Voltaire: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Vitruvian (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
33. satır:
Din ve ifade özgürlüklerinin yanı sıra, insan hakları konusundaki düşünceleri ve felsefi yazınları ile ünlenmiştir. Eserlerinde Kilise dogmaları ve döneminin Fransız müesseselerini yoğun olarak hicvetmiştir. Zamanın en etkili isimlerinden biri olarak tanınır.
 
hgjhfkgfgbgfrtrcr7rc7rfccvhgfjgbnhjkıjhgfdreswadfgbhjkml
== Hayatı ==
=== İlk Yıllar ===
Voltaire [[Paris]]'te, 1694'te doğmuştur. Sekiz yıl boyunca sanat eğitiminin başladığı [[Collège Louis-le-Grand]]'da okumuştur. Fakat orada "''[[Latince]] ve Aptallıklar''" dışında bir şey öğrenmediğini iddia etmiştir.
 
Mezun olduktan sonra Voltaire edebiyatta kariyer yapmaya başladı. Babası ise oğlunun hukuk eğitimi almasını istiyordu. Bu nedenle Voltaire, Paris'te bir avukatın asistanı olarak çalışıyormuş gibi gözüküp, zamanının büyük bir kısmını hicivsel şiirler yazmaya adamıştır. Babası bunu öğrendiğinde Voltaire'i yine hukuk okumaya göndermiştir; yine de Voltaire yazmayı sürdürmüştür. Sivri dili ile aristokratik ailelerin beğenisini toplamıştır. Kral [[XV. Louis]]'nin naibi, [[Orléans Dükü]], [[II. Philippe]]'yi konu alan bir yazısı nedeniyle [[Bastille]]'de hapsedilmiştir. Oradayken çıkış yaptığı piyesi ''[[Oedipe]]''<nowiki>'</nowiki>yi kaleme almış ve ''Voltaire'' ismini almıştır. ''Oedipe''<nowiki>'</nowiki>nin başarısı Voltaire'i etkili bir isim yapmakla beraber onu Fransız [[Aydınlanma]]sına dahil etmiştir.
 
[[Dosya:Voltaire-Pantheon.jpg|175px|thumb|right|Voltaire'in [[Pantheon]]'daki anıt mezarı]]
 
=== İngiltere'ye Sürgün ===
Voltaire'nin hazır cevaplılığı ve sivri dili başına bela olmayı sürdürdü. Genç bir asilzadeyi gücendirmesi onun mahkeme dahi olmadan sürgün edilmesine yol açtı. Voltaire'nin İngiltere'ye sürgünü, İngiltere'deki düşünsel durum ve yaşadıkları düşüncelerini büyük oranda etkilemiştir. İngiliz monarşisinden ve ülkenin din ve ifade özgürlüğüne verdiği değerden etkilenen genç yazar, ülkenin yazar ve düşünürlerinden de etkilenmiştir, [[Shakespeare]] gibi. Gençlik yıllarından Shakespeare'i Fransız yazarlarına bir örnek olarak görse de, daha sonraları kendini ondan daha büyük bir yazar olarak görmüştür.
 
3 yıllık sürgünden sonra Paris'e dönmüş ve fikirlerini İngiliz hükümetini konu alan kurgusal bir metinde toplayarak bastırmıştır; ''[[Lettres philosophiques sur les Anglais]]'' ("İngiliz(ler) hakkında felsefi mektuplar"). İngiliz monarşisini daha gelişmiş ve insan haklarına daha saygılı görmesi nedeniyle yazınları Fransa'da büyük bir tartışmaya yol açmış ve sonunda öyle bir noktaya gelinmiştir ki evrağın kopyaları yakılmış Voltaire ise Paris'i terk etmeye zorlanmıştır.
 
=== Château de Cirey ve Sonrası ===
Bundan sonra sınırdaki Château de Cirey'e yerleşen Voltaire burada Marquise (Markiz) du Châtelet, Gabrielle Émilie le Tonnelier de Breteuil ile de bir ilişkiye başladı. Voltaire ile Markiz 21.000'den fazla kitap toplamışlardır. Kuşkusuz Voltaire'in 15 yıl süren bu ilişkisi entelektüel gelişimine yardımcı olmuştur. Yazmaya devam eden Voltaire ''[[Mérope]]'' gibi oyunları ve bazı kısa öyküleri yayımlamıştır. İngiltere'de geçirdiği zamanda onu en çok etkileyen şeylerden birisi [[Isaac Newton]]'un çalışmalarıdır. Eser ve düşüncelerinde bunun etkileri görülebilir.
 
Markizin ölümünden sonra Voltaire [[Berlin]]'e, yakın arkadaşı ve hayranı olan [[Büyük Frederick]]'e gitmiştir. Kral zaten onu daha önce ısrarla saraya davet etmişti. Her ne kadar ilk zamanlarda buradaki yaşamı iyi gitse de, zamanla çeşitli zorluklarla karşılaşmaya başlamıştır. Sivri dili ile burada da haksız bulduğu durumları eleştirmiştir. Sonunda kızdırdığı Frederick, Voltaire'in tüm evrağının kopyalarını yakmış Voltaire'yi de tutuklatmıştır. Voltaire Paris'e doğru yola çıkmış fakat [[XV. Louis]] onun kente girmesini yasaklayınca, [[cenevre]]'ya gitmiştir. Her ne kadar iyi karşılansa da tiyatral performansları yasaklayan Cenevre yasaları Voltaire'nin ''[[Candide, ou l'Optimisme]]'' ("Candide, veya İyimserlik") isimli eserini yazmasına ve kenti terk etmesine neden olmuştur. Bu eser [[Gottfried Leibniz]]'in felsefesinin hicvidir. Bugün Voltaire'nin en tanınmış eseri ''Candide''<nowiki>'</nowiki>dir. [[Ferney Voltaire|Ferney]]'de malikâne almış ve 1778'deki ölümüne kadar burada yaşamıştır.
 
== Çalışmaları ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Voltaire" sayfasından alınmıştır