Hüsrev Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Noyder (mesaj | katkılar)
23. satır:
 
[[Boşnak]] asıllıdır.<ref name="uzunçarsılı">Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.382</ref>
Enderun'da egitimini yapti. Silahdar olarak gorev verildi. Saraydan cikmasi yeniceri agalik gorevi verilmesi ile oldu. 1625'de Sadrazam [[Hafiz Ahmed Pasa]] iken vezirlik payesi verildi ve kubbealti veziri olarak gorev yapmaya basladi.
 
1627'de Sadrazam [[Damat Halil Pasa]] azili Celali lideri olan [[Abaza Mehmet Pasa]]'yi tenkil icin hazirlana sefere serdar oldu ama Anadolu'da yaptigi askeri kampanya sonunda Abaza Mehmet Pasa'ya yenilip Tokat kislagina cekilmek zorunda kaldi. 16 yasinda genc olan IV. Murat Valide Kosem Sultan ve saraylilardan ayrilarak ilk otoritesini Nisan 1628 basinda Damat Halil Pasa'yi sadrazamliktan azil etmesi ile gosterdi.<ref name="uzuncarsili"/>
 
Sultan'in emri ile yeni sadrazamin belirlenemsi icin yeni bir mesveret meclisi toplandi. Bu meclisyte yapilan gorusmeler ve tartismalar sonunda Sultan Murrat goreusmeler sirasinda onerilen ve en genc vezir olan Husrev Pasa'ye 6 Nisan'da sadrazam olarak Sultan Murad tarafindan secildi. Fakat siyasi gucu cok yuksek olan Recep Pasa'ada bu mesveret meclisinde bulunmaktaydi ve Husrev Pasa'nin sadrazamliga getirildiginin bu mecliste aciklanmasi Recep Pasa'nin aksi mudahalesini dogruracagi dusunulerek sadrazamin Husrev Pasa olacaagi kararai mesveret meclisinde aciklanmadi. Husrev Pasa'ya Diyarbakir Valiligi gorevi verilerek hemen oraya dogru yola cikartildi. Arkasinda daha hizli olarak muhr-0u humayunu tasiyan kapicilar kethudasi gonderildi. Kapicilar kethudasi Husrev Pasa'ya Izmit'te yetisti ve muhr-u humayunu onan teslim etti ve Husrev Pasa Sdarazam olarak Istanbul'a dondu.<ref name="uzuncarsili"/>
HUsrev Pasa azlounduktan sonra Tokat'a geldi. Burada iken Diyarbakir Valiligine tayin edilmis olan Murtaza Pasa'nin eline verilmis bir gizli hatt-i humayun icabi olarak Mart 1632'de Tokat'ta bogularak idam edildi.
 
Husrev Pasa'nin sadrazam olarak yptigi ilk icraat Sultan Ibrahim doneminde Erzurum Valisi iken 1622'de isyan etmis ve bir Celali isyanci olarak devlet gucu ile o zamana kadar yillardir bir turlu tenkil edilememis olan [[Abaza Mehmet Pasa]]'ya karsi kendini serdari oldugu bir sefer tertip etme oldu. Husrev Pasa kurulan ordu ile Abaza Mehmet Pasa uzerine gitti ve onu [[Erzurum]] kalesinde buldu. Toplarla donatilmis Osmanli ordusunun Erzurum kalesini kusatmasindan sonra Abaza Mehmet Pasa 18 Eylul'da teslim oldu. Sadrazam Husrev Pasa 9 Aralik 1628'de asi pasa ile Istanbul'a dondu ve buyuk bir zafer alayi ile karsilandi. Bu alayda teslim olan Abaza Mehmet Pasa yaninda Safevi hukumdari [[Sah Abbas]]'in [[Kars]] valisi olan ve ayni seferde esir edilen "Kose Sefer Pasa"'da halka gosterilmistir.<ref name="sakaoglu"></ref> Sultan Murat agabeyi II. Osman'in intikamini almak hedefiyle isyan etmesi ve gosterdigi secaat ve mertlik dolayisyla Abaza Mehmet Pasa'yi begenmekteydi ve onu affedip [[Bosna]] Beylerbeyligi'ne attadi.
 
Husrev Pasa bu galibiyetinden manevi destek alarak Safevi hukumdari Sah Abbas euline gecmis olan [[Bagdad]]'i geri alma iuzere 1829'da yeni bir dogu seferine cikti. Ordu Uskudar'dayken bir saganak firtina ve kabaran sellr yuzunden cadirli ordugah buyuk zarar gordu ve ordudaki batil ittikatlara inanlar tarafindan bu yeni seferin basarisiz olacagina isaret olarak goruldu. Dogu'da Konya ve Halep arasinda ordu ilerken bu yorelerde bulunan yerel ahalinin ordunun arkasindan ihanet yapmamasi icin, ozellikle Alevilere ve Alevi oldugu suphesi veren her yerli sehir, kasaba ve koy halkina buyk bir kirim uygulandi. Bu nedenle Huarev Pasa'nin unu "vurucu" ve "luzumsuz yere kandokucu" olarak yayildi. "Cuzi bir supheden adam oldurttugu", "oldurecegi kimseleri onune getirerek otaginda iskemle uzerinde oturup katillerini seyrettigi" bildirilmektedir. <ref name="uzuncarsili"/>Modern yabanci tarihcileri bu icraati Husrev Pasa'nin binlerce Anadolu sakinin ve bu arada protesto eden yerel Osmanli idarecilerini de oldurttugu ve halki Merkezi devletetn daha da gocundurdugunu belirtmektedirler<ref>Shaw, Stanford J. (1976), ''History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Cilt 1:Empire of Gazis'', Cambridge: Cambridge U.P. ISBN 0-521-21280-4 say. 195 {{ing}}
Fakat yorel Kurt seyh ve asiret liderlerinin destegini sagladi ve batiya Irak'a yerel direnis gormeden girdi. 15 Ekim-15 Kasim 1629'da Bagdad'i kustama altina aldi. Fakat erzak ve levazim yetsitirilmesi zorluklari, Bagdad Safavi ordusunun ciddi direnis ve zaman zaman cok etkili huruc hareketleri ve osmanli ordusunda olan disiplinsiz lik dolayisyla bu kustama basarili olmadi. Husrev Pasa ordu ile [[Mardin]]'e cekildi ve o kis, 1630 yili ve 1631 yilinin buyuk bir kisminda Mardin'de vakit gecirip tekrar Bagdad uzerine gitmekten kacindi. Bu donemde Husrev Pasa hakkinda sikayetler Istanbul'a duyruldu. Bu sikayetler gore yorel halk ve hatta ta Anadolu iclerine kadar "yapmadigi kotuluk birakmayan ve en akla gelmeyen iskenceleri uygulamaktan" cekinmedigi ve "Celali basbuglarai gibi davrandigi" hakkinda idi.<ref name="sakaoglu"/> Bu kimildamazlik ve gittikce artan sikayetler Istanbul'daki Sultan IV. Murat ve merkezi devlet tarafindan uygun gorulmedi ve Eylul 1631'de Husrev Pasa sadrazamliktan azledildi ve yerine ikinci defa Hafiz Ahmed Pasa sadrazam oldu.
 
Husrev Pasa azlounduktan sonra Tokat'a geldi. Yeni sadarazam Hafiz Ahmed Pasa bu orduda bulunan kapikulu ocak askerlerinin kis gelmeden ile biran evvel Istanbul'a donmeleri icin karar aldi. Husrev Pasa'nin Istanbul'a geri donen kapikulu "guclerini Istanbul'a donunce kendi lehinde ayaklanma cikartmaya tesvik ettigi ve Deli Ilahi, Rum Mehmed, Baba Omer, Kinalioglu, Kor Ali, Kose Saban gibi sipahi zoirbalarini Anadolu'da yaygi olarak soygunlara yapmaya gonderdigi haberleri Istanbul'a yetisti.<ref name="sakaoglu"/>
 
Istanbul'a geri donen kapikulu ocak askerleri ise doguda sanki bir zafer kazanmislarca hareket etmeye ve taskinliklar yapmaya basladilaar. Bu ortami Sadrazam aleyhinde kullanma firsatini goren Recep Pasa harekete gecti ve ozellikle Bosnak ve ARnavut asllili yagmaci zorbalari baskentte karsiklik cikartmak icin tesvik etti.
 
7 Subat 1632'de ilk asker ayaklanmasi basladi. Atmeyadaninda toplanan sipahi ve diger kapikulku askerlei Husrev Pasa'nin azledilmesi aleyhinde de olarak isyan ettiler, Topkapi Sarayi uzerine binlerce asker, ulema ve sehirli insan yurudu. IV. Murat iki deaf ayak divanina cikama zorunda kaldi; sadrazam Hafiz Ahmed Pasa tasla atindan dusuruldu ve Sultan ikinci kez ayak divanina ciktiginda Hafiz Ali Pasa isyancilar tarafindan oldurulup paramparca edildi.<ref name="sakaoglu"/>Sultan IV. Murat pek istemiyerek [[Recep Pasa]]'yi sadrazam yapti.<ref name="sakaoglu"/>
 
Fakat Istanbul'da olan askeri isyan ve zorbalik olaylarinin Husrev Pasa ile Recep Pasa'nin Sadrazam Hafiz Pasa'ya karsi komplolarinda ortaya ciktigini Sultan IV. Murat bilmekteydi ve Husrev Pasa'yi elimine etmek icin tertip aldi. Diyarbakir Valiligine tayin edilmis olan Murtaza Pasa'nin eline verilmis bir gizli hatt-i humayun gonderildi ve bunun icabi olarak Mart 1632'de Husrev Pasa'nin Tokat'ta boyunu vurularak idam edildi.
 
Husrev Pasa katledildikten sonra bile politik karmasikliga katkida bulundu! 2 Mart 1632'de Husrev Pasa'nin basi Istanbul'a vardiginda yine Recep Pasa kiskirtmasi ile isyan eden kapikulu askerinin elebasisi olan zorbalar harekete gectiler. Husrev Pasa'nin oldurulmesine neden olanlardan onun intikamini alinmasini istediler.
 
==Değerlendirme==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hüsrev_Paşa" sayfasından alınmıştır