Yahudi tarihi: Revizyonlar arasındaki fark

 

=== Geç Roma dönemi ===

 

Bar Kohba ayaklanmasının başarısızlıkla sonuçlanmasına rağmen, önemli sayıda Yahudi İsrail diyarında hayatını sürdürmüştür. Burada kalan Yahudiler, İsrail Diyarı'nı birbiri ardına işgal eden güçlere karşı çeşitli deneyimler ve silahlı çatışmalar yaşamışlardır. Yahudiliğin en ünlü ve önemli metinlerinden bazıları bu dönemde İsrail şehirlerinde kaleme alınmıştır. [[Kudüs Talmudu]], Mişna'nın tamamlanması ve ''[[nikkud]]'' sistemi bunlara verilebilecek örneklerden birkaçıdır.

 

{{ana|Bizans Yahudileri}}

 

Yahudiler Roma İmparatorluğu'nun dört bir yanına dağılmışlardı. Bu durum, [[Bizans]] yönetimi sırasında da orta ve doğu Akdeniz'de kısmen devam etmiştir. Bizans İmparatorluğu'nun militan ve dışlayıcı [[Hıristiyanlık]] anlayışı ve imparatoru dinin de başı olması yüzünden Yahudiler iyi muamele görmemişler ve İmparatorluk içindeki Yahudilerin durumu ve nüfuzu dramatik ölçüde kötüye gitmiştir.

{{ana|İslam hakimiyeti altındaki Yahudilerin tarihi}}

{{ana|Haçlı Seferleri}}

 

Diyaspora'nın parçası olarak, çok sayıda Yahudi, gerek pagan gerekse Hıristiyan dönemlerinde kendilerine büyük eziyetler eden Roma devletinin kontrolü dışındaki Arap Yarımadası'na yerleşmişti. İslam hakimiyeti altındaki Yahudilerin tarihi de, zaman zaman diğer yerlerdeki tarihleri gibi istikrarsız olmuştur: Yedinci yüzyılın ortasında, [[Muhammed]]'in ölümünün hemen ardından batı Arabistan'dan çıkarılmışlardır.

 

{{ana|İspanya'daki Yahudilerin tarihi}}

 

[[Orta Çağ]] boyunca, Yahudiler genel olarak Müslüman hükümdarların yönetimi altında Hıristiyanlara kıyasla daha iyi muamele görmüşlerdir. İkinci sınıf vatandaş konumunda olmalarına rağmen, Yahudiler Müslüman saraylarında önemli roller oynamışlar, 900-1100 yılları civarında İslam hakimeti altındaki İspanya'da bir "Altın Çağ" yaşamışlar, ancak durum bundan sonra kötüye gitmeye başlamıştır. Bununla birlikte, yüzyıllar boyunca, başta Yahudilerin [[getto]]larda yaşamaya zorlandığı [[Fas]], [[Libya]] ve [[Cezayir]] olmak üzere, [[Kuzey Afrika]]'da Yahudilerin öldürülmesi ile sonuçlanan ayaklanmalar da yaşanmıştır. <ref> Maurice Roumani, The Case of the Jews from Arab Countries: A Neglected Issue, 1977, pp. 26-27. </ref>

 

=== Avrupa ===

 

[[Rönesans|Avrupa Rönesansı]] sırasındaki en korkunç kovulmalar, İspanya'daki [[Morisko]] veya Arap İslam devletinin bilinen adı ile [[Endülüs]]'ün yeniden fethinin (''reconquista'') hemen ardından gerçekleşmiştir. Son Müslüman hükümdarların da 1492'de Gırnata'dan çıkarılmasını [[İspanyol Engizisyonu]] izlemiş, İspanya'nın sayıları 200.000'e varan [[Sefaradim|Sefarad Yahudisi]] nüfusunun tamamı ülkeden kovulmuştur. Bunu, 1493'te [[Sicilya]]'dan (37.000 Yahudi) ve 1496'da [[Portekiz]]'den kovulmalar izlemiştir. Kovulan İspanyol Yahudilerinin büyük bölümü Osmanlı İmparatorluğu, Hollanda ve Kuzey Afrika'ya kaçarken bir kısmı da Güney Avrupa ve [[Ortadoğu]]'ya gitmiştir.