Galen: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
kDeğişiklik özeti yok |
||
7. satır:
| ölüm_tarihi = 216}}
'''Bergamalı Galen''' (''Claude Galen''; Yunanca ''Galenos'', Latince ''Galenus'', İslam dünyasındaki adoyla ''Calinus''<ref name="Britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/223895/Galen-of-Pergamum '''The Britannica Encyclopedia''', 'Erişim tarihi: 26 Haziran 2012'']</ref>),([[129]] - [[216]]), tıp doktoru, bilimadamı, filozof.
[[Antik Roma]]'nın en önemli hekimlerindendir. Deneysel fizyolojinin kurucusu ve dünyanın ilk spor hekimi ve kabul edilmiş; ''Hekimlerin İmparatoru'', ''Şeyhû’s Seyadile'' (hekimlerin babası) gibi ünvanlarla anılmıştır.<ref name=Bayburt>[http://www.bayburtpostasi.com.tr/yazarlar-tevhit-kekec/1051-cladius-galenus Tevhid Kekeç, '''Cladius Galenus''', ''Bayburt Postası, Erişim tarihi:16.01.2013'']</ref> Galen’in tıbbi görüşleri “''Galenizm''” olarak adlandırılır ve yüzyıllar boyunca tıpta etkisini sürdürmüştür<ref name=ozmakas>[http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/biliminsanlari/caglarboyu/S-311-768.pdf Yavuz Özmakas, '''Bergamalı Galenos''', ''Bilim Teknik Dergisi, Sayı 311, Ekim 1993'']</ref>. Tıbbın yanısıra farmakoloji alanında da yeni teoriler geliştirmiştir.▼
▲Deneysel fizyolojinin kurucusu ve dünyanın ilk spor hekimi ve kabul edilmiş; ''Hekimlerin İmparatoru'', ''Şeyhû’s Seyadile'' (hekimlerin babası) gibi ünvanlarla anılmıştır.<ref name=Bayburt>[http://www.bayburtpostasi.com.tr/yazarlar-tevhit-kekec/1051-cladius-galenus Tevhid Kekeç, '''Cladius Galenus''', ''Bayburt Postası, Erişim tarihi:16.01.2013'']</ref> Galen’in tıbbi görüşleri “''Galenizm''” olarak adlandırılır ve yüzyıllar boyunca tıpta etkisini sürdürmüştür<ref name=ozmakas>[http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/biliminsanlari/caglarboyu/S-311-768.pdf Yavuz Özmakas, '''Bergamalı Galenos''', ''Bilim Teknik Dergisi, Sayı 311, Ekim 1993'']</ref>. Tıbbın yanısıra farmakoloji alanında da yeni teoriler geliştirmiştir.
== Yaşamı ==
M.S. 129’da dünyaya geldiği düşünülür. Doğum yeri bugün [[Türkiye]] toprakları içinde bulunan [[Pergamon]] (günümüzdeki [[Bergama]]) kentidir. Babası mimar, matematikçi ve senato üyesi Aelius Nikon’dur.
İlk eğitimini babasından aldı. Kendisine
=== Eğitimi ===
Galen tıp eğitimine 146-147’de Pergamon’daki sağlık merkezi Asklepion’da başladı. Burada dört yıl öğrenim gören Galen, babasının ölümünden sonra tıp bilgisini ilerletmek için seyahat etmeye başladı (150). Önce [[Smyrna]] (günümüzde [[İzmir]])’ya gitti. Orada ünlü hekim Pelpos ve düşünür Albinus’tan ders aldı. Anatomiyi ünlü Heraclianus’tan öğrendi; hayvanlar üzerinde çalışmalar yaptı.<ref name=ozmakas/>. Bunun yanı sıra birçok dil öğrenerek eserler yazmaya başladı. [[İskenderiye]]’de Stratonicus ve Aeschrion’dan ders aldı. [[Aristoteles|Aristocu]] [[Midilli
=== Gladyatörlerin başhekimi ===
Galen, Pergamon kentinde prestijli bir görev olan gladyatörlerin başhekimliğine atandı. 157-161 arasında sürdürdüğü bu görev sırasında gladyatörler ile seyircilerin vücut yapısını karşılaştırarak sürekli beden hareketlerinin sağlıklı yaşam için zorunlu olduğu sonucuna vardı. Bilinçli beden hareketleri ile fizyoloji ve tedavi ilişkisini kuran ilk tıp doktoru olarak bugünkü spor hekimliğine öncülük etti.<ref name=ozmakas/>.
161 yılında [[Roma]]’ya giden Galen, 166-169 arasındaki üç yıllık dönemde Pergamon’a dönmüş, bu dönem dışında yaşamının tamamını Roma’da geçirmiştir.<ref name=sketch>[http://www.ucl.ac.uk/~ucgajpd/medicina%20antiqua/bio_gal.html Lea Pearcy, '''Galen: A Biographic
=== Roma İmparatorluğu saray hekimi ===
Galen Roma’da tedavi ettiği düşünür Eudemos’un aracılığı ile başkentin ileri gelenleri ile tanıştı<ref name=Bayburt/> Halk açık dersleri ile tanındı ve sarayın dikkatini çekti<ref name=sketch/>. Doğu seferi sırasında rahatsızlanan imparator [[Marcus Aurelius]]’u peynir perhizi ile iyileştirince imparator kendisine
166’da Bergama’ya dönen Galen, 168 yılında İtalya’nın kuzeyindeki bir askeri harekâtta orduya eşlik etmek için [[Lucius Verus]] ve [[Marcus Aurelius]] tarafından davet edildi. Ancak ordu, veba salgını yüzünden Roma’ya dönmek zorunda kalmıştı; bu nedenle Galen, onlara Roma’da katıldı. Kimi araştırmacılara göre Galen o yıl ani bir kararla yeniden Pergamon’a dönmüştür. Tedavisi olanaksız sandığı bir hastalıktan ötürü vücuduna acılan yaradan acı çektiği ve Pergamon’daki Asklepion’da tedavi edildiği iddia edilir.<ref name=Bayburt/>
169’da İmparatorun çağrısı üzerine başkente dönen ve saray hekimliği görevine devam eden Galen, ömrünün geri kalanını Roma’da geçirdi. [[Marcus Aurelius]] ve daha sonraki imparatorlar [[Commodus]] ile [[
Tedavi çalışmalarının yanı sıra [[anatomi]], [[fizyoloji]], [[farmakoloji]] bilimleri ve ayrıca [[felsefe]] ile ilgilenip bu alanlarla ilgili olarak eserler yazıp dersler vermiştir. Yunanlı düşünür Menedot aleyhinde iki eser yazdığı bilinir. 191’de Roma'da çıkan yangında Aristo gibi filozoflarında da bulunduğu çoğu kişiye ait kitaplarla birlikte Galen’in
▲Tedavi çalışmalarının yanı sıra [[anatomi]], [[fizyoloji]], [[farmakoloji]] bilimleri ve ayrıca [[felsefe]] ile ilgilenip bu alanlarla ilgili olarak eserler yazıp dersler vermiştir. Yunanlı düşünür Menedot aleyhinde iki eser yazdığı bilinir. 191’de Roma'da çıkan yangında Aristo gibi filozoflarında da bulunduğu çoğu kişiye ait kitaplarla birlikte Galen’in eserleri de yanmıştır.
216 yılında hayatını kaybettiği düşünülür.
| |||