Kategori: Revizyonlar arasındaki fark

'''Kategori''', felsefi anlamda genel olarak ''öznitelik'' ya da bir nesneye yüklenen nitelik olarak anlaşılır. Bir konunun anlam ve sınırlarını, içerik ve biçiminin çerçevesini belirlerler. Kategoriler, koşulu kendilerinde mevcut olan genel niteliklerdir bu anlamda ve dolaysıyla koşulsuzdurlar. [[Kategorik]] denildiğinde belirtilen anlam, bu bağlamda, koşulsuzluktur. Bu genel anlamın ötesinde [[felsefe tarihi]] boyunca kategori kavramı içerik olarak kullanıldığı felsefi dizgeye göre anlam kazanan bir içeriğe sahiptir. Bir anlamda kategori fikrinin oluşturcusu [[Aristoteles]]'tir. On çeşit kategori belirlemiş ve bir konu hakkında bu on kategoriye göre bir şey söylenebileceğini belirtmiştir: [[Töz]], [[nicelik]], [[nitelik]], [[yer]], [[zaman]], [[durum]], [[sahiplik]], [[etki]], [[edilgi]], [[bağıntı]] Aristotales'in ortaya koyduğu kategorilerdir. Böylece kategori, felsefede bir şey söyleyebilmenin ''koşullarını'' belirleyen kavramlar olarak görünmektedir. Buna paralel ancak farklı bir içeriğe sahip olarak [[Immanuel Kant|Kant]]'da bir başka kategori anlayışı mevcuttur. Kant, deneyimlerimizin önsel ([[a priori]]) koşulu olan mutlak zihinsel kavramları adlandırmak üzere kategori kavramını kullanır. Buna göre, zihin, duyumlardan gelen verileri toplayıp değerlendirmek ve birleştirip sonuçlara varmak üzere oniki ayrı kategori mevcuttur. Bu oniki kategori temelde dört ana kategoriye bağlıdır. Bu dört ana kategori, ''nitelik'', ''nicelik'', ''bağıntı'' ve ''modalite''`dir. Kant ile Aristotales arasındaki kategori anlayışındaki farklılık, Kant'ta kategoriler yalnızca düşüncenin özellikleri olmasına rağmen, Aristitales'te hem düşüncenin hem de varlığın özelliklerini göstermesidir.

 

[[Kategori:Felsefi kavramlar]]