Yoğunlaşma izleri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k r2.7.2+) (Bot: Değiştiriliyor: ca:Deixant (rastre) |
Değişiklik özeti yok |
||
4. satır:
[[Dosya:C-141 Starlifter contrail.jpg|thumb|200px|[[C-141]]]]
<!--[[Dosya:C-141 Starlifter contrail crop1.png|thumb|200px|[[C-141]]]]--->
[[Dosya:Contrail.fourengined.arp.jpg|thumb|200px|Bir dört motorlu jet uçağının bıraktığı izler.Uçakların arkasında bıraktıkları izler, egzoz zerrelerine tutunan su buharının buz kristaline dönüşmesidir.]]
'''Yoğunlaşma izleri''', jet motorların [[egzos]]undan çıkan nemin üstteki soğuk havada [[yoğunlaşma]]sıyla oluşan [[bulut]]lardır. Soğuk yeterliyse buz kristallerinden meydana gelir ve [[cirrus bulutları]] görünümündedirler.
== Sebepler ==
Bir bulutun oluşabilmesi için, havanın, yeryüzünden buharlaşan suyu absorbe edemeyecek, yani içine alamayacak kadar düşük sıcaklık ve basınçta olması, bir de bulutu oluşturacak su damlacıklarının etraflarında tutunabilecekleri toz parçacıklarının olması gereklidir. Yerden 10 bin metreden fazla yükseklikte uçan yolcu ve savaş uçaklarının uçtuğu bu yükseklikte normal şartlarda hava çok temizdir, hiç toz yoktur, yani bir bulutun oluşması için gereken şartlardan biri eksiktir.
Bilindiği gibi jet uçaklarının motorları, ön taraflarından havayı alarak, yakıt ile yakar ve işlev tamamlandıktan sonra, arka taraflarındaki küçük çaptaki egzozdan büyük bir basınç ile dışarı verirler. Bu motorların aldıkları hava ile birlikte giren su buharı, motorun içinde daha da koyu hale gelerek dışarıdaki çok soğuk havanın üzerine püskürtülür. Buna teknik dilde desüblimleşme olayı denir. Yani buhar halindeki suyun, sıvı hale geçmeden, doğrudan donması, buz haline geçmesidir.
Deniz seviyesinde, yüksek sıcaklık ve basınçta buharlaşan suyu hava kolayca absorbe eder. Yükseklik arttıkça, hava sıcaklığı ve basınç düştükçe, hava artık su buharım içine alamaz hale gelir. Ancak bulutun oluşması için bir üçüncü şart daha vardı, yani toz parçacıkları. İşte burada toz parçacıklarının görevini, uçağın motorlarından egzost olarak çıkan yakıt parçacıkları yerine getirir. Bu sayede bir bulutun oluşması için üç şart da yerine getirilmiş olur ve motorların gerisinde uzun, ince bir bulut oluşur.
Esasında alçak irtifada uçan uçaklarda da aynı şey oluşur, motorlardan su buharı salınır ama düşük ısı, nem miktarı, rüzgar yönü gibi etkenler tam oluşmadığı için uçakların arkasında beyaz bulut oluşmaz. İlave edelim ki, bu olayda uçağın ve motorlarının cinsi ve kapasitesinin hiçbir etkisi yoktur.
Yoğunlaşma izleri başlıca iki sebepten meydana gelir:
=== Egzoz ===
[[Motor]] [[Egzoz gazı|egzoz]] içindeki [[Su buharı|su buharın]]ın buzlanması. [[İki zamanlı motor|Pistonlu motorlarda]] kullanılan [[benzin]], [[Jet motoru|Jet motorlar]]ında kullanılan [[kerosen]] gibi [[hidrokarbon]] yakıtlarının yanması sonucu [[karbon]] [[karbondioksit]]e, [[hidrojen]] ise [[su]]ya dönüşür. Su ısınıp su buharına dönüşür ve mevcut su buharı ile birleşip hava içindeki suyun [[doyma noktası]]nı aşararak [[Damla|su damlası]] oluşur. Su damlası Yüksek irtifada soğuk havanın etkisiyle buzulanır "bulut" ortaya çıkar.
==Resimler==
<gallery>
Dosya:Fighter plane contrails in the sky.jpg|"The Great Marianas Turkey Shoot" ([[Filipinler Denizi Muharebesi]])
| |||