Dokuz Yıl Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k bayrak ve isimleri düzeltildi |
k iç bağ. dz. |
||
22. satır:
'''Kutsal İttifak Savaşı''' ya da '''Augsburg Birliği Savaşı''' olarak da adlandırılan '''Dokuz Yıl Savaşı''' (1688–97) [[17. yüzyıl]]ın büyük savaşlarından biridir. Savaş, Avrupa kıtası merkez olmak üzere İrlanda ve Kuzey Amerika'da yaşanmıştır. İrlanda'da '''Williamite Savaşı''' olarak adlandırılan savaş, Kuzey Amerika'da '''Kral William Savaşı''' adıyla anılır. Eski kaynaklarda bu savaştan '''Palatin Savaşı''' olarak söz edilmektedir.
Fransa Kralı [[XIV. Louis]] 1678'de [[Hollanda]] karşısında elde ettiği zaferle Batı Avrupa'nın en güçlü imparatoru sanını kazanmıştı. Buna karşın, Louis'nin 'Güneş Kralı' yakıştırması genel bir geçerlik kazanmış değildi. Louis ve kurmayları devletin sınırlarını güçlendirmek amacıyla saldırganlık, işgal ve yasal görünümlü yolları kullanmaya başladı. [[Diriliş Savaşı]] (1683–84) Louis'ye bir miktar toprak kazandırmıştı ancak kralın 1685'te yayımladığı [[Nantes Fermanı|Nantes Buyruğu]], Fransız ordusu ve onun siyasi baskınlığının Avrupa üzerindeki etkisinin azalmasına neden oldu. Louis'nin kavgacı tutumu zaman içinde güçlenmeye başlayan ve Avrupa genelinde taraftar toplayan [[Kutsal İttifak (1684)|Kutsal İttifak]]'ın oluşmasına yol açtı. İttifakın kurucuları Hollanda Kralı [[III. William]], [[Kutsal Roma İmparatorluğu|Kutsal Roma imparatoru]] [[I. Leopold]], İspanya Kralı [[II. Charles]] ve [[Savoya Dükalığı|Savoya Dükü]] [[Victor Amadeus]]'tur.
Savaş genelde [[Mons]], [[Namur]], [[Charleroi]] ve [[Barcelona]]'daki kuşatmalardan meydana gelmektedir. [[Fleurus Savaşı]] ve [[Marsaglia Savaşı]] gibi cephe savaşları oldukça az sayıdadır. Bu savaşlar genelde Louis'nin lehine sonuçlandı ancak ekonomik krizle uğraşan Fransa 1696 yılında çeşitli güçlükler yaşamaya başladı. İngiltere ve Hollanda güçleri de ekonomik bakımdan kötü durumdaydı ve Savoya'nın ittifaktan 1696 yılında çekilmesinin ardından tüm taraflar koşullu barış arzusu içindeydiler. Eylül 1697'de imzalanan [[Ryswick Antlaşması]] Dokuz Yıl Savaşı'na son verdi ancak İspanya Kralı [[II. Charles]]'ın ani ölümü Fransa ve Kutsal İttifak'ı yeni bir savaşın eşiğine getirdi.
97. satır:
Fransızlar deniz savaşlarında da başarı gösterdiler. Amiral Tourville, [[İngiltere Kanalı]]'nda yapılan [[Beachy Burnu Savaşı]]'nda Amiral Torrington'ın cılız donanmasını yendi ([[10 Temmuz]]). Gene de, savaşın belirleyici bölgesi [[İrlanda Denizi]]'ydi. Louis'nin asıl donanmayı İrlanda bünyesine katmak istememesinden yararlanan William, 15000 kişilik ordusuyla Haziran'da İrlanda'ya girdi. Elini güçlendiren İngiliz Kralı James'i [[Boyne Savaşı]]'nda yendi (Beachy Burnu Savaşı'ndan bir gün sonra). Bunun ardından, Jakobit ordusu [[Limerick]]'e geri çekilirken James, Fransa'ya sığındı. 1690 yılının son kayda değer gelişmesi [[Nicolas Catinat]]'ın İttifak güçlerini [[18 Ağustos]]'ta dize getirmesiydi. [[Saluzzo]], [[Savigliano]], [[Fossano]] ve [[Susa]]'yı ele geçiren Catinat, yeterli sayıda askeri güce sahip olmadığından kışı geçirmek üzere [[Alpler]]'e geri çekilmek zorunda kaldı. (''Aşağıdaki eşleme bakınız'').<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 213</ref>
Fransızların 1690'daki başarıları düşmanı her alanda yoklamıştı ancak Kutsal İttifak henüz yıkılmamıştı. İttifakın kısa sürede çözülmesini arzulayan Fransız komutanlar 1691'de Flanders'teki Mons ve kuzey İtalya'daki [[Nice]]'ı ele geçirme planları yapmaya başladılar. Boufflers, Mons'u [[15 Mart]] tarihinde 46000 askerle işgal ederken Luxembourg hemen hemen benzer bir güçle keşif gezisi yapıyordu. Kral Louis'nin yönettiği en çetin çatışmanın ardından 4500 düşman askeri [[8 Nisan]]'da teslim olmak zorunda kaldı.<ref>Lynn: ''XIV. Louis'nin Savaşları: 1667–1714,'' s. 218.</ref> Luxembourg Mayıs ayının sonunda [[Halle]]'e girerken Boufflers [[Liege]]'yi topa tuttu ancak bu eylemlerin politik ya da stratejik herhangi bir sonucu olmadı.<ref>Wolf: ''XIV. Louis,'' s.564</ref>
İtalya'da [[Villefranche]] Mart ayının sonunda, Nice ise [[1 Nisan]]'da Fransızların eline geçti.<ref>Rowlands: ''XIV. Louis, II. Vittorio Amedeo ve Fransa'nın İtalya'daki Askeri Başarısızlığı, 1689-96.'' Bu yerleri almak İttifak güçlerinin saldırılarını zorlaştırmanın yanı sıra Catinat'ın [[Avigliana]] ve [[Carmagnola]]'ye ilerlemesini sağladı.</ref> [[Marquis de Freuquèires]]'nin [[Cuneo Kuşatması]]'ndan 800 kayıpla ayrılması Catinat'ı şaşırttı ancak kuzeyde [[Marquis de La Hoguette]], Montmélian'ı [[22 Aralık]]'ta almayı başardı.
| |||