Vikipedi

Hariciye Nezâreti: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Vikiyazar (mesaj | katkılar)
Devriyeler
23.149 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
viki
1. satır:
{{Bakınız|Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanları listesi}}
[[Dosya:Mehmed emin ali pasha.jpg|200px|thumb|8 kez Hariciye Nazırlığı yapmış olan [[Mehmed Emin Âli Paşa]]]]'''Hariciye Nazırlığı''' ya da '''Hariciye Nezareti''' [[Son dönem Osmanlı Hükümeti|Son dönem Osmanlı Hükümet]]lerinde devletin dış siyasetini yürütmekle görevli, günümüzdeki [[Dışişleri bakanlığı]]'na karşılık gelen kurumdur. [[İstanbul]]'da günümüzde İstanbul Valiliği işlevini gören [[Babıali]] binasında sadrazamlıkla aynı binayı paylaşmıştır.
'''Hariciye Nazırları listesi''' [[Osmanlı Devleti]]'nde dışişlerinden sorumlu bakanların listesidir<ref>Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey</ref><ref>Atatürk Anadolu'da, Tevfik Bıyıklıoğlu, Çağdaş Matbaacılık ve Yayıncılık, Mayıs 2000</ref>. [[1836]] yılında [[Reis-ül Küttab]]lığın kaldırılması üzerine [[Hariciye Nazırlığı]] kurulmuş, o zamanki Reis-ül Küttab Akif Efendi ilk Hariciye Nazırı ilan edilmiştir.
 
* [[Akif Paşa]] ([[1836]])
[[19. yüzyıl]]a kadar Osmanlı Devleti'nde dışişleri [[Reis-ül Küttab]]lar tarafından yürütülürdü<ref>[http://www.e-tarih.org/sozluk.php?sd=sozlukdetay&id=197 Hariciye Nezareti]</ref>. Dış ülkelerle yapılan yazışmalardan ise Babıali [[Tercüme Odası]] sorumluydu. Osmanlı Devleti'nin [[Avrupa]]'dan aldığı borçların artması, Avrupa ülkelerinin [[Yunan Bağımsızlık Savaşı]]nda gözlendiği gibi Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışmaya başlaması gibi nedenler Osmanlı Devleti'ni Avrupa başkentlerine elçiler göndermeye ve dış ilişkileri yönetecek bir devlet kuruluşu kurmaya zorladı. Padişah [[II. Mahmut]]'un yaptığı reformlar çerçevesinde [[1835]] yılında Reis-ül Küttablık, Umur-ı Hariciye Nazırlığı adıyla yeniden örgütlendi. [[1836]] yılında son Reis-ül Küttab Yozgatlı [[Akif Paşa]]'ya Hariciye Nazırı ünvanı verildi ve elçilikler de bu daireye bağlandı.
* [[Ahmed Hulusi Paşa]] ([[1836]] - [[1837]])
* [[Mustafa Reşit Paşa]] ([[1837]]-[[1838]])
* [[Nuri Efendi]] ([[1838]]-[[1839]])
* [[Mustafa Reşit Paşa]] ([[1839]]-[[1841]])
* [[Sadık Rıfat Paşa]] ([[1841]]-[[1841]])
* [[İbrahim Sarim Paşa]] ([[1841]]-[[1843]])
* [[Sadık Rıfat Paşa]] ([[1843]]-[[1844]])
* [[Mehmed Şekib Paşa|Şekib Efendi]] ([[1844]]-[[1844]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1844]]-[[1845]])
* [[Mustafa Reşit Paşa]] ([[1845]]-[[1846]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1846]]-[[1848]])
* [[Sadık Rıfat Paşa]] ([[1848]]-[[1848]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1848]]-[[1852]])
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] ([[1852]]-[[1853]])
* [[Sadık Rıfat Paşa]] ([[1853]]-[[1853]])
* [[Mustafa Reşit Paşa]] ([[1853]]-[[1854]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1854]]-[[1854]])
* [[Safvet Efendi]] ([[1854]]-[[1855]])
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] ([[1855]]-[[1856]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1856]]-[[1856]])
* [[İbrahim Edhem Paşa]] ([[1856]]-[[1857]])
* [[Ali Galib Paşa]] ([[1857]]-[[1857]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1857]]-[[1857]])
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] ([[1857]]-[[1858]])
* [[Mahmud Paşa]] ([[1858]]-[[1860]])
* [[Safvet Efendi]] ([[1860]]-[[1850]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1860]]-[[1861]])
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] ([[1861]]-[[1861]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1861]]-[[1867]])
* [[Keçecizade Fuat Paşa]] ([[1867]]-[[1869]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1869]]-[[1869]])
* [[Mehmed Emin Âli Paşa]] ([[1869]]-[[1871]])
* [[Server Paşa]] ([[1871]]-[[1872]])
* [[Mehmed Cemil Paşa]] ([[1872]]-[[1872]])
* [[Halil Şerif Paşa]] ([[1872]]-[[1873]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1873]]-[[1873]])
* [[Mehmed Raşid Paşa]] ([[1873]]-[[1874]])
* [[Ahmed Arifi Paşa]] ([[1874]]-[[1874]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1874]]-[[1875]])
* [[Mehmed Raşid Paşa]] ([[1875]]-[[1876]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1876]]-[[1877]])
* [[Ahmed Arifi Paşa]] ([[1877]]-[[1877]])
* [[Server Paşa]] ([[1877]]-[[1878]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1878]]-[[1878]])
* [[Asım Mehmed Paşa]] ([[1878]]-[[1878]])
* [[Aleksandros Karatodori]] ([[1878]]-[[1879]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1879]]-[[1879]])
* [[Sava Paşa]] ([[1879]]-[[1880]])
* [[Abidin Paşa]] ([[1880]]-[[1880]])
* [[Asım Mehmed Paşa]] ([[1880]]-[[1881]])
* [[Said Halim Paşa]] ([[1881]]-[[1882]])
* [[Asım Mehmed Paşa]] ([[1882]]-[[1882]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1882]]-[[1882]])
* [[Ahmed Arifi Paşa]] ([[1882]]-[[1884]])
* [[Asım Mehmed Paşa]] ([[1884]]-[[1885]])
* [[Said Halim Paşa]] ([[1885]]-[[1896]])
* [[Turhan Paşa]] [[1896]]-[[1899]]
* [[Said Halim Paşa]] ([[1899]]-[[1899]])
* [[Ahmed Tevfik Paşa]] ([[1899]]-[[1909]])
* [[Mehmed Rifat Paşa]] ([[1909]]-[[1911]])
* [[İbrahim Hakkı Paşa]] ([[1911]]-[[1911]])
* [[Mustafa Asım Turgut|Mustafa Asım Bey]] ([[1911]]-[[1912]])
* [[Gabriel Noradunkyan]] ([[1912]]-[[1913]])
* [[Said Halim Paşa]] ([[1913]]-[[1915]])
* [[Halil Menteşe|Halil Bey]] ([[1915]]-[[1917]])
* [[Ahmet Nesimi Sayman|Ahmed Nesimi Bey]] ([[1917]]-[[1918]])
* [[Mehmed Nabi Bey]] ([[1918]]-[[1918]])
* [[Mustafa Reşit Paşa (1858-1924)|Mustafa Reşit Paşa]] ([[1918]]-[[1919]])
* [[Yusuf Franko Paşa]] ([[1919]]-[[1919]])
* [[Damat Ferid Paşa]] ([[1919]]-[[1919]])
* [[Abdüllatif Safa Bey]] ([[1919]]-[[1919]])
* [[Mustafa Reşit Paşa (1858-1924)|Mustafa Reşit Paşa]] ([[1919]]-[[1920]])
* [[Abdüllatif Safa Bey]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Damat Ferid Paşa]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Abdüllatif Safa Bey]] ([[1920]]-[[1921]])
* [[Ahmed İzzet Paşa]] ([[1921]]-[[1922]])
 
Hariciye Nazırlığına ilk atanan devlet adamlarının çoğu Tercüme Odası'ndan yetişmiş kimselerdi. Bu kişilerin çoğu sadrazamlığa kadar yükselmiş, bazıları Hariciye Nazırlığı göreviyle sadrazamlık görevi arasında defalarca mekik dokumuşlardır. Örneğin [[Tanzimat]]'ın önde gelen devlet adamlarından [[Mustafa Reşit Paşa]] 4 kez Hariciye Nazırlığı, 6 kez de sadrazamlık görevinde bulunmuş. [[Tanzimat]] döneminin diğer önemli isimlerinden [[Mehmed Emin Âli Paşa|Âli Paşa]] 8 kez Hariciye Nazırlığı, 5 kez de sadrazamlık yapmış, [[Keçecizade Fuat Paşa|Fuat Paşa]] ise 5 kez Hariciye Nazırlığı, 2 kez de sadrazamlık yapmıştır. [[1844]]-[[1871]] yılları arasındaki 25 yılda bu iki devlet adamı defalarca Hariciye Nazırlığı görevini yürüterek, bu kuruma karakterini kazandırmışlardır.
 
[[Dosya:Каратодори.jpg|thumb|200px|left|Rum asıllı Hariciye Nazırı [[Aleksandros Karatodori]]]]Hariciye Nezareti [[II. Abdülhamit]]'in padişahlık yıllarında [[1885]], [[1889]], [[1900]], ve [[1902]] yıllarında 4 kez Salname-i Umur-ı Nezaret-i Hariciyye adında yayınlanan [[Salname]]ler Hariciye Nazırlığı hakkında geniş bir bilgi kaynaklarıdır<ref>Osmanlı Hariciye Salnameleri, Ahmed Nezih Galitekin, ISBN 975-350-127-7</ref>.
 
Müslüman olmayan Osmanlı devlet adamları da 4 kez Hariciye Nazırlığına getirilmiştir. [[93 Harbi]]'nden sonra imzalanan [[Berlin Antlaşması]]'nın müzakerelerini yürüten Rum asıllı [[Aleksandros Karatodori]] ve [[Sava Paşa]], [[1879]] yılında, Osmanlı Ermeni devlet adamı [[Gabriel Noradunkyan]] [[1912]] yılında, Katolik Rum devlet adamı [[Yusuf Franko Paşa]] ise 1919 yılında Hariciye Nazırlığı görevini yürütmüşlerdir.
 
[[4 Kasım]] [[1922]] tarihine kadar görev yapan [[Ahmed İzzet Paşa]] Osmanlı Devleti'nin en son Hariciye Nazırıdır. Cumhuriyet kurulduktan sonra Hariciye Nazırlığı [[Ankara]]'ya taşındı, önce Hariciye Vekaleti, sonra da Dışişleri Bakanlığı adını aldı.
 
== Ayrıca bakınız ==
 
* [[Son dönem Osmanlı Hükümeti]]
* [[Hariciye Nazırları listesi]]▼
 
== Kaynaklar ==
{{Kaynakça}}
 
▲* [[Kategori:Hariciye Nazırları listesi|*]]
 
{{[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu Organizasyonu}}listeleri|Hariciye Nazırları]]
 
[[Kategori:Hariciye Nazırlığı|*]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hariciye_Nezâreti" sayfasından alınmıştır