I. Süleyman: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Esc2003 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Esc2003 tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor. Açıklamaya rağmen hala bunu yapıyorsun. Kral da özel ad değildir tek başına. Fransa Kralı deyince özel ad olur
23. satır:
I. Süleyman, 6 Kasım 1494 tarihinde, [[Trabzon]]'da doğdu.<ref>Clot, André; sf. 25</ref> Babası, Süleyman doğduğu zaman Trabzon valisi olan, 1512 yılında ise padişah olarak tahta geçen [[I. Selim]], annesi ise [[valide sultan]] [[Ayşe Hafsa Sultan]] idi.<ref name="Zirvede Tek Başına">{{Kitap belirt |son=Özdamarlar |ilk=Metin |başlık=Zirvede Tek Başına |yıl=2009 |yayımcı=Timaş Yayıncılık |id=ISBN 978-975-263-887-7 |sayfalar=sf. 4 |bölüm=Kanuni Sultan Süleyman}}</ref> Yedi yaşında [[bilim]], [[tarih]], [[edebiyat]], [[din]] ve [[askeri]] eğitim almak için için [[İstanbul]]'da yer alan [[Topkapı Sarayı]]'ndaki [[Enderun]]'a gönderildi.
 
1508 ile 1512 yılları arasında [[Şebinkarahisar]], [[Bolu]] ve [[Feodosya|Kefe]]'da [[sancakbeyi]] olarak görev yapyı.<ref name="Muhteşem Zaferler"/><ref name="Sakaoğlu-4">Sakaoğlu, Necdet; sf. 4</ref> Babası I. Selim'in 1512'de tahta çıkmasından önce İstanbul ve [[Edirne]]'de oturdu.<ref name="Sakaoğlu-4"/> 1513 yılında [[Saruhan Sancağı|Saruhan]] sancakbeyliğine atandı.<ref>Clot, André; sf. 28</ref> Burada, sonraları baş danışmanlarından biri olacak olan [[Pargalı Damat İbrahim Paşa|Pargalı İbrahim]] ile yakın bir arkadaşlık kurdu.<ref name="Kanuni Romanı">{{Kitap belirt |son=Tiryakioğlu |ilk=Okay |başlık=Kanuni |yıl=2009 |yayımcı=Timaş Yayıncılık |id=ISBN 978-605-114-178-7 |sayfalar=sf. 32 |bölüm=Pargalı İbrahim}}</ref><ref>{{cite book |ilk=Noel |son=Barber |başlık=The Sultans |yer=New York |yayımcı=[[Simon & Schuster]] |yıl=1973 |sayfalar=sf. 36 |isbn=0786106824}}</ref><ref name="Sakaoğlu-4"/> Yaklaşık yedi yıllık Manisa sancakbeyliğinin ardından, Eylüleylül 1520'de babası I. Selim'in ölümü üzerine İstanbul'a geldi ve 30 Eylül 1520 tarihinde onuncu Osmanlı padişahı olarak tahta çıktı.<ref name="Sakaoğlu-4"/> Tahta geçişinden birkaç hafta sonra [[Venedik Cumhuriyeti|Venedik]] elçisi [[Bartolomeo Contarini]] Süleyman'ı "Yirmi altı yaşında, uzun fakat sırım gibi ve kibar görünüşlü. Boynu biraz fazla uzun, yüzü zayıf, burnu kartal gagası gibi kıvrık. Gölge gibi bıyığı ve küçük bir sakalı var. Cildi biraz soluk olsa da yüzü oldukça hoş. Derisi solgunluğa meyilli. Akıllı bir hükümdar olduğu söyleniyor ve herkes onun saltanatının hayırlı olacağını umuyor." şeklinde tanımlamıştır.<ref>Kinross, Patrick; sf. 175</ref>
 
== Askeri ve siyasi gelişmeler ==
35. satır:
Ocak 1523'te İstanbul'a dönüşünün ardından Süleyman, saltanatının ilk üç yılında görev yapan Sadrazam [[Pirî Mehmed Paşa]]'yı emekliye ayırdı. 27 Haziran 1523 günü ise hasodabaşısı [[Pargalı İbrahim Paşa|İbrahim Ağa]]'yı sadrazam olarak atadı. Sadrazamlığa ek olarak kendisine [[Rumeli Beylerbeyliği]]'nin yönetimini de verdi.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref name="tarihsayfasi">{{cite web |url=http://www.tarihsayfasi.com/osmanli/kanuni-sultan-suleyman-doneminde-ibrahim-pasa.html |başlık=Kanuni Sultan Süleyman Döneminde "İbrahim Paşa" |yayımcı=Tarih Sayfası |erişimtarihi=09 Ocak 2012}}</ref> Sadrazamlık yetkisinin kendisine verilmesini bekleyen ikinci vezir [[Hain Ahmed Paşa|Ahmed Paşa]], vali olarak atandığı Mısır'da 1524 yılında isyan çıkararak bağımsızlığını ilan etti.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Ahmed Paşa'nın öldürülmesiyle isyan bastırıldı ve Sadrazam İbrahim Paşa, Mısır'ı düzene sokmakla görevlendirildi.<ref name="Gizli Osmanlı">{{Kitap belirt |son =Çolak |ilk =İsmail| başlık=Osmanlı'nın Gizli Tarihi |yıl=2010 |yayımcı=Nesil |ISBN=9789752693654 |sayfalar=sf. 130|bölüm=Tartışılan Osmanlı}}</ref><ref name="Sakaoğlu-5"/>
 
Mart 1525'te, Süleyman'ın [[Kâğıthane]]'de avlandığı sırada [[yeniçeriler]] şehirde [[Yeniçeri İsyanı (1525)|ayaklanma başlattılar]].<ref name="Sakaoğlu-5"/> Kısa sürede bastırılan ayaklanma sonrasında [[Yeniçeri Ağası]] Mustafa Ağa, kâhyası Kıran Bali ile [[Reis-ül Küttab]] Haydar idam edildi.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Celalzade Mustafa Çelebi; sf. 106</ref> Mısır'ı düzene koyan İbrahim Paşa ise 6 Eylül 1525 günü İstanbul'a döndü.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Bu dönemde İstanbul'a gelen Fransa elçisi [[Jean Frangipani]], [[Pavia Muharebesi]] sonrası Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'na esir düşen Kralkral [[I. François (Fransa Kralı)|I. François]] için, kralın annesi [[Louise de Savoie]]'un ricası üzerine Süleyman'dan yardım istedi.<ref name="Sakaoğlu-5"/> Yazdığı mektupla yardım sözü veren Süleyman; önce Sadrazam İbrahim Paşa'yı gönderdi,<ref name="Uzunçarşılı-323">Uzunçarşılı, İbrahim Hakkı; sf. 323</ref> 23 Nisan 1526'da ise orduyla birlikte Macaristan'a hareket etti.<ref name="Sakaoğlu-5"/> İbrahim Paşa komutasındaki kuvvetler, [[Petrovaradin]] ve [[Săcel, Harghita|İyluk]] şehirleriyle on bir kale ele geçirdikten sonra, [[Osijek|Özek]] kalesini de aldı.<ref name="Uzunçarşılı-323"/> Öte yandan Bosna beyleri de [[Sirem]] bölgesindeki bazı kaleleri ele geçirmişti.<ref name="Uzunçarşılı-323"/> Macaristan Kralı II. Lajos'un liderliğindeki ordu ile [[Tuna]] kıyısındaki [[Mohaç]] düzlüğünde karşılaşan Osmanlı ordusu, 29 Ağustos 1526 günü yapılan [[Mohaç Muharebesi (1526)|muharebeyi]] kazanarak Doğu Avrupa'daki Macar direncini kırdı.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Kinross, Patrick; sf. 187</ref> Lajos ise muharebeden kaçan bazı askerlerle birlikte bataklıkta boğularak hayatını kaybetti.<ref name="Sakaoğlu-5"/><ref>Severy, Merle; sf. 580</ref> Osmanlı ordusu yürüyüşüne devam ederek, 20 Eylül günü Budin'e girdi.<ref name="Uzunçarşılı-326">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 326</ref> Şehrin anahtarını alan ve yaklaşık on dört gün boyunca kral sarayında kalan Süleyman, dönüşte [[Szeged|Segedin]] ve bazı şehirleri de alarak<ref name="Uzunçarşılı-326"/> 21 Eylül'de [[Peşte]]'ye geçti ve Macaristan'ın başına [[Erdel]] Voyvodası [[János Szapolyai]]'i getirdi.<ref name="Sakaoğlu-6">Sakaoğlu, Necdet; sf. 6</ref> Macaristan'ın Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanması ve [[Fransız-Osmanlı ittifakı]]yla 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren<ref>{{cite web |url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1267/14566.pdf |biçim=PDF |başlık=Macaristan'da Osmanlı hakimiyetinin ve idarî teşkilatın kuruluşu ve gelişmesi |ilk=Sadık Müfit |son=Bilge |erişimtarihi=12 Mayıs 2012 |yayımcı=Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi dergisi |yıl=2000 |sayfalar=sf. 34}}</ref> ve yaklaşık yedi ay süren sefer sonunda, 13 Kasım 1526 tarihinde İstanbul'da zafer alayı düzendi.<ref name="Sakaoğlu-6"/>
 
1526-27 yıllarında, Anadolu'da çıkan [[Baba Zünnun İsyanı|Baba Zünnun]] ile [[Kalender Çelebi İsyanı|Kalender Çelebi]] isyanları; 1527 yazında bastırıldı.<ref name="Sakaoğlu-6"/> Birkaç ay sonra İranlı Molla Kaabız, vaazlarında [[İsa]] peygamberin bütün peygamberlerden üstün olduğu fikrini dile getirdiğinden [[sünni]] [[ulema]]nın tepkisini çekti ve bu sebeple [[Divan (siyaset)|divan]]da yargılandı.<ref name="Sakaoğlu-6"/> Ancak fikirlerinden vazgeçmeyen Molla Kaabız idam edildi.<ref name="Sakaoğlu-6"/>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Süleyman" sayfasından alınmıştır