|
'''Padişah''', ([[Farsça]]: '''پادشاه'''), bazı İslam hükümdarlarıncahükümdarları tarafından atfedilenkullanılan ve büyüklükyücelik belirten ünvandırunvan. Farsça bir sözcük olup anlamı ''Şahların"şahların en büyüğüdür''büyüğü" manasına gelmektedir. Esasen İslamiyet öncesi İran'da hüküm süren [[Sasani]] hükümdarlarınınşahenşahları (MSlistesi|Sasani 3. - 7. yüzyıl)hükümdarları]]nın sıfatı iken, daha sonra [[Osmanlı padişahları listesi|Osmanlı hükümdarları]] hükümdarları ve Türk-Moğol hanedanı'ndan gelen [[Delhi Sultanlığısultanları listesi|Delhi Sultanlarısultanları]] tarafından benimsenmiştir. Hindistan'da bazı bölgesel İslam hükümdarları (örneğin Maysor hükümdarı Tipu Sultan, Oudh Navabı ve Haydarabad Nizamı) ile Afganistan'dadaki 18.[[Dürraniler]] yüzyılda kurulan Durrani hanedanı dade "padişah" ünvanınıunvanını kullanmıştır.
Sözcüğün aslı eskiEski Farsça olup ''pāti'' (bey, efendi, muktedir) veanlamına gelen <nowiki>"</nowiki>''şāhpāti''<nowiki>"</nowiki> ve (hükümdar) anlamına gelen <nowiki>"</nowiki>''şāh''<nowiki>"</nowiki> kelimelerinden oluşur.
== Osmanlılar'da padişahlık ==
== Osmanlı Devletinde Padişahlık ==
Osmanlı hükümdarlarınınhükümdarları asılpadişah ünvanlarıunvanını 1431'de devletin başına geçen [[II. Murat]]'Sultandır''tan itibaren kullanmaya başlamışlardır. BununII. yanıMurat sıradönemine Padişah,dek "[[sultan]]," unvanını kullanan Osmanlı padişahları ayrıca [[halife]], [[hakan]] ve [[kayser]] ünvanlarınıunvanlarını da kullanmışlardır. BunlardanBu ''Padişah''unvanlardan padişah İran geleneğine, ''Sultan''sultan ve ''Halife''halife Arap-İslam geleneğine, [[Hakan]]hakan eski Türk geleneğine, [[Kayser]]kayser ise Rum geleneğine işaret ederetmekte ve Osmanlı Devletininİmparatorluğu'nun eski İran, Abbasi, Türk ve Rum imparatorluklarının varisi olma iddialarının altını çizerçizmektedir.
[[ 1876 Kanun-ı EsasisiEsasî]]' ndede Osmanlı hükümdarı sadece "padişah " ünvanıylaunvanıyla tanımlanmış ve diğer ünvanlarıunvanları kanun metninde yer almamıştır. Padişahın hak ve yetkileri Kanun-ı EsasiEsasî'nin 3 -, 7, 27, 29, 35, 44, 45, 46, 54, 60, 64, 101, 105 ve 113. maddelerinde tanımlanmıştır. ▼Osmanlı hükümdarlarında padişah ünvanını kullanmalarına [[II. Murat]]'tan (1431-1451) itibaren rastlanır.
Padişahlık makamı [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nin [[1 Kasım ]] [[1922 ]] tarihli [[Teşkilât-ı Esasîye Kanunu|anayasa ]] değişikliğiyle lağvedilmiştir. ▼▲[[1876 Kanun-ı Esasisi]]'nde Osmanlı hükümdarı sadece "padişah" ünvanıyla tanımlanmış ve diğer ünvanları kanun metninde yer almamıştır. Padişahın hak ve yetkileri Kanun-ı Esasi'nin 3-7, 27, 29, 35, 44, 45, 46, 54, 60, 64, 101, 105 ve 113. maddelerinde tanımlanmıştır.
=== Etek ve saçak öpme adeti ===
▲Padişahlık makamı [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nin [[1 Kasım]] [[1922]] tarihli anayasa değişikliğiyle lağvedilmiştir.
[[Abbasiler]]'den Osmanlılara geçen bir adet olan saçak ve etek öpme adeti [[V. Mehmed]] döneminde terk edilmiştir. Özellikle bayramlaşma merasimlerinde tüm devlet erkanı padişahın eteğini veya tahtının saçağını öperdi. Devletin ilk yılların etek öpmek adet iken son zamanlara doğru bu adetin yerini saçak öpmek almıştır. Saçak öpmek "eteğiniz o kadar mübarektir ki ona dokunmak haddim değildir" manasına gelmektedir.<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Padişahın eteği enden öpülür?|dergi=[[NTV Tarih]]|yıl=2013|ay=Ocak|sayı=48|sayfa=98|erişimtarihi=23 Ocak 2013}}</ref>
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
[[Kategori:Soyluluk unvanları]]
[[Kategori:Türk unvanları]]
[[Kategori:Afgan unvanları]]
[[az:Padşah]]
| 