Kırım Seferi (1941-1942): Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k şablon değiştirme |
k r2.7.3) (Bot: Ekleniyor: ta:கிரிமியப் போர்த்தொடர்; kozmetik değişiklikler |
||
11. satır:
|coğrafi_değişiklikler =
|savaşan1 = {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]
|savaşan2 = {{bayraksimge|Nazi Almanyası}} [[Nazi Almanya|Almanya]]<br />{{bayraksimge|Romanya}} [[Romanya]]
|savaşan3 =
|komutan1 = {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Fyodor Kuznetsov]] <br /> {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[İvan Petrov]] <br /> {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Filipp Oktyabrski]] <br /> {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Gordey Ivanovich Levçenko]]
|komutan2 = {{bayraksimge|Nazi Almanyası}} [[Erich von Manstein]] <br /> {{bayraksimge|Romanya}} [[Gheorghe Avramescu]]
|komutan3 =
|güç1 =
35. satır:
=== Wehrmacht ===
Barbarossa Harekâtı'nın henüz hazırlık aşamasında Romen 3. Ordu ile 4. ordusu'nun Alman [[11. Ordu (Almanya)|11.
* General [[Hans von Salmuth]] <ref>[http://www.axishistory.com/index.php?id=1478 axishistory.com]</ref> komutasındaki [[30. Kolordu (Almanya)|30. Kolordu]] ( [[50. Piyade Tümeni (Almanya)|
* General [[Erik Hansen]] <ref>[http://www.axishistory.com/index.php?id=1634 axishistory.com]</ref> komutasındaki [[54. Kolordu (Almanya)|54. Kolordu]] ( [[22. Piyade Tümeni (Almanya)|
* Kübler komutasındaki [[49. Dağ Kolordusu (Almanya)|49. Dağ Kolordusu]] ( [[170. Piyade Tümeni (Almanya)|
General von Manstein'e ve dolayısıyla O'nun 11. Ordu'suna Üst Komutanlık'ça verilen ve birbiriyle çelişen iki emir vardır. Bunlardan biri doğu yönünde çekilmekte olan Sovyet kuvvetlerini izlemeyi sürdürmek, diğeri ise Kırım'ın alınmasıydı ki buna "özel bir öncelik" verilmişti. Bunun bir nedeni de Kırım'ın alınmasının Türkiye'nin tutumunda olumlu bir etki yaratacağı beklentisidir.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 209</ref> Bu görevler için von Manstein emrindeki kuvvetler, Alman 11. Ordusu'na ilave olarak, bir dağ kolordusu (1., 2. ve 4. Dağ Tugayları) ile bir süvari kolordusundan (5., 6. ve 8. Süvari Tugayları) oluşan Romen 3. Ordusudur. General Petre Dumitrescu komutasındaki ordu 74.700 kişilik bir kuvvettir.<ref name="ref120">[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 210</ref>
68. satır:
Perekop Kıstağı Muharebesi<ref>[http://www.ukraine-crimea.info/Perekop_Isthmus ukraine-crimea.info]</ref><ref>[http://www.armchairgeneral.com/rkkaww2/maps/maps1941S.htm armchairgeneral.com]</ref><ref>[http://www.marxists.org/archive/paul-william/articles/1921/04/02.htm marxists.org]</ref> 24 Eylül'de başlatıldı. Eldeki tüm topçunun desteğine karşın 45. Piyade Tümeni ve 73. Piyade Tümeni ilerlemekte zorlandılar. Sovyet savunma sistemi 16 km. derinlikte düzenlenmişti. Sovyet askerleri her siper, her makineli tüfek yuvası için çarpıştılar ve karşı taarruzlar düzenlediler. Ne var ki bu karşı taarruzlar Alman ilerlemesini durduramadı ve Alman kuvvetleri 26 Eylül'de Perekop'u alarak Tatar Çukuru'nu geçtiler. Kalan Sovyet birlikleri İshun Gölleri arasına dağıldı. Üç günlük çatışmaların sonunda Alman kuvvetleri von Manstein'in ifadesine göre 10 bin tutsak aldılar ve 112 tankla 135 parça top ele geçirdiler.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 213, 214</ref> Alman 54. Kolordusu'nun bu muharebede kayıpları 2.641 olmuştur.<ref name="RF-8"/>
Ancak von Manstein'in kuvvetleri kıstak boyunca ilerleyip Kırım Yarımadası'na giremediler. Azak Denizi kuzeyinde, Güney Ordular Grubu cephesinde Sovyet [[9. Ordu (SSCB)|
[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 214, 215</ref> Çünkü 11. Ordu aynı anda iki cephede çarpışıyor durumdadır, hem Kırım'da hem de Azak Denizi kuzeyinde.<ref>[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 212</ref>
105. satır:
Bu gecikmenin önemli bir diğer nedeni ise von Manstein'in elinde yeterli ağır topçu ve hava unsuru olmadığını düşünmesidir. Yine de 10 Kasım 1941 tarihinde cephenin merkez bölümünde bir yoklama taarruzuna girişmiştir. Çernaya Nehri'nin aşağı kısımında 50. Piyade Tümeni tarafından başlatılan ve ertesi gün 132. Piyade Tümeni'nin de katıldığı taarruz bu kesimdeki iki köyü alarak Severnaya Koyu'na 4 km. kadar yanaşmayı başardı. Ancak General Petrov, 172. Piyade Tümeni ile bir deniz piyade alayını bölgeye sürerek Alman ilerlemesinin önünü tıkamıştır. Bu birliklerin harekatı deniz topçusu, sahil bataryaları ve hava unsurlarınca da desteklenmiştir. Daha güneyde Alman 172. Piyade Tümeni 15 Kasım'da Balaklava yönünde bir taarruza başladı. Fakat Amiral Oktyabrki'nin iki hafif kruvazörü ve bir muharebe gemisi bu birliklerin kanadını ateş altına aldı. Von Manstein bu kesimde 22. Piyade Tümeni'ni de savaşa sürdüyse de General Petrov'un harekete geçirdiği ihtiyatındaki birlikler durumu kontrol altına almıştır. Taarruz 20 Kasım'da durdurulduğunda Alman kayıpları 2 bini bulmuştu.<!---paragraf---><ref>R. Forczyk, ''Sevastopol 1942 - Von Manstein's triumph'' Sh: 11</ref>
Von Manstein'in planı, ilk adımda kuzeyde yapılacak sürpriz bir taarruzla Kaşa ve Belbek dereleri arasındaki Sovyet ileri savunma hattını ele geçirmek, aynı anda Belbek deresinin güney yamaçlarındaki müstahkem mevkileri almaktı. Bu taarruzda asıl sorumluluk General [[Ludwig Wolff]] komutasındaki [[22. Piyade Tümeni (Almanya)|
Perekop'taki savunmanın çökmesi üzerine Amiral Oktyabrski Sivastopol Deniz Üssü'nü alarma geçirdi ve Sivastopol Savunma Bölgesi'nin (Sevastopolskogo Oboronitelnogo Raiona - SOR) komutasını üstlendi. Amiral, Alman kuvvetleri Sivastopol önlerine gelmeden olabildiğince tamamlamak üzere üç kuşat halinde bir savunma düzeninin hazırlanmasına girişti. Bu iş için askerlerin yanı sıra binlerce Sivastopol'lu sivil de çalışmıştır. Bu bir bakıma zorunluydu çünkü, bu işte çalıştırabileceği yeterince askeri yoktur.<ref name="RF-9"/>
119. satır:
== Kerç-Feodosya Çıkarma Harekâtı ==
Karadeniz'deki askeri hakimiyetinden yararlanan Stavka, 26 Aralık 1941 tarihinde Kerç Yarımadası'nda bir çıkarma yaptı. Sovyet planlamasında operasyon, "Kerç-Feodosya Harekâtı" olarak geçmektedir. Kerç kenti yakınlarına yapılan çıkarma, 51. Ordu'ya bağlı 5 bin kişilik bir kuvvettir.<ref name="RF-13">R. Forczyk, ''Sevastopol 1942 - Von Manstein's triumph Sh: 13''</ref> Çıkarma [[Kerç]]'in her iki yanından ayrı ayrı yapıldı. Ayrıca Kerç Yarımadası'nın kuzey kıyılarına da daha küçük çapta bazı birlikler çıkarıldı.<ref name="LV226"/> Çok geçmeden, 29 Aralık gecesi bu kez Theodosia - Feodosiya yakınlarında Kırım Yarımadası'na ikinci bir çıkarma daha yapıldı. Bu çıkarmalar, General Dimitri Kozlov'un Kırım Cephesi'ne bağlı General S. Chernyak'ın [[44. Ordu (SSCB)|44.
Sovyet radyo istasyonları Kerç'e yapılan çıkarmanın bizzat Stalin tarafından Kırım'ı geri alınması amacıyla planlandığını ve yürütüldüğünü, harekâtın Stalin'e göre Alman 11. Ordu'su "haritadan silinene kadar" devam edeceği duyurulmuştur.<ref name="LV226">[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 226</ref>
127. satır:
Bu arada Kızıl Ordu birlikleri başarılı bir harekât gerçekleştirdiler. Bölgedeki zayıf Mihver kuvvetleri Feodosya'daki çıkarmayı ve Kızıl Ordu birliklerinin ileri hareketini engelleyememiştir ve Romen birlikleri de bir sonraki sabaha kadar bölgede toplanamamışlardır.<ref name="ref316">[http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&printsec=frontcover&dq=%22lost+victories%22&hl=tr#v=onepage&q&f=false E. von Manstein, ''Lost Victories''] Sh: 226, 227</ref> Kerç alındığı gibi Evpatorya ve Feodosya da Kızıl Ordu birlikleri tarafından geri alındı. Bir süre için Kırım'daki tüm Alman birlikleri tehdit altına kaldı. Tüm ihtiyatların Feodosya ve Evpatorya'ya sevk edilmesi gerekiyordu.<ref name="lonesentry.com">[http://www.lonesentry.com/articles/ttt08/sevastopol.html lonesentry.com]</ref>
Kerç Yarımadası'nı savunmada bırakılmış olan Mihver kuvvetleri, General [[Hans Graf von Sponeck]] komutasındaki [[42. Kolordu (Almanya)|
İkinci bir Sovyet çıkarması Feodosya'da gerçekleştiğinde General Sponeck'in durumu daha da kritik bir hal almıştır. General Sponeck'in sorumluluğu üstlenmesiyle <ref>İbrahim Artuç, ''İkinci Dünya Savaşı'' cilt 1, Sh: 27 </ref> Kızıl Ordu taarruzu karşısında, ağır silahlarının çoğunu geride bırakarak ve bir ricat muharebesi vererek geri çekildiler. Aslında General Sponeck'in geri çekilme emri, 11. Ordu Karargahı'nca bir telsiz mesajıyla iptal edilmişti. Ama bu telsiz mesajı yerine ulaşmadı, <ref name="ref316" /> ya da dikkate alınmadı. Sovyet kuvvetlerinin başlangıçtaki başarıları Sovyet komutanlığını Perekop Kıstağı yönünde ilerlemek için cesaretlendirmiştir. Sovyet birlikleri, bir savunma hattı kurulamadan önce tüm yönlerden Parpaç'a ilerledi.
165. satır:
Kendisine verilen emirler doğrultusunda von Manstein'in hesabı, kısa sürede Kerç Yarımada'sındaki Sovyet kuvvetlerini atmak, Sivastopol'ü kuşatıp almak ve Kerç'ten Karadeniz'i geçerek Mavi Durum taarruzunda Kafkasya yönünde ilerleyen kuvvetlere katılmaktı.<ref name="soviethammer"/> Bu taarruz için 11. Ordu'nun üç kolordusu Parpaç Kıstağı'na yanaştırıldı. Cephe hattında kuzeyden güneye yerleşimlerine göre 7. Romen Kolordusu (19. Piyade Tümeni ve 8. Süvari Tümeni), 42. Kolordu (46. Piyade Tümeni ve 50. Piyade Tümeni), 30. Kolordu (132. Piyade Tümeni, 170. Piyade Tümeni ve 28. Hafif Tümen). Von Manstein ihtiyat olarak 22. Panzer Tümeni, "Groddek" Motorize Tugayı ve Alman 3. Piyade Alayını ayırmıştır. "Groddek" Motorize Tugayı, 11. Ordu bünyesinde birkaç motorize teşkilden, bu harekât için oluşturulan bir görev kuvvetidir. Bu görev kuvvetinin esas teşkili, 2. Motorize Süvari Alayı'ndan oluşan "Korne" Müfrezesidir. Ayrıca Alman 22. Keşif Grubu, Brandenburg Alayı'ndan 6. Bölük ve 560. Tanksavar Bölüğü, görev kuvvetinin bünyesine dahil edilmiştir. Groddek Tugayı, Kerç yönünde hızla ilerleyerek 30. Kolordu'nun kanadını örtmesi ve Sovyet birliklerinin yeni bir cephe oluşturmasını önlemek için düşünülmüştü. Bu görev grubu planlanan taarruzda çok önemli bir görev üstlenmiş ve harekâtın gidişatında önemli bir rol oynamıştır.<ref name="feldgrau.com"/>
Kerç Yarımadası'ndaki Kızıl Ordu kuvvetleri, Sovyet Kırım Cephesi kuvvetleridir. Kırım Cephesi, [[44. Ordu (SSCB)|
Von Manstein'in bu planı, Sovyet kuvvetlerinin büyük bölümünün kuzeyde toplanmış olması nedeniyle hazırlanmıştı. Sovyet Komutanlığı, 18. Piyade Tümeni'yle girişilecek bir saldırıyla Mart başında kaybedilen araziyi geri almayı planlıyordu. Dolayısıyla cephe hattının kuzey kesimine kuvvet yığılmıştı.<ref name="feldgrau.com"/>
229. satır:
[[Dosya:Bundesarchiv N 1603 Bild-118, Russland, Sewastopol, zerstörte Festung Maxim Gorki.jpg|thumb|250px|Maksim Gorki tahkimatındaki imha edilmiş ağır top]]
Ağır bir topçu ve hava bombardımanı ardından Alman piyadesinin ve istihkamcılarının giriştiği bir taarruzla 18 Haziran'da Maksim Gorki tahkimatlarına girildi. Bu olay, savaşın gidişatında belirleyici bir darbe olmuştur. Daha önce Stalin ve Siberya tahkimatları ele geçirilmişti. Alman kayıtlarında Maksim Gorki tahkimatlarının alınmasında kara ve hava kuvvetlerinin aşağı yukarı eşit derecede katkısı olduğunu belirtilmektedir. Bir pike bombardıman pilotu, tahkimatın güney kısmındaki tarete doğrudan bir isabet sağlamıştır. Buradaki patlama tareti muharebe dışı bıraktı. Bu sayede piyade ve istihkamcılar tahkimatın içlerine sızmayı başardılar. Dolayısıyla tahkimata girilmesindeki belirleyici olay söz konusu pike bombardıman uçağının vuruşu olmuştur. Ancak dört gün boyunca tahkimattaki Sovyet garnizonu, yerin altında dövüşmeye devam etmiştir. <!---paragraf--> <ref name="lonesentry.com"/><br />
Maksim Gorki tahkimatının düşmesi, Alman kuvvetlerine Sivastopol Limanı'nın yolunu açmış oldu. İlerleyen piyade 20 Haziran'da sahil hattına ulaştı. 21 Haziran'da kuzey tahkimatlarındaki son esas müstahkem mevki (Lenin Tahkimatı) düştü. Tüm Sivastopol kenti ve Sovyet Karadeniz Filosu'nun donanma üssü o andan itibaren Alman toplarının ateşi altına alınmıştır. Tüm niyet ve amaçlar için kaçınılmaz son belli olmuştu. Bununla birlikte Kızıl Ordu direnmesinde bir zayıflama işareti görülmedi. Mücadele umutsuz olsa bile Kızıl Ordu kumandanları ve askerleri teslim olmayı yanaşmadılar. <!---paragraf--> <ref name="lonesentry.com"/>
243. satır:
54. Kolordu'nun bazı unsurlarıyla takviye edilen 30. Kolordu savunmada bir gedik açmayı başardı. Öte yandan merkezden sahte bir taarruz yaparak Alman ve Romen birlikleri hattın güney ucunda Sovyet savunmasına yüklendiler. Her iki kanatta da savunma hatları yarılmasına karşın Kızıl Ordu Sapun Hattı'nda dayanmayı başardı, fakat topçu mühimmatı da tükenmişti. Bu durumda Sovyet kumandan Petrov, ikmal sağlayabileceği batı yönünde, Khersones Burnu üzerine çekilme emri verdi. Khersones Burnu, onun son direnek bölgesiydi. Yorgun Alman kuvvetleri derhal takibe geçemedi. Bu sayede Sovyet güçleri durumlarını pekiştirmeye fırsat bulabilmişlerdir. Bu arada Stalin'in emriyle Parti yetkilileri, idari yetkililer ve üst komutanlar bir denizaltıyla tahliye edildi. Oktyabrskii ve Petron, son anda gemiye bindiler. <ref>Erickson, Road to Stalingrad, 2003 Cassel Military Paperbacks Edition, Sh: 351</ref> General von Manstein savunmayı yıpratmak için kente yoğun bir bombardıman başlattı.
Alman ve Romen birlikleri 1 Temmuz'da doğudan Sivastopol'e ilerledi ve kentin güneydoğusundaki hakim bir yükseltide kurulmuş olan Malakoff tahkimatına girdi. 1855'deki [[Sivastopol Kuşatması (1854-1855)|
=== Kuşatmanın son günleri ===
283. satır:
* Erich von Manstein, ''Lost Victories'' [http://books.google.com.tr/books?id=ufrkyLxcMwgC&pg=PA454&lpg=PA454&dq=Kempf+Army&source=bl&ots=pesWQAuhFk&sig=NBO4EgFB225xIdGC3Ky5tRcN4NA&hl=tr&ei=L4UVS9H_IZyi_Aal4KGJBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CBAQ6AEwAjgK#v=onepage&q=Kempf%20Army&f=false]
* John Erickson (tarihçi), ''The Road to Stalingrad'' 1975
* [http://www.allworldwars.com/The%20History%20of%20Maxim%20Gorky-I%20Naval%20Battery.html The History of Maxim Gorky-I Naval Battery, Sevastopol]
* [http://www.webcitation.org/query?url=http://www.geocities.com/weiwen_sg/sieges.htm&date=2009-10-26+00:08:56
* Jean Lopez, ''Stalingrad''
* Robert. Forczyk, ''Sevastopol 1942 - Von Manstein's triumph'' Osprey Publishing, 2008
302. satır:
[[ro:Bătălia din Crimeea (1941)]]
[[ru:Крымская оборонительная операция]]
[[ta:கிரிமியப் போர்த்தொடர்]]
[[uk:Оборона Криму (1941—1942)]]
[[zh:克里米亞戰役 (1941年–1942年)]]
|