Vikipedi

Uluslararası Fonetik Alfabe: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Addbot (mesaj | katkılar)
205.347 değişiklik
k Bot: Artık Vikiveri tarafından d:q21204 sayfası üzerinden sağlanan 113 vikilerarası bağlantı taşınıyor
Kaan Batın (mesaj | katkılar)
12 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:IPA chart 2005.png|thumb|300px|Uluslararası Fonetik Alfabe]]
'''Uluslararası Fonetik AlfabesiAlfabe''' (sescilsesçil alfabe, sescilsesçil abece, [[İngilizce]]: ''International Phonetic Alphabet'', '''IPA''') seslerin kâğıt üzerinde gösterilebilmesi için oluşturulmuş [[alfabe|standart alfabe]]dir. Tüm dillerdeki konuşma seslerini bir örnek biçimde kodlayabilmek için oluşturulmuş işaretler ve simgeler sistemidir. Bu sistemden en çok [[dilbilim]]de ve sözlüklerin hazırlanmasında yararlanılır.
 
Dillerin doğru telaffuz edilmesini sağlamak, tutarsız ve keyfi yazımlarla çok sayıda [[Transkripsiyon (dilbilim)|transkripsiyon]] (yazı çevirimi) sisteminin doğurduğu karışıklıkları önlemek amacıyla geliştirilmiş alfabedir. ''Uluslararası Sesbilgisi Alfabesi'' olarak da bilinir. IPA'nın bir amacı da bir sözcüğü diğerlerinden ayırmaya yarayan her ses için ayrı bir sembol geliştirmektir.
 
IPA'da temel olarak [[Latin harfleri]] kullanılır. Bunun dışında başka alfabelerden harf alınmış (örneğin [[Yunan Alfabesi]]), bunlar Latin harflerine uyacak biçimde değiştirilmiştir. İnce ses ayırımları ve genizsilleşen ünlülerle sesin uzunluk, [[vurgu]] ve titreşimi, harflerin üstüne veya altına konan çeşitli işaretlerle belirtilir.
 
IPA dar ve geniş yazı çevrimlerinde kullanılabilir. Mesela anadili İngilizce olanlar tek bir /t/ sesi ayırt ederler. Bu sebeple geniş yazı çevriminde bu sese karşılık tek bir sembol yeterlidir. Ama /t/'nin “tap”, “pat” ve “stem” gibi sözcüklerdeki söylenişlerinin birbirinden biraz farklı olduğunu belirtmek için dar yazıçevrimi yani /t/'nin altına veya üstüne belli işaretler koymak gerekir.
 
Uluslararası Sesbilgisi Alfabesi umulduğu kadar başarılı olamamıştır. ABD'de Avrupa'ya nazaran daha az kullanılmıştır. Latin alfabesinin yanı sıra çok sayıda özel işarete yer verdiği için basım ve [[daktilo]] etme güçlüğü vardır. Daktilo güçlüğünü engellemek için [[X-SAMPA]] geliştirilmiştir. Yer kazanmak ve kolaylık sağlamak gayesiyle IPA işaretleri ekseriyetle değiştirilerek veya birbirlerinin yerine kullanılır.
 
== Alfabe ==
22. satır:
! colspan="4" | Taçsıl
! colspan="4" | Damaksıl
! colspan="4" | GırtlaksılYutaksıl
! colspan="2" rowspan="3" style="width: 4em;" | YutaksılGırtlaksıl
|- style="vertical-align: center; font-size: x-small; height: 3em"
! rowspan="2" style="width: 4em;" | Çift<br />dudaksıl
! rowspan="2" style="width: 4em;" | DişDişsil<br />dudaksıl
! rowspan="2" style="width: 4em;" | Dişsil
! rowspan="2" style="width: 4em;" | Dişyuvasıl
! rowspan="2" style="width: 4em;" | DişDamaksıl<br />damaksıldişyuvasıl
! rowspan="2" style="width: 4em;" | Enön<br />damaksıl▼
! rowspan="2" style="width: 4em;" | Ön<br />damaksıl
! rowspan="2" style="width: 4em;" | Ara<br />damaksılDamaksıl
! rowspan="2" colspan="2" style="width: 4em;" | Art<br />damaksıl
! rowspan="2" colspan="2" style="width: 4em;" | Ön<br />gırtlaksılKüçükdilsel
! rowspan="2" colspan="2" style="width: 4em;" | GırtlaksılBoğazsıl
▲! rowspan="2" colspan="2" style="width: 4em;" | Enön<brGırtlak />damaksılkapaksıl
|- style="vertical-align: center; font-size: x-small; height: 3em"
| style="font-size: 90%;" | Eklemleme biçimi ↓
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Uluslararası_Fonetik_Alfabe" sayfasından alınmıştır