Hariciye Nezâreti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayfa içeriği '{{geçmiş birleştir|Osmanlı Hariciye Nazırlığı}}' ile değiştirildi |
k Vito Genovese Osmanlı Hariciye Nazırlığı sayfasını Osmanlı hariciye nazırları listesi sayfasına taşıdı: gb |
||
1. satır:
[[Dosya:Mehmed emin ali pasha.jpg|200px|thumb|8 kez Hariciye Nazırlığı yapmış olan [[Mehmed Emin Âli Paşa]]]]'''Hariciye Nazırlığı''' ya da '''Hariciye Nezareti''' [[Son dönem Osmanlı Hükümeti|Son dönem Osmanlı Hükümet]]lerinde devletin dış siyasetini yürütmekle görevli, günümüzdeki [[Dışişleri bakanlığı]]'na karşılık gelen kurumdur. [[İstanbul]]'da günümüzde İstanbul Valiliği işlevini gören [[Babıali]] binasında sadrazamlıkla aynı binayı paylaşmıştır.
[[19. yüzyıl]]a kadar Osmanlı Devleti'nde dışişleri [[Reis-ül Küttab]]lar tarafından yürütülürdü<ref>[http://www.e-tarih.org/sozluk.php?sd=sozlukdetay&id=197 Hariciye Nezareti]</ref>. Dış ülkelerle yapılan yazışmalardan ise Babıali [[Tercüme Odası]] sorumluydu. Osmanlı Devleti'nin [[Avrupa]]'dan aldığı borçların artması, Avrupa ülkelerinin [[Yunan Bağımsızlık Savaşı]]nda gözlendiği gibi Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışmaya başlaması gibi nedenler Osmanlı Devleti'ni Avrupa başkentlerine elçiler göndermeye ve dış ilişkileri yönetecek bir devlet kuruluşu kurmaya zorladı. Padişah [[II. Mahmut]]'un yaptığı reformlar çerçevesinde [[1835]] yılında Reis-ül Küttablık, Umur-ı Hariciye Nazırlığı adıyla yeniden örgütlendi. [[1836]] yılında son Reis-ül Küttab Yozgatlı [[Akif Paşa]]'ya Hariciye Nazırı ünvanı verildi ve elçilikler de bu daireye bağlandı.
Hariciye Nazırlığına ilk atanan devlet adamlarının çoğu Tercüme Odası'ndan yetişmiş kimselerdi. Bu kişilerin çoğu sadrazamlığa kadar yükselmiş, bazıları Hariciye Nazırlığı göreviyle sadrazamlık görevi arasında defalarca mekik dokumuşlardır. Örneğin [[Tanzimat]]'ın önde gelen devlet adamlarından [[Mustafa Reşit Paşa]] 4 kez Hariciye Nazırlığı, 6 kez de sadrazamlık görevinde bulunmuş. [[Tanzimat]] döneminin diğer önemli isimlerinden [[Mehmed Emin Âli Paşa|Âli Paşa]] 8 kez Hariciye Nazırlığı, 5 kez de sadrazamlık yapmış, [[Keçecizade Fuat Paşa|Fuat Paşa]] ise 5 kez Hariciye Nazırlığı, 2 kez de sadrazamlık yapmıştır. [[1844]]-[[1871]] yılları arasındaki 25 yılda bu iki devlet adamı defalarca Hariciye Nazırlığı görevini yürüterek, bu kuruma karakterini kazandırmışlardır.
[[Dosya:Каратодори.jpg|thumb|200px|left|Rum asıllı Hariciye Nazırı [[Aleksandros Karatodori]]]]Hariciye Nezareti [[II. Abdülhamit]]'in padişahlık yıllarında [[1885]], [[1889]], [[1900]], ve [[1902]] yıllarında 4 kez Salname-i Umur-ı Nezaret-i Hariciyye adında yayınlanan [[Salname]]ler Hariciye Nazırlığı hakkında geniş bir bilgi kaynaklarıdır<ref>Osmanlı Hariciye Salnameleri, Ahmed Nezih Galitekin, ISBN 975-350-127-7</ref>.
Müslüman olmayan Osmanlı devlet adamları da 4 kez Hariciye Nazırlığına getirilmiştir. [[93 Harbi]]'nden sonra imzalanan [[Berlin Antlaşması]]'nın müzakerelerini yürüten Rum asıllı [[Aleksandros Karatodori]] ve [[Sava Paşa]], [[1879]] yılında, Osmanlı Ermeni devlet adamı [[Gabriel Noradunkyan]] [[1912]] yılında, Katolik Rum devlet adamı [[Yusuf Franko Paşa]] ise 1919 yılında Hariciye Nazırlığı görevini yürütmüşlerdir.
[[4 Kasım]] [[1922]] tarihine kadar görev yapan [[Ahmed İzzet Paşa]] Osmanlı Devleti'nin en son Hariciye Nazırıdır. Cumhuriyet kurulduktan sonra Hariciye Nazırlığı [[Ankara]]'ya taşındı, önce Hariciye Vekaleti, sonra da Dışişleri Bakanlığı adını aldı.
== Nazırlar listesi ==
<ref>Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey</ref><ref>Atatürk Anadolu'da, Tevfik Bıyıklıoğlu, Çağdaş Matbaacılık ve Yayıncılık, Mayıs 2000</ref>
* [[Akif Paşa]] (1836)
* [[Ahmed Hulusi Paşa]] (1836 - 1837)
* [[Mustafa Reşit Paşa]] (1837 - 1838)
* [[Mehmed Nuri Efendi]] (1838 - 1839)
* [[Mustafa Reşit Paşa]] (1839 - 1841)
* [[Sadık Rıfat Paşa]] (1841)
* [[İbrahim Sarim Paşa]] (1841 - 1843)
* [[Sadık Rıfat Paşa]] (1843 - 1844)
* [[Mehmed Şekib Paşa|Mehmed Şekib Efendi]] (1844)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1844 - 1845)
* [[Mustafa Reşit Paşa]] (1845 - 1846)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1846 - 1848)
* [[Sadık Rıfat Paşa]] (1848 - 1848)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1848 - 1852)
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] (1852 - 1853)
* [[Sadık Rıfat Paşa]] (1853)
* [[Mustafa Reşit Paşa]] (1853 - 1854)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1854)
* [[Mehmed Esad Safvet Paşa|Mehmed Esad Safvet Efendi]] (1854 - 1855) vekâleten
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] (1855 - 1856)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1856)
* [[İbrahim Edhem Paşa]] (1856 - 1857)
* [[Ali Galib Paşa]] (1857)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1857)
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] (1857 - 1858)
* [[Mahmud Nedim Paşa]] (1858 - 1860) velâleten
* [[Mehmed Esad Safvet Paşa|Mehmed Esad Safvet Efendi]] (1860) vekâleten
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1860 - 1861)
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] (1861)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1861 - 1867)
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] (1867 - 1869)
* [[Mehmed Esad Safvet Paşa]] (1869)
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] (1869 - 1871)
* [[Server Paşa]] (1871 - 1872)
* [[Mehmed Cemil Paşa]] (1872)
* [[Halil Şerif Paşa]] (1872 - 1873)
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] (1873)
* [[Mehmed Raşid Paşa]] (1873 - 1874)
* [[Ahmed Arifi Paşa]] (1874)
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] (1874 - 1875)
* [[Mehmed Raşid Paşa]] (1875 - 1876)
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] (1876 - 1877)
* [[Ahmed Arifi Paşa]] (1877)
* [[Server Paşa]] (1877 - 1878)
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] (1878)
* [[Asım Mehmed Paşa]] (1878)
* [[Aleksandros Karatodori]] (1878 - 1879)
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] (1879)
* [[Sava Paşa]] (1879 - 1880)
* [[Abidin Paşa]] (1880)
* [[Asım Mehmed Paşa]] (1880 - 1881)
* [[Said Halim Paşa]] (1881 - 1882)
* [[Asım Mehmed Paşa]] (1882)
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] (1882)
* [[Ahmed Arifi Paşa]] (1882 - 1884)
* [[Asım Mehmed Paşa]] (1884 - 1885)
* [[Said Halim Paşa]] (1885 - 1896 )
* [[Turhan Paşa]] (1896 - 1899)
* [[Said Halim Paşa]] (1899)
* [[Ahmed Tevfik Paşa]] (1899 - 1909)
* [[Mehmed Rifat Paşa]] (1909 - 1911)
* [[İbrahim Hakkı Paşa]] (1911)
* [[Mustafa Asım Turgut|Mustafa Asım Bey]] (1911 - 1912)
* [[Gabriel Noradunkyan]] (1912 - 1913)
* [[Said Halim Paşa]] (1913 - 1915)
* [[Halil Menteşe|Halil Bey]] (1915 - 1917)
* [[Ahmet Nesimi Sayman|Ahmed Nesimi Bey]] (1917 - 1918)
* [[Mehmed Nabi Bey]] (1918)
* [[Mustafa Reşit Paşa (1858-1924)|Mustafa Reşit Paşa]] (1918 - 1919)
* [[Yusuf Franko Paşa]] (1919)
* [[Damat Ferid Paşa]] (1919)
* [[Abdüllatif Safa Bey]] (1919)
* [[Mustafa Reşit Paşa (1858-1924)|Mustafa Reşit Paşa]] (1919 - 1920)
* [[Abdüllatif Safa Bey]] (1920)
* [[Damat Ferid Paşa]] (1920)
* [[Abdüllatif Safa Bey]] (1920 - 1921)
* [[Ahmed İzzet Paşa]] (1921 - 1922)
== Ayrıca bakınız ==
* [[Son dönem Osmanlı Hükümeti]]
== Kaynaklar ==
{{Kaynakça}}
{{Osmanlı İmparatorluğu Organizasyonu}}
[[Kategori:Hariciye Nazırlığı|*]]
| |||