|
|ilgili=[[Picunçe]], [[Diaguita]]
}}
'''Mapuçe'''ler ([[Mapudungun]]; '''Mapu''', "toprağın" '''Çe''' + "insan", toprağın insanı) Orta ve Güney [[Şili]]'nin ve Güney [[Arjantin]]'in gerçek kızılderiliKızılderili sakinleridir. [[İspanyolca]]da '''araucanos''' (Araukanyalı) olarak da bilinirler. Yaygın inancın aksine, [[Quechua]] dilindeki ''arauco'' (isyan) kelimesi ''araucano'' kelimesinin kökeni değildir, daha çok balçıklı su anlamına gelen [[Arauco]] kelimesinden türemiştir.
Mapuçelerin ekonomileri tarım üzerine kuruludur. Toplumsal yapıları "lonko" veya şefin yönetimindeki geniş ailelerden oluşmuştur. Bununla beraber savaş zamanlarında daha büyük gruplar halinde toplanırlar ve aralarından lider olarak "toqui" ('balta-taşıyıcı') seçerler.
== Kültür ==
Şili istatistiklerine göre, çoğu Şilili Mapuçe az derecede yerli olmayan kökene sahiptir, ve her ne kadar bir çoğubirçoğu kabul etmesedeetmese de Şili'nin yerlisi olmayan kişilerin %90'ından fazlası değişen oranlarda kızılderiliKızılderili kökene sahiptir. 2002 nüfus sayımına göre 604.349 Mapuçe vardır, bu Şili'nin nüfusunun yaklaşık %4'üdür. Bunun yanında yaklaşık 300.000 kişi [[And Dağları]]'nın diğer tarafında Arjantin'de yaşamaktadır. Topraklarını kaybetmelerinden dolayı, birçok Mapuçe [[Santiago, Şili|Santiago]] gibi büyük şehirlerde fakir durumlarda yaşamlarını sürdürmektedirler. Mapuçe direnişi devam etmektedir, özellikle büyük ormancılık şirketlerinin geleneksel topraklarını yok etmesine ve [[Pinochet]] devrinin anti-terörizm kanunlarının son yıllarda topluluk liderlerine karşı sıkça kullanmasına karşı.
Mapuçeler taş aletlerde çok yeteneklidirler, bu yetenekleri sayesinde kendilerine kaleler ve karışık savunma binaları yapabilirler. Hızlı bir şekilde metal işlerine ve at sürmeye alışmışlardır,. Avrupalıların kendi saldırı stratejilerini Avrupalılara karşı kullanmışlardır. Daha barışçıl benimsemeler ise buğday ve koyundur. Mapuçe yapımı gümüşler ve dokumların fiyatları çok yüksektir.
Genellikle bir kadın olan [[şaman]] veya "machi" Mapuçe kültürünün çok önemli bir parçasıdır. Machi kötülüklerikötülüklerin savuşturmaksavuşturulması, yağmur yağması, hastalıkların iyileştirilmesi için ayinler yapar, Şili'nin şifalı bitkileri hakkında büyük bilgiye sahiptir ve bu bilgileri çok zor geçen çıraklığı zamanında öğrenir. Tüm kökenlerden ve sınıflardan Şililerin Mapuçeler tarafından bilinen geleneksel şifalı bitkilerin kullanımını bilmeleri şaşırtıcıdır.
Mapuçe dilleri Şili'de ve az derecede Arjantin'de konuşulur. İki dalı vardır, [[Huilliçe]] ve [[Mapudungun]]. [[Quechua]] ile ilişkili olmasadaolmasa da biraz sözcüksel etki fark edilebilir. Tahmini olarak Şili'de yaklaşık 200.000 tam akıcı olarak konuşabilen kişi vardır ve hâlâ eğitim sisteminden yalnızca simgesel olarak destek görmektedir.
== Referanslar ==
| 