Alevilik: Revizyonlar arasındaki fark

[[Osmanlı devletininDevleti]]'nin kuruluşundan önce [[Deliorman]] ve [[Dobruca]] bölgelerine Seyyid [[Sarı Saltuk]] önderliğinde Alevî-[[Türkmen]]ler yerleşmişlerdir, [[Osmanlı devletininDevleti]]'nin kuruluşundan sonrada yine aynı bölgelere gönüllü Alevî yerleşimleri ve isyana katılan Alevîlerin sürgünleri gerçekleşmiştir. [[Deliorman]] ve [[Dobruca]]’da [[II. Mahmud]]’dan önce hemen hemen tüm Türk köyleri Alevî-[[Bektaşîlik|Bektaşî]] ve [[Şeyh Bedreddin|Bedreddinî]] iken, [[II. Mahmud]]’un [[Bektâşîlik|Bektâşî]] tekkelerine [[Nakşibendi]] şeyhleri atamasıyla ve kuzeyden gelen [[Sünnî]]-[[Tatar]] göçleriyle [[Sünnîlik]] yayılmıştır. Günümüzde Bulgaristan’ın bu iki bölgesinde Alevîler halen oldukça etkindirler. Balkanlarda yaşayan ve kendilerini [[Kızılbaş]] olarak tanımlayan insanların tamamı Türkçe konuşur. Bugün resmi rakamlara göre Bulgaristan'da yaşayan Türklerin %13'ü kendini Alevî olarak nitelendirmektedir.(1992), gayriresmi araştırmalarda oran %18 civarında çıkmaktadır. [[Şeyh Bedreddin]] isyanının merkezi olan [[Deliorman]] yöresinde çok yoğundurlar. [[Bulgaristan]]’da yaşayan [[Türkmen]]-Alevîler, [[Bektâşîlik|Bektâşî]]liğin Çelebi kolunu sürdürürmektedir. Bir kısmıda [[Hacı Bektaş-ı Veli]]'ye saygı duymakla birlikte [[Babâîlik|Bâbâî]]liği sürdürmektedir. Bunlar deyişlerinde [[Demir Baba Tekkesi|Demir Baba]], Akyazılı Baba gibi uluların isimlerini okurlar, onları anarlar. Güney ve orta Bulgaristanda Alevî yoğunluğu çok seyrek olup, tamamı [[Seyyid Ali Sultan]] tekkesine bağlı olan [[Bektaşi]]lerdir. Kuzeydeki [[Deliorman]] yöresinde çok yoğundurlar bunlarında bir kısmı [[Seyyid Ali Sultan]]'a bağlıdır bunlar [[Bektaşi|Bektâşî]] olduklarını söylerler ama çoğu [[Bektaşi|Bektâşî]]liğe bağlı değildir, kendilerinin [[Kızılbaş]] olduklarını söylerler.{{olgu}}

[[Velâyet-nâme-i Hacı Bektâş-ı Velî|Vilâyetnâme]]’ye göre bunun başlangıcı [[Osman Gazi]]’ye elif tâcının bizzât [[Hacı Bektaş Veli|Hünkâr]] tarafından giydirilmesiyle başlamaktadır. H. 687 / M.1288 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı Üçüncü Âlâ’ed-Dîn-i Key-Kubâd Osman Gazi’ye Altunbaşlı Sancak ve tabel gönderdi. [[Osman Gazi]]’nin beline kendi belindeki kılıcı bizzat [[Hacı Bektaş Veli]] taktı. “Ve önünden sonun görmeğe: Ugınden Sugm Gurgele!” diye dua etti. Hâlbuki [[Hacı Bektaş Veli|Hacı Bektaş]]’ın M. 1271 tarihinde vefat ettiği göz önüne alınacak olursa bu rivayetin doğruluğu pek zayıftır. Bir başka rivayete göre ise, [[Orhan Gazi]] Yeniçeri’yi[[Yeniçeri]]’yi kurduktan sonra [[Hacı Bektaş Veli|Hünkâr]]’ın Amasya taraflarındaki “Suluca Karahöyüğü” adındaki ikametgâhına giderek bütün asker hakkında onun hayır duasını almıştı. O da elinin birini bu askerlerden birinin başına koyarak: “Bunların ismi yeniçeri olsun. Cenâb-ı Hak yüzlerini ak, bazularını kuvvetli, kılınçlarını keskin, oklarını mühlik, kendilerini daima galip etsin,” diyerek dua buyurmuşlardı. [[Velâyet-nâme-i Hacı Bektâş-ı Velî|Vilâyetnâme]]’ye güvenildiği takdirde [[Hacı Bektaş Veli|Hünkâr]]’ın çok daha evvel göçtüğü ve bu rivayetin de gerçek olmadığı anlaşılıyor.<ref>Ahmet Râsim, ''Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi'', Cilt 1, Sayfa 53.</ref>

Bu devirde [[Hacı Bektaş Veli]] hankahının kurulduğu yerde daha birçok “[[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtınîlik|Bâtın’îyye]]” akideleri yaymakta olan ve Türk aşîretleri arasında fa’aliyetlerde bulunan dâîlerin sayısı da epeyce artmıştı. Bunun üzerine [[Baba İlyas]] bendegânından olan Hind ve Çin’den gelmiş bazı ârif geçinen “[[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtınîlik|Bâtın’îyye]]” Babaları’nın hâllerini denetlemek üzere memurlar atanmıştı. Kendilerine kisvetlerinin aslı ve bid’atlerinin faslı sual edildikten sonra cevap vermekten âciz olan torlakların çırağları söndürülmüştü. [[Baba İlyas|Baba İlyas Horasanî]] hulefasından Geyikli Baba’ya İnegöl mirlivası ve tımar sahiplerinden Turgut Alp mürid olduğundan dolayı lehine vermiş olduğu şehadeti neticesinde Geyikli Baba Sultan Orhan’ın iltifatlarınailtifâtlarına mazhar olmuştu.<ref>Hayrullah Efendi, ''name="Hayrullah Efendi Tarihi,'' Cilt 3, Sayfa 80."></ref>