Vikipedi

Yemişçi Hasan Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
MerlIwBot (mesaj | katkılar)
155.670 değişiklik
k Bot: Kaldırılıyor: en:Yemişçi Hasan Pasha (strongly connected to tr:Yemişçi Hasan Paşa), ar:يميشجي حسن باشا (strongly connected to tr:Yemişçi Hasan Paşa)
Addbot (mesaj | katkılar)
205.347 değişiklik
k Bot: Artık Vikiveri tarafından d:q1584312 sayfası üzerinden sağlanan 3 vikilerarası bağlantı taşınıyor
7. satır:
|sıra =
|makam = [[Osmanlı Sadrazamı]]
|dönembaşı = [[10 Temmuz]] [[1601]]
|dönemsonu = [[24 Eylül]] [[1603]]
|öncegelen = [[Damat İbrahim Paşa]]
|sonragelen = [[Malkoç Yavuz Ali Paşa]]
17. satır:
|ölüm_yeri = İstanbul
}}
'''Yemişçi Hasan Paşa''' (d. ? - ö. [[4 Ekim]] [[1598]] İstanbul) [[III. Mehmet]] saltanatı döneminde [[10 Temmuz]] [[1601]] -[[ 24 Eylül]] [[1603]] tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] devlet adamıdır. ▼
 
 
▲'''Yemişçi Hasan Paşa''' (d. ? - ö. [[4 Ekim]] [[1598]] İstanbul) [[III. Mehmet]] saltanatı döneminde [[10 Temmuz]] [[1601]]-[[24 Eylül]] [[1603]] tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
 
==Hayatı==
AslınınHasan Paşa, Kosova asıllı bir devlet adamıdır. [[KosovaTürk]] Türklerikökenlidir.<ref>Karen Barkey, Bandits and Bureaucrats: The Ottoman Route to State Centralization, Cornell University Press, 1997, 203. s. ISBN 0-8014-8419-7</ref> Bir yayında aslının [[Arnavut]] olduğunuolduğu bildirilirbelirtilir.<ref name="uzuncarsili">Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVİİXVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.359</ref> Çocukluğunu (şimdi [[Kosova]]'da bulunan) [[Rogova]]'da geçirdiği ve ilk okulu orada bitirdiği iddia edilmektedir. Çıkmadan sonra [[züulüflüZülüflü baltacılarBaltacılar]] ocağına katıldı. Sonra çeşnigar ve kapıcılar kethüdası olarak görev yaptı.▼
 
▲Aslının [[Kosova Türkleri]] olduğunu bildirilir.<ref name="uzuncarsili">Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVİİ. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.359</ref> Çocukluğunu (şimdi [[Kosova]]'da bulunan) [[Rogova]]'da geçirdiği ve ilk okulu orada bitirdiği iddia edilmektedir. Çıkmadan sonra [[züulüflü baltacılar]] ocağına katıldı. Sonra çeşnigar ve kapıcılar kethüdası olarak görev yaptı.
 
Saraydan ayrılmasından sonra iki defa yeniçeri ağalığı yaptı. Vezir rütbesi verilip [[Şirvan]] Beylerbeyi görevini aldı. Sonra kubbealtı veziri olarak İstanbul'a döndü. Sadrazam [[Damat İbrahim Paşa]]'nın üçüncü sedaretinde iken Avusturya Seferi sırasında İstanbul'da bulunup "İstanbul Muhafızı" ve "Sedaret Kaymakamı" görevini yapmaya başladı. Bu görevde iken devletin resmi parası olan gümüş akçenin devamlı tağyiş edilip değer düşürülmesini önlemeye çalıştı ve yeni rayici düşük, ama istikrarlı olarak değerini koruyan gümüş akçe kestirdi. Serdar olan Sadrazam Damat İbrahim Paşa ordu ile Belgrad ordugahında iken 10 Temmuz 1601'de ölmesi haberi İstanbul'a ulaşatığı zaman Yemişçi Hasan Paşa 22 Temmuz 1601'de sedarete getirildi. <ref name="uzuncarsili"/>
 
Yeni sadrazam Yemişci Hasan Paşa Damat İbrahim Paşa'nın dul kalan karısı ve padişahın kızkardeşi Aişe Sultan'la evlendi ve Civankapıcıbaşı [[Civankapıcıbaşı Sultanzade Semiz MehmetMehmed Paşa]]'nın Babasıdırbabasıdır. Böylece Damat İbrahim Paşa'nın konağına ve servetine de varis oldu. Avusturya seferinde ile Belgrad'da bulunan orduya da serdar-ı ekrem de oldu. <ref name="uzuncarsili"/>
 
Önemli bir stratejik Osmanlı kalesi olan ''İstolni Belgrad'' (günümüzde [[Székesfehérvár]]) Fransız " Mercœür Dükü Filip Emmanuel" generalliği ile fanatik bir Katolik papazı "Brindisi'li Lorenzo" idaresinde olan bir Avusturya ordusu tarafından kuşatarak ellerine geçirildi. Bu kalenin kaybı serdar Yemişci Hasan Paşa'nın idaresizliğine atıf edildi. Fakat 9 Eylül 1601'de Avusturya İmparatoru [[Arşidük Ferdinand]] komutasında 100.000 kişilik bir orduyla (günümüzde [[Nagykanizsa]] verilmiş olan Kanije kalesini kuşattı. [[Tiryaki Hasan Paşa]] 9.000 kişilik bir orduyla 73 gün süren [[Kanije Savunması]] yaptı. Sonunda 8 Kasım 1601'de, Tiryaki Hasan Paşa Osmanlı kuvvetleriyle Haçlılara bir gece baskını yaptılar; Arşidük Ferdinand bundan çok zorlukla kaçıp canını kurtarabildi. Avusturya ordusu tarafından 47 büyük top, 14.000 tüfek, 60.000 çadır, 15.000 kazma kürek, dağlarca erzak, Ferdinand'ın altın tahtı ve otağı geride bırakıldı ve bunlar Osmanlılar eline geçti. Osmanlı devleti için büyük bir avuntu meselesi oldu ve Yemişci Hasan Paşa'nın hatalarını unutturdu.<ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu Mülkün Sultanları''', İstanbul:Oğlak say.196</ref>
 
Yemişçi Hasan Paşa Sadrazam ve serdar olarak Avusturya sınırında bulunmaktayken İstanbul o yıl zorlu günler yaşamaya başladı. Resmi olarak akçenin değeri büyük bir devalüasyona tabii tutuldu. Birden fiyatlar arttı. III. Mehmed içki yasağı uygulamaya koyuldu. Anadolu'da Celalileriden [[Karayazıcı]] tepelenip kesik başı İstanbul'a getirildiyse de yeni Celali başbuğu olan Deli Hasan onu arattırmadı. 1603 başlarında İstanbul'da bulunan kapıkulu askeri arasında huzursuzluk çıktı. Sedaret Kaymakamı Saatçi Hasan Paşa azledilip Güzelce Mahmud Paşa sedaret kaymakamı oldu. [[Sunullah Efendi]] [[Şeyhülislam]] ve Mısır Kadısı Abdülvehap Efendi İstanbul Kadısı yapıldı. Ocak 1603'de isyan eden kapıkulu sipahileri Sultan III. Mehmed 'i ayak divanına getirtip şikayetlerini karşıkarşıya açığa koydular. Yolsuzluklari dolayısıyla çok iyi bilinen saray mensuplarından sadece Kapı Ağası Gazenfer Ağa ile Darülsaadde Ağası Osman Ağa idam edildi.
Satır 48 ⟶ 45:
 
==Değerlendirme==
 
İngiliz Büyükelçisi Lello hatıratında Yemişçi Hasan Paşa'nın kaba ve cahil bir adam olduğunu açıklar. Uzunçarsılı ise onun <blockquote>haris, garezkar ve liyakatsız</blockquote> olduğunu belirtmektedir. <ref name="uzuncarsili"/>
 
==Ayrıca bakınızBakınız==▼
 
* [[III. Mehmet]]▼
{{başlangıç kutusu}}▼
* [[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi]]▼
{{sıra kutusu▼
|önce = [[Damat İbrahim Paşa]]▼
|başlık= [[Dosya:Sadrazamlik-nisanlari.svg|25px]]<br/> [[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]]▼
|yıllar= [[10 Temmuz]] [[1601]]-[[24 Eylül]] [[1603]]▼
|sonra= [[Malkoç Yavuz Ali Paşa]]}}▼
{{bitiş kutusu}}▼
 
==Kaynakça ==
 
{{Kaynakça}}
 
==Dış bağlantılarBağlantılar==▼
▲==Ayrıca bakınız==
 
▲*[[III. Mehmet]]
▲*[[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi]]
 
▲==Dış bağlantılar==
 
* Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.359-360
* Danişmend, İsmail Hâmi (1971), ''Osmanlı Devlet Erkânı'', İstanbul:Türkiye Yayınevi.
Satır 76 ⟶ 60:
* Barkey, Karen (1997), ''Bandits and Bureaucrats: The Ottoman Route to State Centralization''. Cornell University Press. ISBN 0801484197. say. 203. {{en icon}}
 
▲{{başlangıç kutusu}}
▲{{sıra kutusu
▲|önce = [[Damat İbrahim Paşa]]
▲|başlık= [[Dosya:Sadrazamlik-nisanlari.svg|25px]]<br/> [[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]]
▲|yıllar= [[10 Temmuz]] [[1601]] -[[ 24 Eylül]] [[1603]]
▲|sonra= [[Malkoç Yavuz Ali Paşa]]}}
▲{{bitiş kutusu}}
 
{{Osmanlı sadrazamları}}
Satır 82 ⟶ 73:
[[Kategori:İdam edilmiş Osmanlılar]]
[[Kategori:1603 yılında ölenler]]
[[Kategori:Doğum tarihi bilinmeyenler]]
 
[[Kategori:İstanbul'da ölenler]]
[[ca:Yemişçi Hasan Paşa]]
[[Kategori:İstanbul'da defnedilenler]]
[[Kategori:Ölmüş insanlar]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yemişçi_Hasan_Paşa" sayfasından alınmıştır