Pax Americana: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
EmausBot (mesaj | katkılar)
k r2.6.4) (robot Değiştiriliyor: sr:Pax americana
Tatanka Bot (mesaj | katkılar)
k genel imla, noktalama hataları, şablon ekleme, ref.düzenleme, vb., replaced: , → , (3)
1. satır:
'''Pax Americana''' ([[Latince]]: "Amerikan Barışı"), [[II. Dünya Savaşı]]'nın ardından [[1945]]'den günümüze kadar batı dünyasında süre gelen ve [[Amerika Birleşik Devletleri|Birleşik Devletler]]'inin dünyanın en büyük askeri ve diplomatik gücü olduğu döneme rastlayan görece barış dönemini tanımlamak için kullanılan terim. Birleşik Devletlerine [[İngiliz İmparatorluğu]]'nun ardından askeri ve diplomatik olarak modern zamanların [[Roma İmparatorluğu]] rolünü yükler (bkz. ''[[Pax Romana]]''). Birleşik Devletler sık sık [[I. Dünya Savaşı]]'nda ve öncesinde ''[[Pax Britannica]]'' çözülmesini takip eden dönemde içe dönük yalıtım politikalarına bağlı olarak sorumluluk almadığı için eleştirildi. Bu dönem boyunca, büyük batılı devletlerin kendi aralarında herhangi bir silahlı çatışma çıkmadı ve [[nükleer silah]]lar, Birleşik Devletler ve bütün müttefikleri değişik bölgesel savaşlarla kuşatılmış olsa da ([[Kore Savaşı]], [[Vietnam savaşı]], [[Falkland Savaşı]] ([[İngiltere]]), [[Afganistan Savaşı]] ve [[Irak Savaşı]] gibi) hiç kullanılmadı ve [[casusluk]] ve çeşitli bölgelerde gizli harekatlarlarla korundu.
 
''Pax Americana'', "Birleşik Devletler Dış Politikası"'nı desteklemek ya da eleştirmek için her iki tarafça da kullanılır ve bu sıfatla, duruma göre farklı yan anlamlar taşır. Örneğin, "Yeni Muhafazakâr" (Neocon) düşünce kuruluşuna ait Eylül 2000 tarihli "Yeni Amerikan Yüzyılı projesi" adlı rapordaki ''Amerika'nın Savunmasının Yeniden İnşaası'' belgesinde sık sık göze çarptı, <ref>http://www.informationclearinghouse.info/RebuildingAmericasDefenses.pdf pdf</ref> ama aynı zamanda Amerikan egemenliğinini tanımlanmasında ve işlevsel ve ilkesel [[emperyalist]] [[süper güç]] olarak eleştirilmesinde de kullanıldı.
 
''Pax Americana'', [[Pax Romana]]'daki [[Roma]] barışı dönemine benzer. Daha önceleri söylendiği gibi, ''Pax Americana'' modern zamanların ''Pax Romana'' sı gibidir. Her iki durumda da barış dönemleri "görece barış" dönemleridir. Her iki "barış" sırasında da savaşlar oldu ama medeniyet için halâ elverişli zamanlardı. Bu dönemde ve barışın diğer dönemleri için şunu belirtmek lazım ki, bahsedilen barış tam anlamıyla bir barış değildir. Barışla kastettikleri tek şey [[askeri]], [[tarım]]sal, [[ticaret|ticari]] ve [[üretim]]sel gelişmelerdir.
24. satır:
* [[Birleşmiş Milletler]], ama özellikle [[Güvenlik Konseyi]]'ni daimi üyelerinin veto gücü.
 
Bazı eleştirilere göre, bu programlar ve örgütler American gücünün ya da devlet politikasının etki enstrumanlarıdır ya da kötü yönetilmişlerdir ve bazı devletler üzerinde zararlı etkileri olmuştur. Bazılarıda, ülkelerinin ABD askeri korumasına olan bağımlılığı , ABD politikaları ile uyuşmazlık ya da ABD güçlerinin orada bulunmasına kızmaktadırlar. ABD'nin "Dünyanın Jandarması" gib hareket edebilme yeteneği kendi vatandaşları tarafından yabancı savaşlara karşı duyulan tarihi nefret nedeni ile sınırlandırılmaktadır. Yine de, Pax Americana'nın arkasındaki kurumlar ısrarla 21. yüzyılın başına taşınmıştır.
 
== Emperyalizm olarak Pax Americana ==
ABD'nin uzun izolasyoncu tarihi sadece büyük şoklardan sonra, [[İspanyol-Amerikan Savaşı]], [[I. Dünya Savaşı]], [[II. Dünya Savaşı]], [[Soğuk Savaş]] ve devlet olmayan aktörlerle soğuk savaş sonrası çeşitli çatışmalarla ilişkili olarak azalmıştır. Bir eleştiri olarak [[Howard Zinn]] ve [[Noam Chomsky]], Birleşik Devletlerin Dünyanın süper güçü statüsüne dayanarak sözde-Emparyalist rolünü kendi kendine aradığını ya da bulduğunu tartışırlar. Her halukârda "izolasyoncu" terimi bu bağlamda küresel arenada uygulanır; Birleşik Devletler, [[Batı yarımküre]]'ye olan saygısından dolayı onun etki alanında kalarak ve dünyanın bu bölgesindeki çatışmalarda arada kalarak asla izolasyoncu olmamıştır,
 
[[19. yüzyıl]] sonlarında emperyalist ve izolasyoncu gruplar arasındaki ateşli müzakereler yapıldı. O zamanlar emperyalist grupların en gözde ülkeleri ABD kontrolünündeki [[Hawai]] ve [[Filipinler]]'di. [[Samuel Gompers]] ve [[Andrew Carnegie]] dahil geleneksel Amerikan politikası yabancı karışıklıklardan kaçınma yönündeydi. O zamanlar "emperyal" destekçileri için olumlu , muhalifleri içinse olumsuz bir anlam içerirdi. [[Theodore Roosevelt]], 1901'de [[William McKinley]]'nin öldürülmesinden sonra başkanlığa geldiğinde, McKinley'in izolasyon yanlısı Birleşik Devletler politikasını küresel dış müdahaleye eksenine doğru hızlandırdı.
 
== Bkz. ==
42. satır:
== Dipnotlar ==
<!--See http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Footnotes for an explanation of how to generate footnotes using the <ref(erences/)> tags-->
{{Reflist}}
<div class="references-small">
<references/>
</div>
<!-- Dead note "Reynolds_547": Page 547 [[#Biblography|Biblography]] Reynolds -->
<!-- Dead note "Reynolds_545a": Page 545 [[#Biblography|Biblography]] Reynolds -->
Satır 51 ⟶ 49:
== Dış bağlantılar ==
* "[http://www.townhall.com/columnists/GuestColumns/London20040108.shtml Pax Americana vs. Pax Britannica]", [[Herbert London]] [[8 Ocak]], [[2004]], {{İng}}
* "[http://www.fff.org/freedom/fd0212b.asp ] Pax Americana'nın tehlikeleri ve maliyeti , Richard M. Ebeling, Aralık 2002, {{İng}}
* "[http://www.theage.com.au/articles/2003/04/16/1050172646729.html] Pax Americana'yı hayal etmek", ( Graham Barrett), ''[[Çağ]]'', [[17 Nisan]], [[2003]], {{İng}}
* [http://www.sourcewatch.org/wiki.phtml?title=Pax_Americana "Pax Americana"], {{İng}}
* [http://www.uni-muenster.de/PeaCon/global-texte/g-m/n/wallerstein-eagle.htm ]"Pax Americana bitti " (Immanuel Wallerstein), {{İng}}
* [http://www.monthlyreview.org/0904jbfrwm.htm ] Amerikan İmparatorluğu: Pax Americana ya da Pox Americana? (Eylül 2004 ''[[Aylık bakış]]'' John Bellamy Foster ve Robert W. McChesney), {{İng}}
* "[http://www.monthlyreview.org/1203duboff.htm U.S. Hegomanya: Continuing Decline, Enduring Danger]" by Richard B. Du Boff, {{İng}}
* "[http://www.csmonitor.com/2002/0923/p01s03-uspo.html] Pax Americana'nın Bush vizyonu" Gail Russell Chaddock, {{İng}}
* "[http://paxamericana.wordpress.com/ Pax Americana Blog]", American Dış Politikası ve gücü hakkında Blog, Ekim 2006, {{İng}}
'''
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Pax_Americana" sayfasından alınmıştır