Polisiye: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
JAnDbot (mesaj | katkılar)
k r2.7.2) (Bot: Eklenen: bs, eu, fr, gl, got, is, mk, ta Değiştirilen: es
MerlIwBot (mesaj | katkılar)
k Bot: Ekleniyor: hy:Դետեկտիվ
1. satır:
Cinayet, gizem,'''Polisiye''' [[suç,]] katil,ve cesetsuçlularla vb.ilgili konuları[[edebiyat]]a işleyenverilen romangenel türüdüraddır.Romanlarda, geneldeBaşlangıç '''Kapalıolarak kimilerince [[Gaston Leroux]] tarafından yazılan [[Sarı KapıOdanın Esrarı''']] adlı kitap, '''Kimkimilerince Öldürdü?'''de vb.[[Edgar söylemlerAllan işlenirPoe]] tarafından yazılan [[Morg Sokağı Cinayeti]] kabul edilir. İlk polisiye roman olarak ise "Charles Felix" takma adıyla 1862-63 yıllarında yayımlanmış olan ''[[The Notting Hill Mystery]]'' kabul edilir.<ref name=symons>Symons, Julian (1972), ''Bloody Murder: From the Detective Story to the Crime Novel''. [[Faber and Faber]] ([[Londra]]). ISBN 9780571094653. sayfa 51</ref><ref name=collins>Collins, Paul. [http://www.nytimes.com/2011/01/09/books/review/Collins-t.html "The Case of the First Mystery Novelist"], "Before Hercule or Sherlock, There Was Ralph" adıyla yıyımlandı, ''[[The New York Times Book Review]]'', 7 Ocak 2011.</ref> Halk arasındaki popüler kimliğini, [[Sir Arthur Conan Doyle]] tarafından yazılarak, gazetelerde tefrika halinde yayımlanan [[Sherlock Holmes]] ile kazanmıştır. Endüstriyel devrim ve modernizmin en etkili şekilde yaşandığı İngiltere, bu doğuma kaynaklık etmiş sayılsa da, Kıta Avrupası'ndan ve Amerika'dan türe yeni açılımlar kazandırılmış ve yepyeni alttürler eklenmiştir.
 
Özellikle [[1929 Dünya Ekonomik Bunalımı|Büyük Bunalım]] dönemleri, polisiye yazınında [[Altın Çağ]] diye tabir edilen dönemle kesişmektedir. Bu dönem, polisiyede özellikle "Kim Yaptı?" (Whodunit? veya Whodonit?), ve "Kapalı Oda Esrarı" tarzıyla öne çıkar. Bu türün en tanınmış yazarları [[Agatha Christie]] ve [[John Dickson Carr]]'dır (aka Carter Dickson). Okuyucuya en başta bir cinayet, yani bir esrar, ve bu cinayeti işlemesi muhtemel kişiler, yazarın okuyucuyu kendisiyle eşitlemek için verdiği ipuçlarıyla beraber sunulur. Olaylar ve olayların sürükleyiciliği her zaman karakter derinliğinin önünde gider. Bu tarz polisiyelerde suç genelde bireyseldir, ve bir detektif veya amatör bir meraklı tarafından cinayetin çözülmesinin ardından, suçlu yakalanıp cezalandırılır ve toplum yaşantısına devam eder; suçun derinliği veya toplumsal nedenleri konu edilmez. Bir diğer özellik de bu tür polisiyede genellikle üst orta sınıf yaşantısının konu edilmesidir.
Polisiye roman yazarları arasında [[Hercule Poirot]] ve [[Miss Marple]]'ın yaratıcısı '''Polisiye Roman Kraliçesi''' [[Agatha Christie]], [[Sherlock Holmes]]'ın yaratıcısı [[Arthur Conan Doyle]], [[Edgar Allan Poe]], [[P. D. James]], [[Georges Simenon]], [[Umberto Eco]], [[Dan Brown]] gibi isimler yer alır.
 
Bu tarz polisiye 1950'lerden sonra yerini, sadece suçlunun yaptıklarını değil, suçu ve onu ortaya çıkaran sebepleri de konu olan yeni tarzlara bırakmıştır. Bu alanda bahsedilmesi gereken en önemli isim şüphesiz Belçikalı [[Georges Simenon]]'dur.
[[Türk Edebiyatı]]'nın önemli polisiye yazarları arasında [[Ahmet Ümit]] ve [[Pınar Kür]] yer alır. Edebiyatımızdaki ilk polisiye roman [[Ahmet Mithat Efendi]]'nin [[Cinayet-i Esrar]]'dır.
 
Bugün ise polisiye inanılmaz sayıda çok alttüre sahiptir ve diğer turlerde yazılan romanları da kurgu yapısıyla etkilemekte ve böylece romanlara polisiyenin okumayı kolaylaştıran sürükleyici öğeleri eklenmektedir; örnek olarak [[Umberto Eco]]'nun [[Gülün Adı]] veya [[Orhan Pamuk]]'un [[Benim Adım Kırmızı]]'sı verilebilir.
 
==Kaynaklar==
{{kaynakça}}
 
[[Kategori:Polisiye romanlar| ]]
{{Edebiyat-taslak}}
 
[[Kategori:Polisiye romanlar| ]]
 
[[ar:أدب بوليسي]]
[[af:Misdaadroman]]
[[braz:RomantDetektiv polisjanrı]]
[[bg:Криминална литература]]
[[bs:Kriminalistički žanr]]
[[ca:GènereNovel·la policíacdetectivesca]]
[[cs:Detektivní román]]
[[da:Kriminalroman]]
[[decy:KrimiNofel dditectif]]
[[ende:Crime fictionKriminalroman]]
[[eoen:KrimfikcioDetective fiction]]
[[eseo:Novela policíacaKrimliteraturo]]
[[eues:NobelaNovela poliziakonegra]]
[[fret:Roman policierKriminaalromaan]]
[[gleu:NovelaNobela policíacabeltz]]
[[fi:Rikoskirjallisuus]]
[[got:𐍅𐌰𐌹𐌳𐌴𐌸𐍃]]
[[fy:Detectiveferhaal]]
[[hr:Žanr kriminalistike]]
[[hugl:KrimiNovela negra]]
[[he:ספרות בלשית]]
[[is:Sakamálasaga]]
[[hy:Դետեկտիվ]]
[[it:Letteratura gialla]]
[[id:Cerita detektif]]
[[mk:Криминалистички роман]]
[[it:Romanzo poliziesco]]
[[nl:Krimi]]
[[ja:推理小説]]
[[nn:Kriminallitteratur]]
[[ka:დეტექტივი]]
[[no:Kriminallitteratur]]
[[kk:Детективтік әдебиет]]
[[pl:Powieść kryminalna]]
[[ptko:Romance추리 policial소설]]
[[lt:Detektyvas]]
[[sh:Kriminalistički žanr]]
[[ml:അപസർപ്പകകഥ]]
[[simple:Crime fiction]]
[[slnl:Kriminalni romanDetectiveverhaal]]
[[no:Detektivfortelling]]
[[ta:குற்றப்புனைவு]]
[[pl:Powieść kryminalnadetektywistyczna]]
[[uk:Детективний роман]]
[[zhro:犯罪小說Roman polițist]]
[[ru:Детектив]]
[[scn:Libbru giallu]]
[[sk:Detektívna literatúra]]
[[sv:Deckare]]
[[ta:துப்பறிவுப் புனைவு]]
[[uk:Детектив (жанр)]]
[[zh:推理小說]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Polisiye" sayfasından alınmıştır