Varad: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Oradea maddesiyle birleştirildi |
k Bot: Kaldırılıyor: roa-rup:Oradea (deleted) |
||
1. satır:
{{Yerleşim bilgi kutusu
| ad = Oradea
| yerli_ad =
| resmi_ad =
| diğer_ad =
| takma_ad =
| slogan =
| görüntü = Oradea City Hall.jpg
| görüntü_boyutu =
| görüntü_açıklaması=
| harita =
| harita_boyutu =
| harita_açıklaması =
| raptiye_harita = Romania
| raptiye_etiket_konum =
| raptiye_harita_boyutu =
| raptiye_harita_açıklaması = Oradea’nın [[Romanya]]'daki konumu
| bayrak =
| bayrak_boyutu =
| damga = Coa oradea ro.gif
| damga_boyutu =
| arma =
| arma_boyutu =
| altbölüm_türü = [[Ülkeler listesi|Ülke]]
| altbölüm_adı = {{bayraksimge|Romanya}} [[Romanya]]
| altbölüm_türü2 = İl
| altbölüm_adı2 = [[Bihor ili|Bihor]]
| altbölüm_türü3 =
| altbölüm_adı3 =
| kuruluş_sıfatı =
| kuruluş_tarihi =
| önder_türü = Belediye Başkanı
| önder_adı = Ilie Gavril Bolojan
| önder_parti = (PNL)
| önder_türü1 =
| önder_adı1 =
| önder_parti1 =
| yüz_ölçümü_toplam_km2 =
| yüz_ölçümü_su_km2 =
| nüfus_as_of = 2009
| nüfus_not =
| nüfus_urban =
| nüfus_toplam = 204477
| nüfus_yoğunluğu_km2 =
| nüfus_yoğunluğu_urban_km2 =
| nüfus_yoğunluğu_metro_km2 =
| nüfus_metro =
| zaman_dilimi = Merkezi Avrupa Zaman Dilimi [[CET]]
| utc_offset = +2
| zaman_dilimi_DST= CSET
| utc_offset_DST = +3
| latd=47 |latm=04 |lats=20 |latNS=N
| longd=21 |longm=55 |longs=16 |longEW=E
| rakım_m =
| posta_kodu =
| alan_kodu =
| website = http://www.oradea.ro/
}}
'''Oradea''', ([[Almanca]]: ''Großwardein'', [[Macarca]]: ''Nagyvárad'', [[Türkçe]]: ''Varad [Varat]''), [[Romanya]]'nın kuzeybatısında [[Bihor ili]]nin merkezi kent. [[Macaristan]] sınırının 13 km doğusunda, [[Crişul Repede Nehri]]nin [[Karpatlar|Batı Karpatlar]]'ın batı eteklerinden ayrılarak [[Büyük Macaristan Ovası]]na girdiği noktada yer alır.
== Tarih ==
11. yüzyılda [[I. László]] zamanında [[Piskopos]]luk kurulmuş ve ilk defa 1113 yılında şehirden [[Latince]] "Varanidum" adıyla bahsedilmiştir. 13. yüzyıldada ekonomik ve kültürel olarak gelişen şehir, [[Avrupa'nın Moğollar tarafından istilası]] sırasında büyük hasara uğradı. 14. ve 15. yüzyıllarda tekrar parlak günlerine ulaşan şehir, 16 yüzyılda [[Osmanlı İmparatorluğu]]' nun Macaristan' ı fethe başlaması esnasında önemli bir konuma sahip oldu ve 1538 yılında Oradea' da [[I. Ferdinand (Kutsal Roma İmparatoru)]] ile [[János Szapolyai]] arasında yapılan "Várad (Oradea) Barış Antlaşması" sonucunda [[Macaristan Krallığı]] her ikisi arasında bölündü. [[Erdel Prensliği]]' nin [[Eflak]] voyvodası [[Mihai Viteazul]] tarafından işgali üzerine şehir 1598 yılında[[Osmanlı]] kuvvetlerince kuşatılmış ancak alınamamıştır.
1660 yılında [[Vezir]] Köse Ali Paşa komutasındasındaki [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] kuvvetlerince 27 Ağustos 1660 yılında fethedilmiş ve [[Varat Eyaleti]]'nin paşa sancağı olmuştur. 1692 yılında [[Habsburg]] kuvvetlerince işgaline kadar [[Osmanlı]] egemenliği altından kalmıştır.<ref>[http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1267/14566.pdf Macaristan'da Osmanlı Hakimiyetinin ve İdari Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişmesi, Sadık Müfit Bilge]</ref>
1848 "Macar Özgürlük Savaşı"' nda önemli rol oynayan şehir 1920 yılında imzalanan [[Triyanon Antlaşması]] antlaşmasıyla [[Romanya Krallığı]] topraklarına katıldı. 1940 tarihinde [[Viyana Hediyeleri]] ile tekrar [[Macaristan]] topraklarına katılan şehir [[Paris Antlaşması (1947)]] sonucunda [[Romanya]] topraklarına katıldı.
== Nüfus ==
2002 yılı verilerine göre 206.614 olan nüfusun; %70,31'i [[Romenler]], %27,58'si [[Macarlar]], %1,18'i [[Romanlar]] ve diğer etnik unsurlardan oluşmaktadır.<ref>[http://www.edrc.ro/recensamant.jsp?regiune_id=2140&judet_id=2141&localitate_id=2143 Ethno-demographic Structure of Romania]</ref>
== Fotoğraflar ==
<gallery>
Dosya:Fn braun-varadinum.jpg|Oradea 1617, Braun & Hogenberg
Dosya:Medicina Oradea.jpg|Tıp Fakültesi
Dosya:Piata Unirii Oradea.jpg|Oradea şehir merkezi
Dosya:Primăria și Centrul Municipiului Oradea.JPG|Oradea
Dosya:Oradea (Nagyvárad) - piaţa Unirii.JPG|"Black Eagle" Sarayı
</gallery>
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
{{Romanya-yerleşim-taslak}}
[[Kategori:Romanya'daki şehirler]]
| |||