Abdüllatif Suphi Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Yaşamı: dosya değiştirme |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
'''Abdüllatif Suphi Paşa''' ('''Sami Pașazade Subhi Paşa''' olarak da anılır) (d. 11 Kasım [[1818]], [[Tripolis, Yunanistan|Tripolis]], [[Mora Yarımadası|Mora]], - ö. 17 Ocak [[1866]], [[İstanbul]]). Osmanlı devlet adamı. Yazar,
[[Osmanlı Devleti]]’nin ilk Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) [[Abdurrahman Sami Paşa]]’nın oğlu, [[Türkiye Cumhuriyeti]]’nin ilk Milli Eğitim Bakanı [[Hamdullah Suphi Tanrıöver]]’in babasıdır. Kendisi de Osmanlı Devleti’nde çeşitli devlet görevlerinin yanısıra [[II. Abdülhamit]] devrinde Maarif Nazırlığı yapmıştır. İlk Türk romanının yazarı [[Samipaşazade Sezai]]’nin kardeşidir.
6. satır:
== Yaşamı ==
1818’de o zamanlar Osmanlı toprağı olan Mora’da dünyaya geldi. Babası, ilk Osmanli maarif naziri ve Mora’daki [[Cerrahilik|Cerrahi Tekkesi’nin]] şeyhi "Abdurrahman Sami Paşa" idi. Aile, [[Yunan İsyanı]] sırasında bir süre isyancıların elinde esir kalmış; aile reisi dedesi Nezih Bey öldürülmüştü. <ref name="yasamyapit">Okay, Cüneyd "Subhi Paşa (Sami Paşazade)" (1999) ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'' C.2 s.549, İstanbul:Yapi Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN:975-08-18710.</ref>Rum ileri gelenlerin devreye girmesi ile babasının [[Mısır]]’a gitmesine izin verilince Abdüllatif Suphi de babasıyla birlikte Mora’dan ayrılabilmişti<ref name=hu>[http://www.chronicledergisi.com/hu-sesleri-geliyor-eski-konaktan/ Murat Özer, '''Hu Sesleri Geliyor Eski Konaktan''', ''Chronicle Dergisi, Sayı 4, 2006'']</ref> Öğrenimini
Mısır’da hidivliğe [[I. Abbas]]’ın geçmesi üzerine 1849’da babasıyla birlikte [[Osmanlı Devleti]]’nin başkenti İstanbul’a gitti, Osmanlı’nın hizmetine girdi. Ailesiyle [[Horhor, Fatih|Horhor’da]] bugün Tıp Tarih Enstitüsü olarak kullanılan [[Suphi Paşa Konağı|konakta]] yaşadı<ref name=hu/>.
1849'da Meclis-i Maarifi Umumiye’de ve 1854'de Meclis-i Valayi Ahkâmı Adliye üyeliklerinde bulundu. 1861 yılında Evkaf-ı Hûmayun Nazırı, 1867’de Maarif Nazırı oldu. Maarif Nazırlığı sırasında kız çocuklar için okullar açılmasına özel önem verdi, bu okullarda okutulacak müfredatı hazırladı <ref name=kizokulu>[http://aksam.medyator.com/2010/11/17/yazar/19057/gurkan_hacir/osmanli_doneminde_kizlarin_egitimi_nasildi_.html Gürkan Hacır, '''Kız Okullarının Mimarı: Abdüllatif Suphi''', ''Akşam Gazetesi, 17.11.2010'']</ref>
Sonra Şûrayı [[II. Abdülhamit]] döneminde evkaf, maarif, maliye, ticaret nazırlıklarında bulundu.<ref name="yasamyapit"/> Ticaret Lisesi ve Sanay-i Nefise Mektebi kurulmasinda öncülük yaptı. Arkeolojik eserlerist. [[Aya Irini Kilisesi]]'nden [[Çinili Köşk]]'e naklettirdi ve Muzey-i HUmayun'un orta binalarinin temelini attrdı.
1879’da babasının ölümü üzerine Moreviler diye bilinen ailesinin reisliğini üstlendi<ref name=hu/>.
17 Ocak 1886 yılında İstanbul’da hayatını yitirdi. [[II. Mahmut Türbesi]]'ne babasının yanına gömüldü.▼
[[Dosya:AbdullatifSuphiPasa mezari.jpg|thumb|Abdüllatif Suphi Paşa'nın mezarı]]▼
Arapça, Farsça, Fransızca, Rumca bilen Abdüllatif Suphi Paşa, devlet adamlığının yanı sıra bir yandan da nümismatik ve tarihle ilgilendi, değerli bir para koleksiyonu vardı. Kendisi, ilk Türk nümismatik kabul edilir.
[[İbn-i Haldun]]'un tarihinin bir bölümünü “''Miftah-ül-îber''” (İbretler Anahtarı) adıyla Türkçe’ye çevirdi (1860). Buna “Tekmilet-ül-İber” (İbretlerin Eki) adıyla açıklama yazarak yayımladı (1862). “''Hakayık-ül-Kelâm fi Tarih-i Ehl-i Zeman''” (Çağımızın Tarihine Dair Söylenen Gerçekler) adlı İslam tarihi kitabının yalnızca ilk cildini yayımlayabildi (1880).
▲[[Dosya:AbdullatifSuphiPasa mezari.jpg|thumb|Abdüllatif Suphi Paşa'nın mezarı]]
15 evlilik yapan palan 25 çocuğu dünyaya geldi<ref name=hu/>. Çocuklarından en tanınanları şair ve yazar Ayetullah Bey ve Türkiye Cumhuriyetinde Milli Eğitim Bakanlığı da yapan en küçük oğlu, ünlü Türkçü siyasetçi [[Hamdullah Suphi Tanrıöver|Hamdullah Suphi Bey’dir]]; bestekâr [[Suphi Ziya Özbekkan|Suphi Ziya Bey]]’in dedesidir.
▲1886 yılında İstanbul’da hayatını yitirdi. [[II. Mahmut Türbesi]]'ne babasının yanına gömüldü.
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
==Dış bağlantılar==
* Özer, Murat, (2006) "Hu Sesleri Geliyor Eski Konaktan", ''Chronicle Dergisi, Sayı 4, (2006)'' [[http://www.chronicledergisi.com/hu-sesleri-geliyor-eski-konaktan/]].
* Okay, Cüneyd "Subhi Paşa (Sami Paşazade)" (1999) ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'' C.2 s.549, İstanbul:Yapi Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN:975-08-18710
* Tevetoğlu, F. "Subhi Paşa" (1945-1980), ''Turk Ansiklopedisi'', C.29 s.455, Ankara.
{{Osmanlı Maarif Nazırları}}
| |||