Kalite: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Canbazahmet (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{düzenle|Haziran 2012}}
{{Okul projeleri}}
{{çift madde|Kalite Kavramı}}
== <big>Kalite nedir?</big> ==
Kalite en basit tanımıyla, müşteri isteklerine cevap verebilmektir..<br />
Kalite ile ilgili ilk kayıtlar M.Ö. 2150 yılına kadar uzanır. Ünlü Hamurabi Kanunları’nın 229. maddesinde şu ifadeler yer alır; ‘eğer bir inşaat ustası bir adama ev yapar ve yapılan ev yeterince sağlam olmayıp sahibinin üstüne çökerek ölümüne sebep olursa o inşaat ustasının başı uçurulur’.<ref>Muhittin Şimşek, "Toplam Kalite Yönetimi", 2001, s:15.</ref>
Kalite (Qualites) Latince "nasıl oluştuğu" anlamına gelen "qualis" kelimesinden gelmektedir. Buna göre kalite hangi ürün veya hizmet için kullanılıyorsa, onun ne olduğunu ifade etmeğe yöneliktir. Oysa günümüzde kalite, daha çok üstünlüğü ve iyi oluşu ifade etmek için kullanılır. Bu nedenle kalite, kişisel değerleri içermektedir<ref>Cemal Zehir, "Kalitenin Tarihçesi ve Tanımları", n.d., URL erişim: 10 Aralık 2011<http://www.maxihaber.net/yazarlar/konukyazar/ky_czehir_temmuz2004.htm><</ref>.<br />
Kalite üzerine, değişik bakış açıları ve değişik ekoller tarafından farklı tanımlar vardır.
Genel bir tanım olarak; kalite, bir ürün veya hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerin toplamıdır.
Dr. [[Joseph Juran]]’a göre kalite, kullanıma uygunluktur.
[[Philip B. Crosby]]’nin bakış açısına göre ise kalite; sistemin şartlara ve talebe uygunluğudur.
Amerikan Kalite Kontrol Derneği(ASQC)’nin kalite tanımı ise; bir mal ya da hizmetin belirli bir gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerin tümü, kalitedir.
Japon Sanayi Standartları Komitesi’ne göre kalite; ürün ya da hizmeti ekonomik bir yoldan üreten ve tüketicinin isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir <ref name="Mina">Mina Özveren, "Toplam Kalite Yönetimi ve Toplam Kaliteye Ulaşmada Önemli Bir Araç-ISO 9000 Kalite Güvence Sistemleri", 1996.</ref>.
Kalite anlayışı, 1960'lı yıllardan itibaren kendini yenileyerek insan odaklı olmaya başlamıştır. Kalitenin sadece üretim kontrolüyle görevli kişilerin değil tüm çalışanların sorumluluğunda olduğu ön plana çıkarılmıştır. Firmalar arasında yapılacak rekabetin üretim niceliğiyle değil üretilen malın kalitesiyle olması gerektiği düşüncesi ön plana çıkmıştır<ref>Nazan Baykal, "Kalitenin Tarihçesi", 2008, URL erişim: 10 Aralık 2011<http://www.makaleler.com/universite-makaleleri/kalitenin-tarihcesi.html><</ref>.<br />
== <big>Kaliteye Etki Eden Faktörler</big> ==
Üretilecek ürünün kalitesine etki eden iç ve dış faktörler şunlardır;
Firma içi faktörler;
* Yönetim
* İnsan gücü
* Çalışanların motivasyonu
* Malzeme
* Makine
* Üretim yöntemleri
* Ölçüm araç ve gereçleri
Firma dışı faktörler;
* Tüketici özellikleri
* Pazarın yapısı
* Sermaye ve finansal kaynaklar
* Teknoloji
== <big>Kalite Yaklaşımları</big> ==
=== Üstünlük Bazında Yaklaşım ===
David Garvin’in bu yaklaşımına göre; Kalite “doğal mükemmellik” olarak görülmektedir. Standartlar ve başarı konularında taviz verilmez ve kalite mutlak ve evrensel bir olgudur<ref>David Garvin, "Kalite Yönetimi", 1988, s:41-45,</ref>.
Bu yaklaşımın açısından kalite; basit, analiz edilemeyen ancak tecrübeyle ayırt edilebilme imkanı olan, soyut, fakat zamanla görüşümüzün değişebildiği bir şeydir. Bu yaklaşımla beraber bir ürün ve ya hizmeti alan müşteride kalite görüşünün geliştiği ve değiştiği bilinmektedir<ref name="Mina"/>.<br />
=== Ürün bazlı yaklaşım ===
Ürün bazlı kalite yaklaşımına göre kalite, çıktıların müşterilerin ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayabilme düzeyidir<ref name="Turan">Turan Erkılıç, ''Toplam Kalite Yönetimi İlkelerinin Yönetim Yaklaşımları Bağlamında Tartışılması'',GAU J. Soc.&Appl. Sci.,2007, Sayı:4, s:50-62.</ref>. Garvin’in tanımladığı ürün bazlı yaklaşıma göre ele alırsak, ürünün fiyatlandırmada kullanılan özelliklerinin içerdiği fiyatlandırılmamış niteliklerinin tümüdür<ref name="Aykut"/>. Bu yaklaşım, özellikle şirketlerin pazarlama departmanları tarafından dikkate alınır ve kullanılır<ref name="Aykut"/>. Çünkü ürün kalitesini arttırmanın birinci aşaması, ürünün kalitesini arttıracak niteliklerin pazar araştırması ile belirlenmesidir. Ürün bazlı yaklaşımda, kalitenin performans, donanım ve kullanım ömrü boyutları göz önünde bulundurulmalıdır<ref name="Aykut"/>. Çünkü bu tanımlama bu üç boyutta önemli ölçüde iyileşme olmasını sağlar.Ancak bir dezavantaj olarak da, birim maliyetlerin yükselmesine sebep olur<ref name="Aykut"/>.
=== Değer bazlı yaklaşım ===
Garvin’in değer bazlı kalite yaklaşımına göre kalite, ürünün kabul edilebilir bir fiyattaki performansı veya kabul edilebilir maliyetteki uygunluğudur<ref name="Aykut"/>.Bu yaklaşım 1980’lerden itibaren yaygınlaşmakta ve değer kavramı işletmelerin gözünde önem kazanmaktadır. Bu tanımlama kalitenin, standartlara uygunluk, kusursuzluk,güvenilirlik, estetik boyutlarını kapsar<ref name="Aykut"/>. Bu yaklaşım, üretim bazlı kalite ve müşteri bazlı kalite yaklaşımlarını bir başlık altında toplayıp, rekabet edebilirliğin kalite bileşeni ile maliyet bileşeni arasında bağlantı kurmayı hedefler<ref name="Aykut"/>. Buradan şu sonucu çıkarabiliriz; eğer ürün sınırlı bir kesimde alıcı bulabiliyor ise bu ürün kaliteli olarak nitelendirilemez. <br />
Değer= Faydalar – Maliyetler.<ref name="Ebru">Ebru Uzunoğlu, ''Müşteri Odaklı Pazarlama Anlayışına Göre Değer Yaratma:Bir Model Olarak Değer İletim Sistemi'',[[Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi]],2007, Sayı:2, s:11-29</ref><br />
Bu formülü irdelediğimizde, tüketicinin gözünde oluşan değerin fayda ve maliyet bileşenlerinden oluştuğu görülür. Fayda, müşterinin satın aldığı üründen beklediği niteliklerdir.<ref name="Ebru"/>.Fiyat, satın almada önemli bir etken de olsa, işletmeler müşteriye ulaşacak faydayı arttırarak, ürünün değerini yani kalitesini arttırabilirler.
=== Üretim bazlı yaklaşım ===
Üretim bazlı yaklaşım Garvin’in ortaya koyduğu yaklaşıma göre üretilen ürünün dizaynının, özelliklerinin, kullanılan malzemelerinin önceden belirlenmiş değerlerle örtüşme miktarıdır.<ref name="Aykut">Aykut Kibritçioğlu, ''Firma ve Ürün Kalitesi: Nedir? Neden Önemlidir?'', 1998, Ankara, URL erişim:13 Aralık 2011<http://129.3.20.41/eps/it/papers/0509/0509011.pdf><</ref> Ürün bu değerlerle örtüştüğü ölçüde kalitelidir. Böylece dizayndan sapmama garantisi sağlanmaya çalışılmıştır.<ref name="Banu">Banu Durukan, Aysun Kapucugil İkiz, ''Denetim Kalitesi, Kalite ve Hizmet Kalitesine İlişkin Modeller: Kavramsal Çerçeve'', [[İSMMMO Yayın Organı]], 2007, Sayı:82, s:33–35.</ref> Russell ve [[Frederick Winslow Taylor|Taylor]] tarafından “uygunluk derecesi” olarak tanımlanmıştır.<ref name="Banu"/> [http://en.wikipedia.org/wiki/Genichi_Taguchi Genichi Taguchi] 1995’te “Tasarım özelliklerine uygunluk” şeklinde kaliteyi tanımlamıştır.<ref name="Banu"/> [[Philip B. Crosby|Crosby]] için ise katle “spesifikasyonlara uygunluk”tur.<ref name="Birol">Birol Bumin, Hakan Erkutlu, ''Toplam Kalite Yönetimi ve Kıyaslama İlişkileri'', [[G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi]], 2002, Sayı: 1, s: 83-100.</ref>Bu noktada parametreler önceden belirlenmiş standartlar, örtüşme derecesi, emniyetlilik derecesidir.<ref name="Aykut"/> Emniyetlilik derecesi ürünün ne kadar sıklıkla bozulduğunun göstergesidir.<ref name="Aykut"/> Firmaya avantajı üretim maliyetlerini düşürme doğrultusunda bir yaklaşım olmasıdır.<ref name="Aykut"/> Sıfır hata, [[Altı Sigma]] gibi yöntemleri kullanarak kaliteyi artırmaya çalışır.<ref name="Aykut"/> Böylece hata kaynaklı mali yük de indirgenmiş olur. Yaklaşımın dezavantajı ise müşteriyi arka plana atmasıdır. Müşterilerin ürünlerin özelliklerini detaylı olarak bilme durumları her zaman olmayabilir ve tercihlerini bu yönde kullanmıyor olabilirler. Bu ayrıntıları yaklaşım göz ardı etmiştir. Ürünün iç özellikleri [[teknoloji]]nin ve müşteri isteklerinin değişmesi ile eski kalabilir. Bu durum da satışları etkileyecektir. <br />
=== Tüketici bazlı yaklaşım ===
Tüketici bazlı yaklaşımda kalite; ürünün tüketicin belirlediği ihtiyaçlara, isteklere uyma derecesidir.<ref name="Aykut"/> Tüketicinin beklentilerine uyduğu veya beklentileri geçtiği ölçüde ürün kaliteli sayılır. [[William Edwards Deming]] bu şekilde düşünen kişilerdendir ve müşteriyi üretimin odağı olarak düşünür.<ref name="Banu"/> Ve müşterinin isteklerinin yanında fiyatların da müşterinin alım gücüne göre düzenlenmesi gerektiğini belirtir.<ref name="Banu"/> [[Joseph Juran|Juran]] 1974’te “kullanıma uygunluk” şeklinde bir tanımı uygun görür.<ref name="Banu"/> Ayrıca ürünün hatasız olması gerektiğini de belirtir.<ref name="Birol"/> [[Philip Kotler]]’e göre “kalite, ürünün müşteriler tarafından değinilen veya ima edilen istekleri karşılayabilme yeteneğine sahip niteliklerinin toplamıdır".<ref name="Birol"/> Bu yaklaşıma göre parametreler ürünün imajı, estetiğidir.<ref name="Aykut"/> Pazarlamacılarca daha çok tercih edilen bir yaklaşımdır.<ref name="Aykut"/> Yaklaşımın dezavantajı maliyette ekonomikliği gözetmemesi, müşteri ihtiyaçlarına uygunluk doğrultusunda giderlerin artmasına izin vermesidir.<ref name="Aykut"/> Diğer bir nokta ise müşteri çeşitliliğinden dolayı isteklerin farklı olacağı gerçeğidir.<ref name="Banu"/> Ve her isteğe uygun ürün tasarlamanın güçlüğüdür. Buna örnek olarak otomobillerden tüketicilerin beklentilerinin zamanla nasıl değiştiğine bakabiliriz. 70lerde bir otomobili tipine bakarak alan tüketici, 75te yakıt açısından tasarruflu olup olmadığına, 80lerde emniyetliliğine ve 90larda güvenli olup olmadığına bakarak seçimini yapmıştır.<ref name="Birol"/> Bu da zamanla otomobilin kaliteliliğinin müşteri açısından değiştiğini, üreticilerin de bu değişimle paralel bir anlayışla ürün üreterek müşteri tatminini sağlayabileceklerini gösterir.<ref name="Birol"/> Avantajı ise müşteri ihtiyaçlarına hızlı cevap verebilmesidir. Uyum kabiliyeti bu anlamda yüksektir.
=== Kaynaklar ===
;Genel
* Aykut Kibritçioğlu, ''Firma ve Ürün Kalitesi: Nedir? Neden Önemlidir?'', 1998, Ankara, URL erişim:13 Aralık 2011 [http://129.3.20.41/eps/it/papers/0509/0509011.pdf]
* Banu Durukan, Aysun Kapucugil İkiz, ''Denetim Kalitesi, Kalite ve Hizmet Kalitesine İlişkin Modeller: Kavramsal Çerçeve'', [[İSMMMO Yayın Organı]], 2007, Sayı:82, s:33–35.
* Birol Bumin, Hakan Erkutlu, ''Toplam Kalite Yönetimi ve Kıyaslama İlişkileri'', [[G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi]], 2002, Sayı: 1, s: 83-100.
* Özlem İpekgil, Mert Topoyan, ''İstatistiksel Kalite Kontrol'', n.d.,URL erişimi:28 Aralık 2012
;Özel
{{kaynakça}}
[[Kategori:Kalite]]
[[af:Kwaliteit]]
[[ar:جودة]]
[[bg:Качество (бизнес)]]
[[ca:Qualitat]]
[[cs:Kvalita]]
[[de:Qualität]]
[[en:Quality (business)]]
[[eo:Kvalito]]
[[es:Calidad]]
[[et:Kvaliteet]]
[[eu:Kalitate]]
[[fa:کیفیت]]
[[fi:Laatu]]
[[fr:Démarche qualité]]
[[he:איכות]]
[[hr:Kvaliteta]]
[[hu:Minőség]]
[[id:Kualitas]]
[[it:Qualità]]
[[ja:品質]]
[[kk:Сапа туралы түсінік]]
[[ko:품질]]
[[lv:Kvalitāte]]
[[mk:Квалитет]]
[[nl:Kwaliteit (eigenschap)]]
[[nn:Kvalitet]]
[[no:Kvalitet]]
[[pl:Jakość]]
[[ps:کيفيت]]
[[pt:Qualidade]]
[[ru:Качество продукции]]
[[simple:Quality]]
[[sk:Kvalita (akosť)]]
[[sv:Kvalitet]]
[[ta:தரம் (வணிகம்)]]
[[uk:Якість продукції]]
[[zh:品质]]
|