Senfoni: Revizyonlar arasındaki fark

'''Senfoni''' (''[[Grekçe|Yun.]] symphonía συμφονία'' sesdeşlik, ses uyumu<ref>[http://www.nisanyansozluk.com/?k=senfoni Sevan Nişanyan. ''Sözlerin Soyağacı''] Senfoni maddesi.</ref>), genellikle [[orkestra]]lar için [[beste]]lenmiş vebestelenmiş uzun olan [[müzik]] yapıtıdır. "Senfoni" belirli bir biçimi ifade etmez. Her ne kadar çoğu senfoni, ilki [[sonat]] biçiminde olan dört bölümden oluşan titremsel (tonal) çalışmalardan olsa ve müzik kuramcıları sıklıkla "klasik" senfoninin yapısını böyle tanımlasa da, bu biçimin klasik ustaları kabul edilen [[Joseph Haydn]], [[Wolfgang Amadeus Mozart]] ve [[Ludwig van Beethoven]]'ın bestelediği bazı senfoniler bile bu kalıba uymaz.

Senfoni, bir [[klasik dönem]] (1700 - 1850) ürünüdür. Klasik dönem öncesi bazı yapıtlara da senfoni adı verilseverildiyse de, ilk gerçek senfoniler klasik dönemde ortaya çıkmıştır. [[Barok dönem]] ve öncesinde senfoni (sinfonia), koral eserlerin (örneğin [[oratoryo]]ların) başında veya aralarında çalınan, sadece orkestra için yazılmış parça anlamına gelmekteydi. Klasik dönemde ise "orkestra için sonat" hâlinihalini aldı.

Klasik dönemde yetişmiş olmasına rağmen romantik eserler vermiş olan Ludwig van Beethoven'ın ilk senfonisi de bu kalıba uygundur. Fakat bundan sonraki senfonileri yeni bir akım başlattı: Romantizm. Beethoven ve Schubert'in özellikle son senfonileri [[romantik dönem]] (1850 - 1900) senfonileri sayılır. Romantik dönemin ünlü senfoni bestecileri [[Hector Berlioz]] ([[Fantastik Senfoni]]), [[Felix Mendelssohn]] ([[İskoç Senfonisi]]), [[Robert Schumann]] ([[Ren Senfonisi]]), [[Anton Bruckner]], [[Johannes Brahms]], [[Peter İlyiç Çaykovski]] ([[Patetik Senfoni]]), [[Camille Saint-Saëns]] ([[Orglu Senfoni]]), [[Antonín Dvořák]], [[Jean Sibelius]], [[Gustav Mahler]], [[Dimitri Şostakoviç]] olarak sıralanabilir.

Bir senfoninin ortalama süresi yarım saat (30 dk)tirsaattir. Fakat ilk senfonilerin bazıları yaklaşık 15 dakikaydı. Romantik dönemde senfoninin süresi 40-50 dakikaya ulaşırken Mahler'in 3. senfonisi ile senfoni doruk noktasına çıktı (90 dakika).