Akıl Kültü

Akıl kültü (Fransızca: Culte de la Raison), Fransız İhtilali'nin ardından 1792-1794 yılları arasındaki belirsizlik döneminde Jacques Hébert ve devrimci arkadaşları tarafından laik ve ateist bir inanç olarak geliştirildi. Bu dönemde Katolik ayinleri yasaklanarak kiliseler "akıl tapınaklarına" dönüştürüldü.

Fransız İhtilâlin, Monarşi’den sonra hedef seçtiği Kilise ve ruhban sınıfı ağır baskılara maruz bırakıldı. Hıristiyanlığın izlerinin silinmesi ve Pazar âyinlerinin engellenmesi amacıyla pazar tatili kaldırıldı. Ruhbanların ücretleri kesildi. Kilise’nin tahsil ettiği ondalık vergisi ve diğer gelir kaynakları, mülkleri millileştirildi ve daha birçok tedbire başvuruldu. Fransız ihtilâlcileri için artık bir tek din vardı; o da Katolik veya Protestanlık değil, “akıl dîni” (Culte de la Raison) idi. Onun için hedef, Katolikliğin kaldırılarak yerine bu “akıl dîni”ni yerleştirmek ve resmen kabul ettirmekti. Hattâ bu yeni dinin onbeş maddelik ilmihalî, 1793’de Millî İhtilâl Meclisi tarafından kanunlaştırıldı. Bu duruma 1799’da iktidarı ele geçiren Napolyon Bonapart son verdi. 1801 yılında Papalıkla imzalanan bir konkorda ile halkın büyük çoğunluğunun dini olan Katolikliğin ve Protestanlık ve Musevîlik gibi diğer tanınan dinlerin serbestçe icrasına ve daha birçok hususa izin verildi. Bugün Fransa’nın sâdece Alsas-Loren bölgesinde yürürlükte olan bu konkorda Fransa’nın diğer bölgelerinde 1904’te feshedildi.