Belirsizlik ilkesi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Kmoksy (mesaj | katkılar)
k 88.232.131.246 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, ZéroBot tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
1. satır:
'''Belirsizlik ilkesi''', [[1927]] yılında [[Werner Heisenberg]] tarafından öne sürüldü. [[Kuantum]] fiziğinde Heisenberg'in '''Belirsizlik İlkesine''' göre, bir parçacığın [[momentum]]u ve konumu aynı anda tam doğrulukla ölçülemez (momentum değişimi = kütle değişimi x hız değişimi). Belirsizlik ilkesini daha da genellenmiş olarak anlatmak istersek şunları söyleyebiliriz. Kökleşik (klasik, deterministik) fizikten ayrı olarak [[Kuantum]] fiziğinde her fiziksel niceliğe denk gelen bir reel sayı değil, bir işlemci vardır. Bu işlemciler, kökleşik mekanikten ayrı olarak sayısal değerler ile değil matrisler ile temsil edilir. Dolayısıyla, kuantum mekaniğinde ölçülen [[fiziksel]] niceliğin ölçüm sırası önemlidir. Herhangi iki fiziksel niceliği (örneğin: konum ve momentum) ele alalım. Eğer bu fiziksel niceliklere denk gelen iki işlemci yer değiştiremiyorsa bu iki niceliğin (örneğin: momentum ve konum) aynı anda ölçülmesi olanaksızdır. Bu durumda kesin sonuçlardan değil, bir ortalama değer yakınlarında dalgalanan değerlerden sözedebiliriz. Bu ilke [[Laplace]]'ın Laplace Şeytanı Teorisini Çürütmüştür.
 
== Genel bakış ==
 
Bir parçacığın konumu ne denli doğrulukla ölçülürse (yani konumunun belirsizliği ne denli küçük olursa), buna karşılık momentumunun belirsizliği aynı oranda büyük olur. Tersine, momentumdaki belirsizlik küçüldükçe, aynı oranda konumunun belirsizliği büyür. Ancak bu belirsizlik deneysel ölçümlerden değil doğrudan [[matematik|matematikten]] elde edilmiştir. Fourier analizinde x ve k uzayları arasındaki dönüşümler ele alınırsa <math>\Delta x \Delta k > 1\,</math> eşitsizliğinden yola çıkılarak De Broglie-Einstein denklemlerinden momentum ile ilgili anlatım yerine konulursa <math>p=\hbar k </math>
 
<math>\Delta x \Delta p_x > \frac \hbar2</math> elde edilir. Burada <math>\Delta x</math>, x konumunda ki belirsizliği, <math>\Delta p_x</math> ise x yönündeki momentumdaki belirsizliği temsil eder. Görüldüğü üzere birbirine dik eksenlerde herhangi bir belirsizlik yoktur, diğer bir deyişle y yönündeki konumla x yönündeki momentum aynı anda sonsuz duyarlılıkla elde edilebilinir.