Vikipedi

Tarhuncu Ahmed Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
22. satır:
==Hayatı==
 
Arnavutluğun Mat kasabasındandır;. <ref name="uzuncarsili">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.404</ref>Egitimini [[Enderun]]dan'da yetişmişyap,ti. [[silâhdarSilâhdar]] [[Bosnalı Musa Ağa]]'nın 1043 H. - 1633 M. tarihinde Mısır valiği ile saraydan çıkması sırasında buo da kapıkulu süvariliği ile çıkmış veçıkti. evvelâÖnce [[Musa Paşa]]'ya sonra da [[Hezarpare Ahmed Paşa|Hezarpâre Ahmet Paşa]]'ya kedhüdalık etmiştiretti. Hezarpare Ahmed Paşa'nin katlinden sonra kardeşi Oruç da, sipahilerin, [[Sofu Mehmet Paşa]]'ya karşı olan isyanında maktul düşmüş iseöldürüldü. deAma Ahmet Ağa, [[şeyhülislâm]] [[Hacı Abdürrahim Efendi]] tarafından himaye olunarak hayatınıhayatı kurtarmış,kurtarıldı. kendisineKendisine [[Diyarbakır]] valiliği verilmiş veverildi. dahaDaha sonra Hicaz'a hacca gitmişgitti. veDiyabakir'da memuriyetinevalilige dönmeden evvelonce Ocak 1649'da Mısır valiliğine naklolunmuşturnakledildi.<ref>Vecihi tarihi s.69, Misir'a tayininin 1648 yili sonlarinda oldugunu belirtmektedir.</ref>
Tarhuncu Ahmet Paşa, Ocak 1651'de Mısır'dan azlolunarak İstanbul'a geldi. Naima tarihi Misir'a yerine vali olarak tayin edilen Hadim Abdurrahman Pasa'nin onun aslinin sipahi olmasi dolayisyla tahkir edince Tarhuncu Ahmet Pasa tarafindan gayet ustalikla ama kucuk dusurucu bir sekilde cevaplandirilmistir<ref>Naima Tarihi: c.5 say.327)</ref>Istanbul'a dondugu zaman [[sadrazam|sadrâzam]] olan [[Gürcü Mehmet Paşa]] Tarhuncu Ahmet Pasa'nin buyuk yetenekleri dolayisiyla nsadrazamlikta kendine rakip olabilacegini dusundu. Once Misir Eyalti hesaplarina bulunan hatalar dolayisayla Tarhuncu Ahmet Pasa'yi Yedikule'de hapse gonderdi. Sonra'da onu Istanbul'dan uzaklastirmak hedefiyle Yanya Sancakbeyligi gorevini verdi; ama surgun olarak [[Selanik]]'de oturmasi emredildi. <ref name ="uzuncarsili"/>
Tarhuncu Ahmet Paşa, Ocak 1651'de Mısır'dan azlolunarak İstanbul'a geldi ve [[sadrazam|sadrâzam]] [[Gürcü Mehmet Paşa]] bunun sadarete liyakatini görünce Mısır'daki muhasebesini bahane ederek kendisini Yedikule'de hapsedip Yanya sancağıyla [[Selânik]]'te oturmak üzere İstanbul'dan çıkarttı. Bu sırada hükümet işleri, [[Valide Sultan]]'ın mutemedi Anadolu [[kazasker]]i [[Hocazâde Mesud Efendi]]'nin nezareti altında görüldüğü için [[Gürcü Mehmet Paşa]]'nın yerine icraatında kuvvetli bir vezir aranarak [[şeyhülislâm]] tarafından [[Siyavuş Paşa]] teklif edildi ise de [[Valide Sultan]] tarafından kabul edilmediğindan [[Mesud Efendi]]'nin tavsiyesi üzerine Tarhuncu Ahmet Paşa İstanbul'a davet olundu. Tarhuncu Ahemet Pasa gizlice İstanbul'a gelip [[Mesud Efendi]]'nin Süleymaniye'deki konağına indi ve geldiği [[Valide Sultan]]a bildirildi. Bunun üzerine [[Padişah]] ve devlet erkânı ile görüşüldükten sonra teklif edilen işleri (Girit işi, donanma işi ve maaş işi) bazı şartlarla başaracağını taahhüd ve mukabil tekliflerini de yaparak kabul ettirdikten sonra 19 Haziran 1652'de [[sadrazam|sadrâzam]] tayin edildi. ▼
 
▲Tarhuncu Ahmet Paşa, Ocak 1651'de Mısır'dan azlolunarak İstanbul'a geldi ve [[sadrazam|sadrâzam]] [[Gürcü Mehmet Paşa]] bunun sadarete liyakatini görünce Mısır'daki muhasebesini bahane ederek kendisini Yedikule'de hapsedip Yanya sancağıyla [[Selânik]]'te oturmak üzere İstanbul'dan çıkarttı. Bu sırada hükümet işleri, [[Valide Sultan]]'ın mutemedi Anadolu [[kazasker]]i [[Hocazâde Mesud Efendi]]'nin nezareti altında görüldüğü içingörülmektedydi. [[Gürcü Mehmet Paşa]]'nın yerine icraatındasadrazam olarak icraatınin guclulugunu pratikte kuvvetligostermsi bir vezir aranarakaranmaktaydi. [[şeyhülislâmŞeyhülislâm]] tarafından [[Siyavuş Paşa]]'yi teklifsadrazam edildiolarak ise deteklif etti. Ama [[Valide Sultan]] tarafındanonu kabul edilmediğindanetmedi. Anadolu [[kazasker]]i [[Hocazâde Mesud Efendi]] ise Tarhuncu Ahmet Paşa'nin tavsiyesisadrazam olmasini tavsiye etti. Bunun üzerineuzerine Tarhuncu Ahmet Paşa İstanbul'a davet olundu. Tarhuncu Ahemet Pasa gizlice İstanbul'a gelip [[Hocazade Mesud Efendi]]'nin Süleymaniye'deki konağına indi ve geldiği [[Valide Sultan]]a bildirildi. BununTarhuncu üzerineAhmet Pasa burada [[Padişah]] ve devlet erkânı ile görüşüldüktengörüştu. sonraBu teklifgorusmelerde edilenTarhuncu işleriAhmet Pasa devletin sorunlu islerine (yani Girit işisorunu, donanma işisorunu ve maaş işisorunu) bazı şartlarla başaracağını taahhüd etti ve mukabilbuna tekliflerinikarsilik dekendinin yaparakuzerine kabulgidecegi ettirdiktensorunlari da acikladi. Iki taraf bu onemli sorunlar uzerinde anlasinca sonra 19 Haziran 1652'de Tarhuncu Ahmet Pasa [[sadrazam|sadrâzam]] olarak tayin edildi.<ref name="uzuncarsili"/>
Tarhuncu Ahmet Paşa, dürüst ve icraatında şiddet kullanıp gece ve gündüz çalışarak evvelâ devletin gelirini ve giderini öğrenmek istedi; isteği yapıldı. Devlet erkânı ile görüşerek fazla masrafları kısmaya başladı. Bu hususta sarayın ve diğer ileri gelenlerin fazla masraflarını kesmekte tereddüt etmedi. Bu yüzden hariçten ve dahilden epey düşman kazandı. Bunlar [[Padişah]] ve [[Valide Sultan]]ı [[sadrazam|sadrâzam]] aleyhine harekete sevk ettiler. Nihayet bir [[Nevruz]] günü [[21 Mart]] [[1653]'de yılbaşı hediyelerini pâdişâha takdim ile donanma işleri için tersanede bulunduğu sırada saraya davet olunarak deniz yoluyla Hasbahçe'ye girdikten sonra kendisini [[kızlar ağası]] (darüssaâde ağası) karşılayıp sadaret mührünü alindi. Sonra Tarhuncu Ahmet Paşa [[bostancı]]lara teslim edilipp onlar vasıtası ile boğuldu. Vezir-i âzamlığı 9 ay kadardır. Cesedi, ilk efendisi [[Hocazâde Musa Paşa]]'nın zevcesi tarafından gönderilen adam vasıtasıyla saraydan alınarak [[Üsküdar]]'a miskinler mevkiine defnedildi. Ölümünde yaşı 60'ı geçmişti.▼
<!--
Tarhuncu Ahmet Paşa hazine acigini kapamak, para degerindeki istikrarsizligi kaldirmak, gumruk gelirlerini artirmak. Saray ve Tersane harcamalarin azaltmak ve yolsuzlugu onlemek icin gayet ciddi ve durustlukle gece gunduz calismaya koyuldu. Bundan dolayi hem devlet icinden hem de devlet disindan Tarhuncu Ahmet Pasa icraatindan menfaatleri zarar gorenler ona dusman olup dis bilemeye basladilar. Once bir kisim ulema onun aleyhine harekete gecip bunlarin yaninda carsi esnafi ve her eyleme katilma egilimli sipahiler bu harekata katildilar. Bu olyalar seyhulislamliga [[Bhai Efendi]] getirilimekle biraz yatistirildi.
 
Osmanli Develtinde ilk defa olarak devletin gelirlerini ve giderlerini ayrintilarla ogrenip bir devlet butcesi hazirlamak icin bir kurul kuruldu ve ilk kez bir butce defteri hazirlandi. Bu deftere gore bir yilda tasar eyaletlerden toplana cizye, avariz, mukataat bedeleinin 5.007 yukve 11.492 akcee oldugu anlasildi.
 
<ref name="sakaoglu">Sakaoglu, Necdet (1999), ''Bu Mulkun Sultanlari'', Istanbul:Oglak Say. 376</ref>
buyuk gayret sarfetti. Ayrintili butce hazirlandiktan sonra ozellikle sarayin ve sonra devlet ilerigelenlerinin harcamalarini kismaya ve boylece butce de denge sagalamaya koyuldu
 
-->
 
▲Tarhuncu Ahmet Paşa, dürüst ve icraatında şiddet kullanıp gece ve gündüz çalışarak evvelâ devletin gelirini ve giderini öğrenmek istedi; isteği yapıldı. Devlet erkânı ile görüşerek fazla masrafları kısmaya başladı. Bu husustadusmanlari sarayınTarhuncu veAhmet diğerPasa'yi ilerihem gelenlerin fazla masraflarını kesmekte tereddüt etmedi. Bu yüzden hariçten ve dahilden epey düşman kazandı. Bunlar [[Padişah]] vehem de [[Valide Sultan]]ı [[sadrazam|sadrâzam]] aleyhine harekete sevk ettiler. Nihayet bir [[Nevruz]] günü [[21 Mart]] [[1653]'de yılbaşı hediyelerini pâdişâha takdim ile donanma işleri için tersanede bulunduğu sırada saraya davet olunarak deniz yoluyla Hasbahçe'ye girdikten sonra kendisini [[kızlar ağası]] (darüssaâde ağası) karşılayıp sadaret mührünü alindi. Sonra Tarhuncu Ahmet Paşa [[bostancı]]lara teslim edilipp onlar vasıtası ile boğuldu. Vezir-i âzamlığı 9 ay kadardır. Cesedi, ilk efendisi [[Hocazâde Musa Paşa]]'nın zevcesi tarafından gönderilen adam vasıtasıyla saraydan alınarak [[Üsküdar]]'a miskinler mevkiine defnedildi. Ölümünde yaşı 60'ı geçmişti.
 
==Değerlendirme==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tarhuncu_Ahmed_Paşa" sayfasından alınmıştır