Şapsığ Ulusal rayonu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
3. satır:
Tarih:
 
1864 [[Adıge deportasyonu]] sırasında bazı [[Şapsığ]] kalıntıları iç sürgün yoluyla Kuban oblastında Orta Kuban ve Orta Laba ırmaklarının solundaki düzlük yerlere yerleştirilmişlerdi.Bunların bir bölümü,1880 yılı sonrasında yeniden sivil yerleşime açılan Karadeniz kıyısındaki eski yerlerine dönmüşlerdi.Burada yaşayan Şapsığlar,1922'de,Karadeniz kıyısında,kuzeyde Pşada Irmağından başlayıp güneyde Soçi'yi de (Saçe) içine alan bir kıyı şeridindeşeridi üzerinde,Rusya SFSC'ne üye bir özerk cumhuriyet kurma kararı aldılar.Karar onanmak üzere Moskova'ya sunuldu.
 
Bu arada bu oluşuma önderlik edenlerden Türkiyeli ve İstanbul'da yayınlanan [[Ğuaze]] (Гъуазэ) gazetesi başyazarı da olan Avukat Yusuf Suat Neğuç (1877-1930) ve kardeşi Ali Neğuç,Türk ajanı olmakla suçlanarak Sibirya'ya sürüldüler.Cumhuriyet kurma talebi de,statü düşürülerek,23 Eylül 1924'te Şapsığ Ulusal Rayonu olarakadıyla onandı.
 
Rayonun merkezi,ilkin Tuapse idi,ardından merkez,1930'da Aşe Irmağı kıyısındaki Kalej köyüne (Rusça:Krasnoaleksandrovskiy II),1931'de kıyıdaki Sovet Kvace köyüne,1934'te de kıyıdaki Psışuape (Псыш1уапэ,Rusça:Lazarevsk) beldesine taşındı.
 
İlkin 5 köy sovyetini (bucak) içine alan ,746 km.kare yüzölçümlü ve 6.500 kadar bir Şapsığ nüfusu olan (bk.İslam Ansiklopedisi,Çerkesler,Mirza Bala) Şapsığ Ulusal Rayonu'nun toprakları,daha sonra genişletildiyse de,yönetim merkezi gibi,sınırları da sık sık değiştirildi.1940'da,toprağın ve Şapsığ köylerinin önemli bir bölümü rayon sınırları dışına çıkarılark Tuapse rayonuna bağlandı.1942'de rayonun yüzölçümü 1.500 km.kare,nüfusu da 4.000'i (% 22.8) Şapsığ olmak üzere 17.500 idi (bk.Tamar Polovinkin,Şapsığ Ulusal Rayonu,"Nart" dergisi,sayı 8).
 
Rayonun kaldırılmasına ilişkin rayon yürütme komitesikomitesinin kararı,1943'te tarihli kararı,komitenin 2 Şapsığ üyeninüyesinin karşı oyuna karşın,çoğunluktaki Rus üyelerin çoğunluk oyuyla alındı.Karar,24 Mayıs 1945'te Rus SFSC Yüksek Prezidyumu tarafından da onarak kesinleşti (Ayrıca bk.Genrikh Ananenko,Şapsığ Ulusal Rayonu'nun Tarihçesi,"Kafkasya Gerçeği" dergisi,sayı 5,Samsun,1991,s.8-9;Şapsığya,"Jineps" gazetesi,Kasım 2006).
{{düzenle|Şubat 2007}}