|
Kan, bacaklarda biri yüzeyde ve diğeri derinde bulunan iki atardamar sistemi ile dolaşım sağlar. İki sistem, kanın yalnızca yüzeysel sistemden derin sisteme geçmesini sağlayan ve aksi yöne geçmesine imkân vermeyen kapakçıkların bulunduğu anastomotik damarlar yoluyla çalışır. Varisli damarlar derin damar dolaşımını bozarak kapanmaya başlayan kapakçıklar nedeni ile veya kapakçık yetersizliği sonucu oluşurlar. Kan, rotasını değiştirir ve derin venlerden yüzeye geçerek yüzeysel venlerde değişikliklere yol açar. Sonuç olarak bacaklarda, mavi ya da mor renkli, şekilleri bozuk, eğri büğrü damarlar, yani varisler oluşur.
'''Varis neden oluşur? Kimler varis riskiyle karşı karşıya?'''
Aşağıda saydığımız varis oluşumunun birçok nedenleri arasında en büyük rolü genetik, yani ailesel miras rol oynar. Ailesinde varis olanlar bu konuda özellikle daha duyarlı olmalı, varsa çocuklarını da takip altında tutmalıdırlar.
o Genetik, ailesel geçiş
o Obesite
o Kadınlık hormonu taşıyor olmak veya tedavi için hormon kullanmak
o Gebelik (özellikle çok doğum yapmış olmak)
o Yaş; Her yaş gurubunda görülebilse de ileri yaşlarda görülme sıklığı artar
o Yaşam Tarzı: Uzun süreli sabit oturuşlar veya sabit ayakta duruşlar
o Mesleki: Öğretmen, iş adamı/kadını, pilot/hostes, doktor/hemşire, sekreter, memur, ev kadını gibi mesleki pozisyon hatalarından
o Flebit gibi damar iltihaplanmaları sonrası
o Derin Ven Trombozu nedeniyle olan damar hasarı
o Travma: Bacaklara yönelik ameliyata veya kazalara bağlı hasarlardan
o Tümörler
o A-V şantlar ve bazı doğuştan gelen hastalıklar
'''Variste belirtiler nelerdir?'''
• Ağrı: Bu ağrı tüm bacağı ve özellikle diz altı bölgeyi etkileyen derin, künt ve bacağa ağırlık hissi veren bir ağrıdır. Uzun süre ayakta kalmakla artar ve bacağı yukarı kaldırmakla azalır. Yorgunluk ağrısı olarak da ifade edilebilir.
• Kaşıntı: Bacak kaşınabilir ve sıcaklık, yanma hissi ve bazende zonklama olabilir. Genelde varisli damarların üzerinde olur ve yaygın bir his olmasa da bazen cilt değişiklikleri olduğunda ayak bileğine sınırlı olabilir.
• Ayak bileğinde şişme: Özellikle akşamları,sıcak havalarda veya adet dönemlerinde ayak bileklerinde hafif, orta bazen de ileri dereceli şişlikler belirir.
• Gece krampları: Yaygın bir şikayet olup varis harici kalsiyum, magnezyum eksikliği, kansızlık, huzursuz ayak sendromu gibi durumlarda da karşımıza çıkabilir. Uzun süreli ayakta kalmak veya oturmak, adet dönemleri ve sıcak havalarda ağrı, kaşıntı, şişme, dolgunluk, gece krampları yakınmaları artar ve bu da varis hastalığı tanısını destekleyen önemli bir durumdur.
• Bacaklarda Yorguluk, gerginlik hissi
• Yüzeyel tromboflebitler: Yüzeyel varisli toplardamarların yüzeysel pıhtılaşması sonucu üstünde bulunan cildin enflamasyonuna (bakteri olması gerekmeden oluşan vücudun bölgesel cevabıdır) neden olur. Kendiliğinden oluşabileceği gibi toplardamara hafif bir travma, hareketsizlik veya uzun süreli yolculuklar sonucu da oluşabilir. Gizli tümörler gibi diğer nedenler de unutulmamalıdır. Akut dönmede cilt kızarık, sıcak ve çok hassastır. Aradan zaman geçince sert hassas olmayan damar üzerinde kalıntı ciltte renk değişikliğine neden olur. Sonuçta toplardamar yeniden açılabilir (rekanalize) ve süreç kendini tekrarlayabilir.
• Ayak bileği cilt değişiklikleri: Bu değişiklikler hafif hemosiderin pigmentasyonundan (renk değişikliği), varis egzamasına, lipodermatoskleroz ve açık yaraya (ülser) kadar değişebilir.
• Kanama: Yüksek ayak bileği basınçlarının olduğu durumlar da hassas cilde hafif bir travma olduğunda büyük kanamalar olabilir. Benzer şekilde belirginleşmiş bir damara olan bir travma da aşırı kanamaya neden olabilir.
'''Varis Tedavi edilmezse ne olur?'''
Varislerin tedavi edilme gerekliliği tedavi edilmemiş varislerin neden olabileceği sorunlar bilindiği zaman önem kazanır. Sonuçta bacaklarda görülen hafif mor damarlar hastaya pek estetik kaygı vermese de bunların tedavi edilmemesi sonucu oluşabilecek sorunlar:
o Dolaşım bozukluğuna bağlı cilt hastalıkları (varis de bir dolaşım bozukluğu hastalığıdır - staz dermatiti)
o Cilt altında kalınlaşma – cildin kendisinde incelme (patoloji bulgusudur, hasta fark etmez).
o Cilt yaraları ve/veya varis kanamaları (tedavi edilmemiş varislerde uzun sürede oluşabilecek sorunlardır).
o Kronik venöz yetersizlik (toplar damarda kalıcı hastalıklar).
o Yüzeysel trombofilebit (toplar damarda bir çeşit tıkanıklık).
o Estetik kaygılar sonucu oluşabilecek psikolojik rahatsızlıklar (kendine güvensizlik, memnuniyetsizlik gibi).
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Handbook of Venous Disordres;Peter Gloviczki,Hodder Arnold Publishing Co,2009;P:37-70,684-685}}
{{http://www.varismerkezi.com.tr/tedavi_edilmemis_varisler.asp}}
{{http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0002099/}}
== Dışı bağlantılar ==
* [http://www.varis.net Varis.net]
* [http://www.varismerkezi.com.tr/varis_nedir.asp]
{{Hastalık-taslak}}
| 