Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot:Otomatik yönlendirme düzeltmesi. |
kDeğişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{uzman}}
{{Tarihi ülke bilgi kutusu
|common_name = Osmanlı İmparatorluğu
|native_name = دولتْ علیّه عثمانیّه
|conventional_long_name = Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye
'''Yüce Osmanlı Devleti''' <br /> '''Osmanlı İmparatorluğu''
|continent = Afroeurasia
|status = Empire
|event_start = [[Koyunhisar Savaşı]]
|year_start = 1299
|event_end = [[Saltanatın Kaldırılması]]
|year_end= 1923
|date_end =
|event_start = [[Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi|Kuruluş]]
|event_end =
|event1 = [[Osmanlı Devleti yükselme dönemi|Yükselme]]
|date_event1 = 1453 - 1579
|event2 = [[Osmanlı Devleti duraklama dönemi|Duraklama]]
|date_event2 = 1579 - 1699
|event3 = [[Osmanlı Devleti gerileme dönemi|Gerileme]]
|date_event3 = 1699 - 1792
|event4 = [[Osmanlı Devleti dağılma dönemi|Dağılma]]
|date_event4 = 1792 - 1922
|p1 = Anadolu Selçuklu Devleti
|flag_p1 =
|p2 = Doğu Roma İmparatorluğu
|flag_p2 = Flag of Palaeologus Emperor.svg
|p3 = Trabzon İmparatorluğu
|flag_p3 = Komnenos-Trebizond-Arms.svg
|p4 = Mora Despotluğu
|flag_p4 =
|p5 = Epirus Despotluğu
|flag_p5 =
|p6 = Archipelago Dükalığı
|flag_p6 =
|p7 = Karamanoğulları Beyliği
|flag_p7 = Karamanid Dynasty flag.svg
|p8 = İkinci Bulgar Devleti
|flag_p8 = Coat of Arms of the Emperor of Bulgaria (by Conrad Grünenberg).png
|p9 = Sırp Despotluğu
|flag_p9 = Supposed Flag of the House of Crnojevic.svg
|p10 = Memlûk Sultanlığı
|flag_p10 = Mameluke Flag.svg
|p11 = Macaristan Krallığı
|flag_p11 = Coat of Arms of Hungary Historic Design.png
|p12 = İspanyol İmparatorluğu{{!}}İspanyol İmparatorluğu Cezayir ve Tunus Eyaletleri
|flag_p12 = Flag of New Spain.svg
|s1 = Türkiye Cumhuriyeti
|flag_s1 = Flag of Turkey.svg
|s2 = Birinci Yunanistan Cumhuriyeti
|flag_s2 = Flag of Greece (1828-1978).svg
|s3 = Mısır Krallığı
|flag_s3 = Flag_of_Egypt_1922.svg
|s4 = Bosna-Hersek (Avusturya-Macaristan condominium)
|flag_s4 = Flag_of_Bosnia_(1878-1908).svg
|s5 = Sırbistan Prensliği
|flag_s5 = Flag of Serbia (1830-1882).svg
|s6 = Arnavutluk Geçici Hükümeti
|flag_s6 = Flag of Albanian Provisional Government 1912-1914.gif
|s7 = Romanya Krallığı
|flag_s7 = Flag of Romania.svg
|s8 = Bulgaristan Prensliği
|flag_s8 = Flag of Bulgaria.svg
|s9 = Kıbrıs Cumhuriyeti
|flag_s9 = Cyprus Blue Ensign-1922.svg
|s10 = Birleşik Krallık Mezopotamya Mandası
|flag_s10 = Flag of Iraq 1924.svg
|s11 = Birleşik Krallık Filistin Mandası
|flag_s11 = Palestine-Mandate-Ensign-1927-1948.svg
|s12 = Fransız yönetiminde Cezayir
|flag_s12 = Flag_of_France.svg
|s13 = Fransız yönetiminde Tunus
|flag_s13 = Flag of French Tunisia.svg
|s14 = Fransız Suriye Mandası
|flag_s14 = Flag of the French Mandate of Syria (1920).svg
|s15 = İtalyan Kuzey Afrikası
|flag_s15 = Flag of Italy (1861-1946).svg
|s16 = Mutawakkilite Kingdom of Yemen{{!}}Yemen
|flag_s16 = Flag_of_the_Mutawakkilite_Kingdom_of_Yemen.svg
|s17 = Hicaz Krallığı
|flag_s17 = Flag of Hejaz 1920.svg
|s18 = Güneybatı Kafkas Cumhuriyeti
|flag_s18 = Flag of the South West Caucasian Republic.svg
|s19 = Kuveyt
|flag_s19 = Flag of Kuwait.svg
|image_flag = Flag of the Ottoman Empire.svg
|image_flag = Flag of the Ottoman Empire.svg
|flag = Osmanlı bayrağı
|image_coat = Osmanli armasi.svg
|symbol = Osmanlı Devlet Nişanı
|image_map = Osmanlı Devleti En Geniş Sınırları.png
|image_map_caption = Osmanlı Devleti'nin en geniş sınırlarının karma haritası (kesin bir yılı yoktur)
|slogan = '''دولت ابد مدت'''<br />Devlet-i Ebed-müddet<br />("Ebedî Devlet")<ref>[http://www.osmanlilar.gen.tr/makale.asp?id=27 Devlet-i ebed müddet]</ref>
|milli_marş = [[Osmanlı Devleti Marşları]]
|başkent = [[Söğüt, Bilecik|Söğüt]] (1299 - 1335) <br />[[Bursa]] (1335 - 1365)<br />[[Edirne]] (1365 - 1453)<br />[[İstanbul]] (1453 - 1922) <ref>''The Encyclopædia Britannica'', Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; ''Constantinople, the capital of the Turkish Empire...''</ref><ref>[http://concise.britannica.com/ebc/article-9368294/Istanbul Britannica, Istanbul]:''When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Constantinople was officially renamed Istanbul in 1930.''</ref>
|resmi_dili = [[Osmanlı Türkçesi]]
|government_type = [[Monarşi]] (1299 - 1876, 1878 - 1908, 1918 - 1922)</br>[[Parlamenter monarşi]] (1876 - 1878, 1908 - 1918)
|title_leader = [[Osmanlı padişahları|Sultan]]
|leader1 = [[Osman Gazi]]
|year_leader1 = 1281–1326 (birinci)
|leader2 = [[VI. Mehmet|Mehmed Vahdettin]]
|year_leader2 = 1918–22 (sonuncu)
|title_deputy = [[Osmanlı Sadrazamları listesi|Sadrazam]]
|deputy1 = [[Hacıkemaleddinoğlu Alaeddin Paşa|Alaeddin Paşa]]
|year_deputy1 = 1320–31 (birinci)
|deputy2 = [[Ahmed Tevfik Paşa]]
|year_deputy2 = 1920–22 (sonuncu)
|stat_year1 = 1683
|stat_area1 = 5200000
|ref_area1 =<ref>[http://jwsr.ucr.edu/archive/vol12/number2/pdf/jwsr-v12n2-tah.pdf Peter Turchin, Thomas D. Hall, Jonathan M. Adams, East-West Orientation of Historical Empires, ''Journal of World-Systems Research'' Cilt 12 (No: 2), 2006, s. 219-229.] {{İng.}}</ref>
|stat_year2 = 1914 <ref>Orhan Dündar, Erhan Dündar, 1.Dünya Savaşı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1999 ISBN 9751116430</ref>
|stat_area2 = 1800000
|ref_area2 =
|stat_year3 = 1500 <ref name="tacitus">[http://www.tacitus.nu/historical-atlas/population/balkans.htm ''Population of Eastern Balkans'' Tacitus Historical Atlas]</ref>
|stat_pop3 = 6000000
|ref_area3 =
|stat_year4 = 1600 <ref name="tacitus"/>
|stat_pop4 = 16000000
|ref_area4 =
|stat_year5 = 1910 <ref name="tacitus"/><ref name=uconn>Defeat in detail: the Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913, Edward J. Erickson, sayfa 59</ref>
|stat_pop5 = 23800000
|ref_area5 =
|dini = [[İslam|İslâm]]
|para_birimi = [[Akçe]], [[Kuruş]], [[Lira]], [[Sultani|Sultânî]]
|today = {{Collapsible list |titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=Günümüzdeki ülkeler|{{ALB}}<br />{{ALG}}<br />{{ARM}}<br />{{AUT}}<br />{{AZE}}<br />{{BIH}}<br />{{BGR}}<br />{{HRV}}<br />{{CYP}}<br />{{EGY}}<br />{{ERI}}<br />{{ETH}}<br />[[Dosya:Flag of Palestine.svg|border|22x20px|]] [[Gazze Şeridi]] <br />{{GEO}}<br />{{GRC}}<br />{{HUN}}<br />{{IRN}}<br />{{IRQ}}<br />{{ISR}}<br />{{ITA}}<br />{{JOR}}<br />{{KOS}}<br />{{KWT}}<br />[[Dosya:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|border|22x20px|]] [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]]<br />{{LBN}}<br />{{LBY}}<br />{{MKD}}<br />{{MDA}}<br />{{MNE}}<br />{{ROU}}<br />{{RUS}}<br />{{SAU}}<br />{{SRB}}<br />{{SVN}}<br />{{SVK}}<br />{{SOM}}<br />{{SDN}}<br />{{SYR}}<br />[[Dosya:Flag of Transnistria.svg|border|22x20px|]] [[Transdinyester]]<br />{{TUN}}<br />{{TUR}}<br />{{UKR}}<br />[[Dosya:Flag of Palestine.svg|border|22x20px|]] [[Batı Şeria]]<br />{{YEM}}|}}
|footnotes =
}}
'''Osmanlı İmparatorluğu''' ya da '''Osmanlı Devleti''' ([[Osmanlı Türkçesi]]: '''دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه''' - ''Devlet-i ʿAliyye-i ʿOsmâniyye''<ref name="Osmanlı Devleti-1">{{Kitap belirt |yazar=Ekmeleddin İhsanoğlu|başlık=Osmanlı askerlik literatürü tarihi |yayımcı=[[İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi]] |yıl=2004 |sayfalar =741}}</ref><ref>{{Cite web | url = http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | başlık = Osmanlı banknotu | erişimtarihi = 3 Ağustos 2010 }}</ref>) 1299-1922 yılları arasında varlığını sürdürmüş [[Türk]]-[[İslam]] devleti. [[Doğu Avrupa]], [[Güneybatı Asya]] ve [[Kuzey Afrika]]'ya kadar topraklarını genişletmiş ve 16. yüzyılda dünyanın en güçlü imparatorluğu halini almıştır. Tarihçi [[Halil İnalcık]], 27 Temmuz 1302 [[Koyunhisar Savaşı]] (veya ''Bafeus Savaşı'')'nı devletin kuruluş tarihi kabul etmektedir.<ref name="Osmanlı Devleti-2">{{Kitap belirt||sayfa={{page needed}}|yazar=[[Halil İnalcık]]||sayfalar={{sayfa belirt}}| başlık = "OsmDevlet-i Aliyye" | yayımcı=Türkiye İş Bankası Yayınları | yıl=2009| id = ISBN 9944886451}}</ref><ref>{{cite journal |last=İnalcık |first=Halil |authorlink= |coauthors=Cemal Kafadar, Ahmet Kuyaş, Nejdet Sakaoğlu |year=2009 |month=Eylül |title=Osmanlı Açılımı|journal=NTV Tarih |volume= |issn=1308-7878 |pages=30-45 |url= |accessdate=2009-10-24 |quote= }}</ref><!--
<ref>[http://www.ttk.org.tr/index.php?Page=Sayfa&No=249 Lozan Antlaşması tam metni]</ref><ref>{{Cite web | url = http://www.mulkiyedergi.org/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=53&Itemid=61 | başlık = ''Sevr ve Lozan Antlaşmalarının Başlıca İktisadi Hükümlerinin Karşılaştırılması'', M. Murat BASKICI, Mülkiye Dergisi-Cilt:XXVIII-Sayı:242-s.124 | erişimtarihi = 8 Eylül 2009 }}</ref><ref name="Osmanlı Devleti-4">{{Kitap belirt| yazar=Donald Quataert| başlık = "The Ottoman Empire, 1700-1922" | yayımcı=Cambridge University Press| yıl=2005| id= ISBN 978-0-521-83910-5 |sayfalar =s. 3}} (Quataert çalışmasında Suriye, Lübnan ve Irak'ı diğer ardıl devletler arasında sayıyor.)</ref><ref name="Osmanlı Devleti-5">{{Kitap belirt| yazar=Noah Feldman| başlık = "The fall and rise of the Islamic state" | yayımcı=Princeton University Press| yıl=2008| id= ISBN 978-0-691-12045-4 |sayfalar =s. 88}}</ref><ref>Donald Quataert, ''Miners and the state in the Ottoman Empire: the Zonguldak coalfield, 1822-1920'', Berghahn Books, 2006, ISBN 978-1-84545-133-2, p. 3.</ref><ref>Donald Quataert, ''The Ottoman Empire, 1700-1922'', Cambridge University Press, 2005 ISBN 978-0-521-83910-5, p. 3.</ref><ref>Noah Feldman, ''The fall and rise of the Islamic state'', Princeton University Press, 2008, ISBN 978-0-691-12045-4, p. 88.</ref><ref>Cemal Kafadar, ''Between two worlds: the construction of the Ottoman state'', University of California Press, 1996, ISBN 978-0-520-20600-7, p. 23.</ref><ref>Lynn Walchman, ''Women and Muslim family laws in Arab states: a comparative overview of textual development and advocacy'', Amsterdam University Press, 2007, ISBN 978-90-5356-974-0, p. 13.</ref>.---> [[Arnold Joseph Toynbee]] gibi bazı tarihçiler Türkiye'nin tek ardıl devlet sayılması gerektiğini savunurlar.<ref name="Osmanlı Devleti-3">{{Kitap belirt| yazar=E. J. Brill| başlık = "The Ottoman state and its place in world history" | yayımcı=Brill Academic Publishers| yıl=1974| sayfalar =s. 18}}</ref>.
Devletin kurucusu ve [[Osmanlı Hanedanı]]nın atası olan [[Osman Gazi]], [[Oğuzlar]]ın [[Bozoklar|Bozok]] kolunun [[Kayı]] boyundandır.<ref name="OsmanlıDevleti-6">{{Cite web | url = http://ttp.atilim.edu.tr/osmangazi.htm atilim.edu.tr | başlık = Osman Gazi | erişimtarihi = 2009-04-21 }}</ref> Devlet, [[Bilecik (il)|Bilecik]] ilinin [[Söğüt, Bilecik|Söğüt]] ilçesinde kurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkması yaygın kabule göre 1289 yılında<ref>[http://www.cukurca.net/modules.php?name=Domanic&file=Kurulus/ Domaniç Tarihi Araştırmaları Grubu, Kuruluşun Toprağı DOMANİÇ, Eylül 2003, dizgi= Adem Dinç, cilt= Tavşanlı Ciltevi, baskı= Tavşanlı'nın Sesi Gazetesi, ISBN 975-288-578-0]</ref> olmuştur. Ancak Prof. Dr. [[Halil İnalcık]], Osmanlı Devleti'nin 1299'da [[Söğüt]]'te değil 1302'de [[Yalova]]'da Bizans'a karşı yaptığı [[Bafeus Savaşı]] sonrasında devlet niteliğini kazandığını iddia etmiştir<ref>[http://www.ntvmsnbc.com/id/24986660/ Prof. İnalcık: Osmanlı 1302'de kuruldu]</ref> ve bazı diğer akademisyenler de bu iddiayı desteklemişlerdir.<ref>[http://www.bilim.org/?s=haber&haberid=1734 '' Bilim.org - ""Osmanlı İmparatorluğu Söğüt'te değil Yalova'da kurulmuştur"''.] 23 Mayıs 2009 tarihinde erişilmiştir.</ref> [[İstanbul]] ile sınırlı bir şehir devletine dönüşmüş olan [[Doğu Roma İmparatorluğu|Bizans İmparatorluğu]]'nu yıkmış, bazı tarihçilere göre bu [[Yeni Çağ]]'ı başlatan olay olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu gücünün doruğunda olduğu 16. ve 17. yüzyıllarda [[Osmanlı İmparatorluğu memleketleri listesi|üç kıtaya]] yayılmış ve [[Güneydoğu Avrupa]], [[Orta Doğu]] ve [[Kuzey Afrika]]'nın büyük bölümünü egemenliği altında tutmuştur. Ülkenin sınırları batıda [[Cebelitarık Boğazı]] (ve 1553'te Fas kıyıları'na, doğuda [[Hazar Denizi]] ve [[Basra Körfezi]]'ne, kuzeyde [[Avusturya]], [[Macaristan]] ve [[Ukrayna]]'nın bir bölümüne ve güneyde [[Sudan]], [[Eritre]], [[Somali]] ve [[Yemen]]'e uzanmaktaydı.<ref>[http://www.ottomansouvenir.com/img/Maps/Ottoman_Empire_Map_Largest_Borders.JPG Osmanlı İmparatorluğu'nun En Geniş Sınırlarını Gösteren Harita]</ref> Osmanlı İmparatorluğu 29 [[Osmanlı Devleti eyaletleri|eyaletten]] ve vergiye bağlanmış [[Boğdan Prensliği|Boğdan]], [[Erdel Prensliği|Erdel]] ve [[Eflak Prensliği|Eflak]] prensliklerinden oluşmaktaydı. Devlet zaman zaman denizaşırı topraklarda da söz sahibi olmuştur. [[Atlantik Okyanusu]]'ndaki kısa süreli toprak kazanımları [[Lanzarote]]<ref name="Osmanlı Lanzarote'si">[http://www.directholidaylets.com/guides/guide-to-lanzarote.php Directholidays - Lanzarote]</ref> (1585), [[Madeira]] (1617), [[Vestmannaeyjar]]<ref name="Osmanlı Vestmannaeyjar'si">{{Cite web | url = http://www.south.is/attractions/Interesting-Nature-sites/Vestmannaeyjar--The-Westman-Islands/602/default.aspx | başlık = Discover South Iceland - Vestmannaeyjar | erişimtarihi = 2009-04-21 }}</ref> (1627) ve [[Lundy]]<ref name="Osmanlı Lundy'si">{{Cite web | url = http://tripatlas.com/Lundy_Island Tripatlas | başlık = Lundy | erişimtarihi = 2009-12-28 | yayımcı = tripatlas.com }}</ref>(1655) bu duruma örnek olarak gösterilebilir.
Devlet altı yüzyıl boyunca Doğu dünyası ile Batı dünyası arasında bir köprü işlevi görmüştür. Hakimiyeti altında bulunan topraklarda yaşayan halklar zaman zaman, toplu ya da yerel ayaklanmalar ile Osmanlı iktidarına karşı çıkmışlardır. Genel olarak [[din]], [[dil]] ve [[ırk]] ayrımından uzak durduğu için yüzyıllarca birçok devleti ve milleti hakimiyeti altında tutmayı başarmıştır.<ref>{{Cite web | url = http://www.os-ar.com/modules.php?name=Encyclopedia&op=content&tid=501544 | başlık = Osmanlı'da Hoşgörü | erişimtarihi = 28.12.2009 | yayımcı = OSAV}}</ref>Osmanlı İmparatorluğu, eski Türk örf ve adetlerinin ve İslam kültürünün yükümlülüklerinin doğrultusunda bir yönetim şekli belirlemiştir.<ref>{{Cite web | url = http://www.bilimarastirmavakfi.org/Turkiye_ve_Balkanlar/Turkiye_ve_Balkanlar_02.html | başlık = Osmanlı Yönetim Anlayışı | erişimtarihi = 2009-12-28 | yayımcı = bilimarastirmavakfi.org }}</ref>
== Tarihçe ==
Osmanlı İmparatorluğu belirli tarihsel dönemlere ayrılarak incelenir. Dönemler, Osmanlı Devleti'nin yönetim yapısına ve dünya siyasetindeki yerine göre belirlenmiştir. Toprak büyüklüğünü temel alan ayrıştırmalardan daha detaylı bir bakış açısına izin vermektedir.
<br />
=== Beylik (1299 öncesi) ===
[[Dosya:Ertugrul Gazi.jpg|thumb|left|100px|Ertuğrul Gazi]]
{{Anamadde|Osmanlı İmparatorluğu beylik dönemi}}
Beylik döneminin ne zaman başladığı belli değildir. [[Osman Gazi]] birliklerinin 1299 yılında [[İnegöl, Bursa|İnegöl]] ve civarını fethetmesi sonucunda bağımsızlığını ilan etti <ref name="İlk adımlar">{{Kitap belirt | son = Özdamarlar | ilk = Metin | başlık = İlk Adımlar | yıl = 2009 | yayımcı = Timaş Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 978-975-263-887-7 | sayfalar = 12, 13 | bölüm = Kuruluş}}</ref>. Bu dönemde beylik dönemi sona ermiştir.
[[Moğol İmparatorluğu]] döneminde kaçan [[Süleyman Şah]] komutasındaki [[Kayı]]lar ilk olarak 1227 yılında Anadolu'ya geldiler<ref name="Çadırdan saraya">{{Kitap belirt | son = Tektaş| ilk = Nazım | başlık = Çadırdan Saraya Saraydan Sürgüne Osmanlı | yıl = 2006 | yayımcı = Çatı Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 975-7645-70-2 | sayfalar = 9, 10 | bölüm = Giriş}}</ref>. [[Anadolu Selçuklu Devleti]] hükümdarı [[Alaeddin Keykubad]], Kayıları [[Karacadağ]] ve bölgesine yerleştirdi. Kayılar bu sırada 50.000 kişiydiler<ref name="İlk adımlar"/>.Süleyman Şah'ın [[Fırat Nehri|Fırat Nehri'nden]] geçerken, boğulması üzerine, Kayı Boyu'na mensup bazı kişiler [[Erzurum]] ve [[Erzincan]] civarına göç ettiler.<ref name="Çadırdan saraya"/> Bazıları da [[Suriye]] ve yeniden anayurtlarına göç etti.
[[Ertuğrul Gazi]] ise Söğüt ve civarına yerleştiler. Bu sırada buraları fethetti. Ertuğrul Gazi yaklaşık 1000 km<sup>2</sup> civarı bir toprak fethetmişti<ref name="enfal.de">{{Cite web | url = http://www.enfal.de/ecdad17.htm | başlık = ERTUGRUL GAZI | erişimtarihi = 2010-01-22 | yayımcı = enfal.de }}</ref>. Ertuğrul Gazi tahminen 90 yaşında ölmüştü.<ref name="Osmanlı Tarihi">{{Kitap belirt | son = Şahiner | ilk = Atilla | başlık = Osmanlı Tarihi | yıl = 2007 | yayımcı = Timaş Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 978-9944-75-902-1 | sayfalar = 16, 17| bölüm = Osman Gazi}}</ref><ref>{{Cite web | url = http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=1096 | başlık = Ertuğrul Gazi | erişimtarihi = 2010-01-23 | yayımcı = Kimkimdir.gen.tr }}</ref> Aşiret Osman'ı bey seçti. Osman Gazi, devlete adını vermiştir.
=== Kuruluş (1299 - 1453) ===
{{Türk tarihi}}
{{Anamadde|Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi}}
==== Osman Gazi devri ====
[[Dosya:Osman Gazi2.jpg|thumb|left|150px|Osman Gazi]]
1299 yılına gelindiğinde [[Anadolu Selçuklu Devleti]] yıkılmak üzereydi. Bu sırada Osman Gazi, yakın arkadaşlarıyla [[Bilecik]], [[Yarhisar]] ve son olarak da [[İnegöl]]'ü 1299 yılında fethetti.<ref name="enfal.de">{{Cite web | url = http://www.osmanli700.gen.tr/padisahlar/01kurulus.html | başlık = KURULUŞ | erişimtarihi = 2010-01-23 | yayımcı = Osmanli700.gen.tr }}</ref> Osman Gazi, ardından [[Yenişehir]] ve civarını 1301 yılında fethetti. Yenişehir başkent yapıldı. Bazı yazarlarca devletin kuruluşu 1299, bazılarınca ise 1301 tarihi kabul edilir. Prof. Dr. [[Halil İnalcık]] ise 1302 yılındaki [[Koyunhisar Savaşı]] ile devletin kurulduğunu iddia etmiştir. 1302 yılında [[Doğu Roma İmparatorluğu]] kuvvetleri, Osman Gazi'yi durdurmak için yola çıktı. Osman Bey'in 2000, Bizans'ın ise 5000 civarında askeri vardı. Osman Bey, 27 Temmuz 1302'de yapılan savaşı kazandı. Ardından da Mudanya ve civarı fethedildi.<ref name="enfal.de">{{Cite web | url = http://www.ebmhaber.com/detay/2463/lisan.asp?lng=1 | başlık = OSMAN GAZI VE BEYLIK | erişimtarihi = 2011-01-23 | yayımcı = ebmhaber.com }}</ref>
==== Sınırların genişlemesi ====
Osmanoğulları Beyliği'nin genişlemesi, [[Marmara bölgesi]]ndeki büyük Doğu Roma kentlerinden [[Bursa]]'nın 1326'da Osmanoğulları Beyliği'nin eline geçmesiyle sürdü. Bursa'nın alınışını göremeden o yıl ölen Osman Bey'in yerine geçen oğlu [[Orhan Gazi|Orhan Bey]] zamanında da Osmanoğulları Beyliği'nin gelişmesi hızlandı. [[Para]] bastırarak Osmanoğulları Beyliğini, [[Osmanlı Devleti]] haline getirdi. Bursa'nın ardından Marmara bölgesinin öteki büyük Doğu Roma kentleri, İznik ve [[İzmit]] de Osmanlılar'ın eline geçti. Osmanlı ilerlemesini durdurmak isteyen ve başında Doğu Roma İmparatoru [[III. Andronikos Palaiologos|III. Andronikos]]'un bulunduğu bir Doğu Roma ordusu [[Maltepe (Palekanon) Savaşı]]'nda bozguna uğratıldı (1329). [[Osman Gazi|Osman Bey]] döneminde, Osmanoğulları Beyliği yalnız Doğu Roma topraklarında genişlemişti.
[[Orhan Gazi|Orhan Bey]] döneminde ise komşu Türk Beyliklerinin topraklarında da genişlemeye başladı. Böylece Osmanlılar hem [[Karesi Beyliği]]'nin donanmasına, hem Rumeli'ye geçiş için önemli bir takım noktalara, hem de Rumeli topraklarını iyi tanıyan Karesi komutanlarına sahip oldular. Osmanlılar Rumeli'ye Doğu Roma İmparatorluğu'nda Palaiologoslar ile Kantakuzenoslar arasındaki taht kavgalarından yararlanarak, 1354'te ayak bastılar. Osmanlılar'ın [[Balkanlar]]'da ele geçirdikleri ilk üs [[Gelibolu Yarımadası]]'nda [[Çimpe Kalesi]] oldu. Orhan Bey'in yerine oğlu [[I. Murat]] (1362 - 1389) geçti. Doğu Roma o sıralarda iç karışıklıklar içindeydi. Kantakuzen, [[Orhan Gazi|Orhan Bey]]'den, [[Çimpe Kalesi]] karşılığında yardım istedi. Orhan Bey, Doğu Roma Tekfurlarını (vali) bozguna uğrattı ve Çimpe'yi [[Rumeli]]'ye geçişte üs olarak kullandı. İznik ele geçince Orhan gazi tuğrasının olduğu ilk Osmanlı parasını bastırtarak, tarihteki ilk padişah oldu. Donanma ilk kez Orhan Bey zamanında kuruldu ve Osmanoğulları Beyliği, Osmanlı Devleti haline geldi. Yine Orhan Gazi zamanında, 6 yıl süren kuşatmanın ardından [[Bursa]] alınarak başkent yapıldı.
[[Dosya:Murat Hüdavendigar.jpg|thumb|left|150px|I. Murat]]
{{Dönemlerine Göre Osmanlı Tarihi}}
[[I. Murat|I. Murat Hüdavendigar]] Balkan fetihlerini hızla sürdürdü. 1363'te [[Edirne]] yakınlarında [[Sazlıdere]] denilen yerde, Osmanlı ilerlemesini durdurmak isteyen bir Doğu Roma - Bulgar ordusu yenilgiye uğratıldı ve bu zaferin ardından Edirne Osmanlılar'ın eline geçti. Kısa bir süre sonra, Edirne'yi geri almak isteyen [[Macar]] - [[Sırp]] - [[Bulgar]] - [[Eflâk]] - [[Bosna]] birleşik ordusu Edirne yakınlarında, [[Sırpsındığı Savaşı]]'nda ağır bir yenilgiye uğratıldı (1364). Osmanlılar kısa süre içinde [[Bulgaristan]]'ı, [[Yunanistan]]'ı ve [[Sırbistan]]'ı ele geçirmeyi başardılar. 14.yy. sonlarında Osmanlı sınırı [[Tuna]]'ya ve [[Belgrad]]'a dayanmış bulunuyordu. Balkan devletlerinin ve onları destekleyen Avrupa devletlerinin Osmanlı ilerlemesini durdurma çabaları, [[I. Kosova Savaşı]] (1389), [[Niğbolu]] (1396), [[Varna]] (1444), [[II. Kosova Savaşı]] (1448) savaşları ile kırıldı. İstanbul'un Osmanlılar'ın eline geçmesinden önce Belgrad ve dolayları, [[Arnavutluk]], bazı liman şehirleri dışında Balkanlar büyük ölçüde Osmanlı egemenliğine girmiş bulunuyordu. Bu döneminde [[Germiyanoğlu Süleyman Şah]]'ın kızı ile I.Murat'ın oğlu Şehzâde Bayezit'in evlenmeleri, [[Kütahya]], [[Tavşanlı]], [[Emet]], [[Simav]] ve [[Gediz]] dolaylarının çeyiz olarak Osmanlılar'a geçmesine neden oldu. Yine I. Murat döneminde Osmanoğulları Beyliği, [[Hamitoğulları Beyliği]]'nden [[Akşehir]], [[Yalvaç]], [[Beyşehir]], [[Karaağaç]] ve [[Seydişehir]]'i 1374'te 80.000 altın karşılığı satın alarak Anadolu'daki bu genişleme, kendilerini Anadolu Selçukluları'nın vârisi sayan [[Karamanoğulları Beyliği]] ile sınırdaş yaptı ve bu durum Osmanlı - Karaman mücadelesinin başlamasına neden oldu. I. Murat'ın oğlu [[Yıldırım Bayezit]] (I. Bayezit) (1389 - 1402) tahta geçer.
Yıldırım Bayezit döneminde, Anadolu Türk birliği yeniden sağlandı. Ancak Osmanlı Devleti'nin bu kadar güçlenmesi, o sırada bir Çin seferi hazırlığında olan [[Timur]]'u korkuttu. Batısında böylesine güçlü bir devlet bırakmak istemeyen [[Timur]], [[Karakoyunlu]] ve [[Celayirîler|Celayirîli]] hükümdarının Osmanlı Devleti'ne sığınmasını bahane ederek Osmanlı Devleti'ne savaş açtı ve [[Ankara]]'ya kadar geldi. O sırada [[İstanbul]]'u kuşatmakta olan Bayezid kuşatmayı kaldırdı ve [[Çubuk Ovası]]'nda [[Büyük Timur İmparatorluğu|Timur'un ordusu]] ile karşılaştı. 28 Temmuz 1402de yapılan [[Ankara Savaşı|Ankara Meydan Savaşı]]'nda Bayezid kendisine bağlı Türk boylarının ona ihanet etmesinin de etkisiyle çok ağır bir yenilgi aldı ve Timur'a esir düştü. Değişik tarihcinin verdikleri değişik nedenlerle, büyük olasılıkla esarete fazla dayanamaması nedeniyle Yıldırım Bayezit 8 Mart 1403de [[Akşehir]]'de öldü.
==== Fetret Devri ve yeniden birliğin sağlanması ====
[[Dosya:Çelebi Mehmet.jpg|thumb|left|150px|I. Mehmet]]
[[Fetret Devri]] adı verilen dönemin başında Timur, Anadolu beylerini eski topraklarına kavuşturdu. Osmanlı Devleti'ni kimin idare edeceği Bayezid'in oğulları, [[İsa Çelebi|İsa]], [[Süleyman Çelebi (şehzade)|Süleyman]], [[Musa Çelebi|Musa]] ve [[Mehmet Çelebi|Mehmet]] arasında mücadelelere yol açtı. Osmanlı devleti merkezleri olan Bursa ve Edirne birkaç defa el değiştirdi ve bu şahzadeler ellerine geçirdikleri başkentte kendilerini Osmanlı Sultanı ilan ettiler. Önce İsa Çelebi, ondan sonra Süleyman Çelebi ve en sonunda Musa Çelebi elimine edildikten sonra 1413 yılında Mehmet Çelebi tek başına Osmanlı Sultanı olarak tahta çıktı. [[I. Mehmet|Çelebi Mehmet]], Osmanlı devletinin birliğini yeniden sağladı ve devleti babasının zamanındaki eski gücüne kavuşturdu. Bu dönemde [[Venedikliler]]le yapılan ilk deniz savaşı, başarısızlıkla sonuçlandı. 1421'de yerine oğlu [[II. Murat|Sultan II. Murat]] padişah oldu.
Timur Yıldırım'ın oğlu [[Mustafa Çelebi]]'yi de beraberinde [[Semerkant]]'a götürmüştü. Mustafa Çelebi olduğunu iddia eden (ve çok tarihçiye göre gerçekte Mustafa Çelebi olan) bir kişi [[I. Mehmet|Mehmet Çelebi]] saltanatının son yıllarında hükümdarlık iddiasında bulundu; Venediklilerin desteğiyle [[Selanik]] dolaylarında kuvvet toplayan Mustafa Çelebi Mehmet Çelebi'ye yenilerek Doğu Roma'ya sığındı. 1421de [[II. Murat]] saltanatı başında Mustafa Çelebi Bizanslıların desteğiyle büyük bir isyan başlattı ve bir müddet devlet merkezi Edirne'yi ve Rumeli idaresini eline alarak adına hutbe okutarak ve para bastırarak kendini Osmanlı Sultanı ilan etti. II. Murat'in Veziriazami Amasyalı Beyazid Paşa Sazlıdere Savaşından yenilip esir düştü ve öldürüldü. Mustaf ordusuyla Anadolu'ya geçip Bursa'ya hücum edip şehri kuşattı. Fakat II. Murat'in usta vezirleri tarafından Mustafa'nın çevresine onun bir ''düzmece'' olduguna inandırıldı; baş danışmanı vezirlik unvanı verilme sözü ile ayartıldı ve Bursa yakınlarına gelen ordusu dağıldı. Trakya'ya kaçtı ise orada da tutunamadı ve Kızılağaç Yenicesi'nde yakalanıp Edirne'de idam edildi. [[Düzmece Mustafa]] olayı denilen bu büyük isyan [[II. Murat]]'ın karşılaştığı ilk isyan olmadı. Ertesi yıl genç küçük kardeşi ''Küçük Mustafa'' isyan etti; İznik'i ele geçirdi ve yine baş danışmanı ihanetiyle bu isyan da bastırıldı.
=== Yükselme (1453 - 1579) ===
{{Anamadde|Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi}}
[[Dosya:Gentile Bellini 003.jpg|thumb|left|150px|<center>[[Fatih Sultan Mehmet]]'in [[Gentile Bellini|Bellini]] (1429-1507) tarafından yapılmış portresi.]]
[[Dosya:Yavuz Sultan I. Selim Han.jpg|thumb|150px|I. Selim]]
[[Dosya:Kanuni.jpg|150px|left|thumb|I. Süleyman]]
[[II. Mehmed]]; [[2 Nisan]] 1453'te kuşattığı [[İstanbul]]'u, [[29 Mayıs]] [[1453]]'te fethetti ve başkent yaptı.
{{Anamadde|İstanbul'un Fethi}}
Ardından, Doğu Roma tahtı üzerinde hak iddiâ edebilecek hanedanlara karşı harekete geçti. [[Mora Despotluğu]] (1460), [[Trabzon Rum İmparatorluğu]] (1461) ve [[Palailogoslar]] ile akrabalığı bulunan [[Galtulusi]] ailesini ortadan kaldırdı. [[Sırbistan]], [[Bosna]] ve [[Hersek]]'i ilhâk etti (1459). Bünyesinde birden çok Müslüman ve Hristiyan ulusu barındıran Osmanlı Devleti böylece resmen İmparatorluk unvanı kazanmış oldu fakat [[emperyalizm|emperyalizmin]] özelliği olan dört maddenin son ikisini hiçbir zaman uygulamadı. Bu yüzden "[[Osmanlı Cihan Devleti]]" demek, daha uygundur.<ref>[http://www.google.com.tr/search?q=osmanl%C4%B1+cihan+devleti&rlz=1I7GGLD_tr&ie=UTF-8&oe=UTF-8&sourceid=ie7&redir_esc=&ei=WueoTqCAMs_Tsgbx5M3HDQ/ Google Arama Sonuçlarında "Osmanlı Cihan Devleti" (yaklaşık 678.000 sonuç)]</ref> [[Balkanlar]]'da genişleme Osmanlı Devleti'ni [[Tuna]] üzerinde [[Macaristan]]'la; [[Arnavutluk]], [[Yunanistan]] kıyıları ve [[Ege Denizi]]'nde [[Venedik]]'le karşı karşıya getirdi. Uzun bir savaş (1463 - 1478) sonunda Venedik, [[İşkodra]], [[Akçahisar İlçesi|Akçahisar]] kentleriyle [[Limni]] ve [[Eğriboz]] adalarını Osmanlılar'a bırakmayı ve elde ettiği ticaret serbestliği karşılığında her yıl 10.000 altın ödemeyi kabul etti. Bu savaş sürerken II. Mehmed, [[Karamanoğulları Beyliği]]'ni ortadan kaldırdı (1468); Karamanoğulları'nı koruyan ve Venedik'le bir antlaşma yapan [[Akkoyunlular|Akkoyunlu]] hükümdârı [[Uzun Hasan]]'ı [[Otlukbeli]]'nde ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu zaferle Osmanlı Devleti [[Fırat]]'ın batısındaki Anadolu topraklarına yerleşti; [[Gedik Ahmet Paşa]]'nın [[Toroslar]]'ı ve [[Akdeniz]] kıyılarını zaptetmesiyle de [[Memluklar|Mısır Memlûkları]] ile sınırdaş oldu. Gedik Ahmet Paşa'nın 1475'te kuzey [[Karadeniz]]'e yaptığı sefer, [[Ceneviz]] kolonileri [[Kefe]] ve [[Sudak]]'ın fethi ve [[Kırım Hanlığı]]'nın Osmanlı himayesine girmesiyle sonuçlandı. Böylece Osmanlı Devleti bir iç deniz durumuna gelen Karadeniz üzerinde siyâsi ve iktisâdi tam bir egemenlik kurdu. II. Mehmed'in güney [[İtalya]]'nın fethiyle görevlendirdiği Gedik Ahmet Paşa, denizaşırı bir seferle [[Napoli Krallığı]]'nın elinde bulunan [[Otranto]]'yu aldı ve İtalya içlerinde harekâta başladı. Ama II.Mehmet'in 49 yaşındaki ölümü (1481) bu seferin yarım kalmasına neden oldu.
[[II. Bayezit]] (1481 - 1512), taht kavgasına girişen kardeşi [[Cem Sultan|Şehzade Cem]]'i [[yeniçeriler]]e dayanan [[İshak Paşa|İshak]] ve Gedik Ahmet Paşaların desteğiyle yendi; Cem, [[Rodos Şövalyeleri]]'ne sığınmak zorunda kaldı. 1484'teki [[Boğdan]] seferi ile kuzey ticaretinin zengin limanları [[Kili]] ve [[Akkerman]] Osmanlı Devleti'ne katıldı. Şehzade Cem'i ve Karamanoğulları'nın kalıntılarını destekleyen [[Memlûklar]]'la savaş (1485 - 1491) ise genellikle Osmanlılar'ın yenilgisiyle sonuçlandı. Venedik'le savaş (1499 - 1503), Devlete [[Modon]], [[Koron]], [[Navarin]], [[İnebahtı]] limanlarını kazandırdı.
[[Yavuz Sultan Selim]] (I. Selim, 1512 - 1520), [[Şah İsmail]]'in Anadolu'daki müritlerine karşı şiddetli bir mücadeleye girişti. Şah İsmail'e karşı [[Çaldıran Savaşı|Çaldıran]]'da kazandığı zaferden (1514) sonra [[Tebriz]]'e kadar ilerledi. Bundan sonra I. Selim, [[Memlükler]]'a karşı harekete geçti. Ateşli silahlardaki üstünlüğü sayesinde kazandığı [[Mercidâbık Savaşı|Mercidâbık]] (1516) ve [[Ridâniye Savaşı|Ridâniye]] (1517) savaşları, Osmanlı Devleti'ne [[Suriye]], [[Filistin]] ve [[Mısır]]'ı kazandırdı. [[Hicaz]], Osmanlı egemenliğine girdi. Böylece Osmanlı Devleti, [[Hint Okyanusu]]'na açılma olanağına kavuştu ve [[İslam|İslâm]] dünyasının önderliğini tartışmasız biçimde ele geçirdi. Bu arada I. Selim, [[halife]] ünvânı aldı ve bu unvan kendisinden sonra gelen Osmanlı padişahları tarafından da kullanıldı. Yavuz Sultan Selim; 1. Osmanlı halifesi, 74. İslâm halifesidir.<ref>[http://www.biyografi.info/kisi/yavuz-sultan-selim| Yavuz Sultan Selim; 1. Osmanlı halifesi, 74. İslâm halifesidir.]</ref>
[[Kanuni Sultan Süleyman]] (1520 - 1566) döneminde devlet, en güçlü ve şaşaâlı dönemini yaşamıştır. Belgrad([[1521]]), Rodos Adası([[1522]]), [[Budin]]([[1526]] [[Mohaç Savaşı]]), [[Kanije]] ve Güns kaleleri ([[1532]]), Van, Tebriz, Hemedan, Bağdat, Kerkük ([[1534]]), Güney Irak, Katar, Bahreyn, Necd, Tunus, Batı Cezayir, Yemen, Aden, Moldavya ([[1538]]), Macaristan ([[1541]]), [[Estergon]]([[1543]]), Nahcivan([[1554]]), Gürcistan ([[1555]]) fethedilerek 1520'de 6,5 milyon km² olan Osmanlı Devleti toprakları; Kanunî devrinin sonunda -en yüksek seviyesine olmasa da- 15 milyon km²'ye yükselerek<ref>[http://www.os-ar.com/modules.php?name=News&file=article&sid=39]</ref> tam anlamıyla günümüzde "süper güç" tabir edilen konuma ulaştı.
=== Duraklama (1579 - 1699) ===
{{Anamadde|Osmanlı Devleti Duraklama Dönemi}}
Osmanlı'da duraklama dönemi [[Sokullu Mehmet Paşa]]'nın ölmesiyle başlamıştır. Deneyimsiz kişilerin tahta geçmesi ile merkezi yönetimin bozulması sonucu, devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına neden olmuştur. Özellikle [[yeniçeri]]ler artık padişaha karşı gelmekteydi. Yeniçerilerdeki 'Ocak, devlet içindir.' anlayışı yerine 'Devlet, ocak içindir.' anlayışı gelişmiştir.
[[Dosya:Osmanli Imparatorlugu 1300-1923.gif|right|thumb|240px|Osmanlı Devleti'nin yükselişi ve çöküşü (1299-1920)]]
[[Avusturya]] ve [[İran]] seferleri sonucu oluşan ekonomik sıkıntılar, [[tımar|tımar sisteminin]] bozulması ve nüfus artışının yarattığı sosyal hayattaki sıkıntılar ve çağın gerisinde kalınması ile eğitim alanındaki bozulmalar sonucu devlet duraklama dönemine girmiştir. Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının önem kaybetmesi, sık padişah değişmeleriyle çok verilen cülus bahşisi ve yeniçerilerin artmasıyla verilen ulufe miktarının da artması Osmanlı ekonomisini yıpratmıştır.
[[Celali ayaklanmaları]], [[Osmanlı]] toprak düzenini büyük ölçüde değiştirmiş, ağır vergiler yüzünden ya da “Büyük Kaçgun” sırasında yerlerinden olan çiftçilerin toprakları mültezimlerin ya da yerel yöneticilerin eline geçmiştir. Vergiler yüzünden borca giren köylüler, işledikleri toprakları sonunda tefecilere kaptırdılar. [[Osmanlı]] toprak düzeninin belkemiği olan tımar sistemi bozuldu. Büyük nüfus hareketleri ortaya çıktı ve kentlere büyük göçler oldu. Tarımsal üretim geriledi ve kıtlık tarım ürünleri fiyatlarının yükselmesine yol açtı. On binlerce insan yaşamını yitirdi ve pek çok yerleşim yeri yıkıma uğradı. Osmanlıda eğitim(ilmiye)nin bozulması da Osmanlıyı geriletmiştir. Avrupa'daki gelişmeleri (Reform, [[Rönesans]]) Osmanlı Devleti'nin takip etmemesi Osmanlı için bir dezavantaj olmuştur.
NOT:Osmanlı Devleti'nin eğitim sisteminin bozulmasının nedeni ''Beşik Ulemalığı'' denilen sistemin ortaya çıkmış olmasıdır.Bu sisteme göre müderrislerin(Öğretmen) yeni doğan çocukları doğduğu andan itibaren medrese(Eğitim yuvası) öğretmeni sayılıyordu.
=== Gerileme (1699- 1792) ===
[[Dosya:Konstantin Kapidagli 002.jpg|thumb|200px|Gazi Halife, Sultan III. Selim,''Selīm-i <u>s</u>āli<u>s</u> Han'', '''سليم ثالث''' ]]
{{Anamadde|Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi}}
'''Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi''', Osmanlı tarihinde [[Karlofça Antlaşması]]’ndan (1699) başlayarak, [[Yaş Antlaşması]]na kadar (1792) geçen süreye denir. Bu dönemin sonlarına doğru, Osmanlı Devleti'ne Avrupalılar tarafından "Hasta Adam" denmeye başlanmıştır. Çünkü bu dönemde Osmanlı Devleti, büyük oranda toprak kayıpları yaşamıştır.
Bu dönemde [[Karlofça]] ve [[İstanbul Antlaşması (1700)|İstanbul Antlaşması]]’yla kaybedilen yerleri geri almak ve mevcut toprakları korumak amacıyla batıda [[Avusturya]] ve [[Venedik]], kuzeyde [[Rusya]] ve doğuda [[İran]] ile savaşlar yapılmıştır.
Bu yüzyılda Avrupa’dan geri kalındığı [[Pasarofça Antlaşması]]’ndan itibaren kabul edilmiş ve yapılan ıslahatlarda Avrupa örnek alınmıştır.
26 Ocak 1699 tarihinde [[Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu]] ile imzalanan Karlofça Antlaşması, [[Osmanlı-Kutsal ittifak Savaşları]]'nı bitirmiştir. Karlofça Antlaşması, [[Osmanlı]] Devleti'nin toprak kaybettiği ilk antlaşmadır. Bu tarihten sonra Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemi başlamıştır. [[Papa]] tarafından Osmanlı Devleti'ne karşı Almanya İmparatorluğu, Avusturya Arşidüklüğü, [[Polonya|Polonya Krallığı]], Rusya Çarlığı, [[Saint Jean Şövalyeleri|Malta Sen Jean Şövalyeleri Tarikati]] ve Venediklilerden(İtalyan) oluşan bir ittifak ile uzun süren savaşlar sonunda yorgun düşen Osmanlı Devleti, [[Banat]] ve [[Temeşvar]] hariç, bütün [[Macaristan]] ve [[Erdel]] Beyliği Avusturya'ya, [[Ukrayna]] ve [[Podolya]] Lehistan'a, [[Mora]] ve [[Dalmaçya]] kıyıları Venediklilere bırakmıştır.
Bu yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları geri alarak Avrupa'da tutunmayı ve eski gücünü korumayı amaçlamıştır. Ancak bir süre sonra bu amacına ulaşamayacağını anlayınca elindeki toprakları koruma politikası izlemeye başlamıştır.
* [[Karlofça Antlaşması]]
* [[Lale Devri]]
* [[1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı]]
* [[Küçük Kaynarca Antlaşması]]
* [[Nizam-ı Cedid]]
=== Dağılma (1792 - 1922) ===
[[Dosya:Abdulhamid.jpg|right|thumb|150px|II. Abdülhamit]]
{{Anamadde|Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi}}
Bu dönem 1792 [[Yaş Antlaşması]] ile başlayıp 1922 de Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar devam eden dönemdir. [[Osmanlı Devleti]] Avrupalı devletlerin kendi aralarındaki çıkar çatışmalarından yararlanıp denge politikası izleyerek varlığını korumaya çalışmıştır.
Osmanlı Avrupa'da çıkan isyanlar ve uzun süren Rus savaşları ile iyice yıpranmış ve devlet yönetiminde ıslahata yönelik çalışmalar yapılmış ise de pek başarılı olunamamıştır.
* [[Ayastefanos Antlaşması]]
* [[Berlin Antlaşması]]
* Sırp İsyanı(1804)
* [[1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı]] ve [[Bükreş Antlaşması]]
* [[Yunan Bağımsızlık Savaşı|Yunan İsyanı]]
* [[1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı]] ve Edirne Antlaşması
* [[Kavalalı Mehmet Ali Paşa|Mehmet Ali Paşa isyanı]]
* [[Tanzimat Fermanı]](1839)
* [[Kırım Savaşı]](1853-1856)
* [[93 Harbi]] (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı)
* [[1897 Osmanlı-Yunan Savaşı|Dömeke savaşı]] (1897 Osmanlı Yunan savaşı)
* [[Trablusgarp Savaşı]] (1911-1912)
* [[Balkan Savaşları]] (1912-1913)
* [[I. Dünya Savaşı]] (1914-1918)
* [[Çanakkale Savaşları]] (1915-1916)
* [[Saltanatın Kaldırılması]] (1922)
== Saltanat Makamı ==
{{Anamadde|Osmanlı padişahları}}
''Ayrıca Bakınız: '''[[Osmanlı Hanedanı soy ağacı]]'''
Osmanlı hanedanınıdan 36 [[padişah]] toplam 623 sene hüküm sürmüştür. İlk önce Bey diye adlandırılan padişahlar, 1383'den itibaren [[Sultan]], 1517 tarihinden sonra da Sultan unvanına ek olarak [[Halife]] unvanını da taşımaya başlamışlardır.
Osmanlı padişahları tahta çıktıklarında yayımladıkları bir tür genelge olan [[Adaletnâme]]; kanunlara uyulması ve herhangi bir haksızlığa hiç kimsenin uğratılmaması konuları hakkında kaleme alınırdı.
=== Divan-ı Humayun ===
Osmanlı Devleti kurulduğunda bir divan vardı ve belli başlı uyeleri bulunmaktaydı.
Bunlar;
[[Padişah]],[[Sadrazam]],[[Vezir-i Azam]], [[Kazasker (idari görev)|Rumeli ve Anadolu Kazasker]]'leri, [[Defterdar]], [[Şeyhülislam]],[[Kaptan-ı Derya]], [[Nişancı]]
Fatih Sultan Mehmet'ten sonra Vezir-i Azamların görüşlerini daha rahat söylemesi için padişahlar toplantıları arka tarafta bir bölümden izlemiş, divana Vezir-i Azam başkanlık yapmıştır. Bu meclis Osmanlı Devleti'nin yönetiminde Padişaha yardımcı olurdu.
==== Divan-ı Humayun Üyeleri ====
'''[[Vezir-i Azam]]''' ('''[[Sadrazam]]'''): Padişahtan sonraki en yetkili devlet adamıdır. Padişahın mührünü taşırdı.<br />
'''[[Vezir]]''': Sadrazamdan sonraki en yetkili kişidir. Sadrazamın verdiği görevleri yapardı.<br />
'''[[Kazasker]]''': Anadolu ve Rumeli'de olmak üzere iki ayrı kazasker bulunurdu. Adalet işlerine bakardı. Ayrıca [[kadı]] ve [[müderris]]lerin atamasını ya da görevden alma işini yapardı. Bugünkü yargı görevini yaparlardı.<br />
'''[[Defterdar]]''': Anadolu ve Rumeli'de iki ayrı defterdar vardı. Rumeli'deki baş defterdardı. Maliye işlerini yapardı. Bugünkü Maliye bakanlığı görevini yürütürdü.<br />
'''[[Nişancı]]''': [[Tapu]], [[kadastro]], fethedilen yerleri gelirlerine göre deftere kaydetmek işlerini yürütürdü.<br />
'''[[Şeyhülislam]]''': Devlet'te iken verilen kararların [[İslam]]'a uygun olup olmadığına karar verir, bu karara [[fetva]] denirdi. Sadrazamla eşit rütbedeydi. Şeyhülislam, divan asli üyesi değildi, gerekli görülen konularda çağrılır ve fikri alınırdı. <br />
'''[[Kaptan-ı Derya]]''': Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumludur. İstanbul'dayken Divan toplantılarına katılırdı. Kaptan-ı Derya da asli üye değildi, gerekli görülen konularda çağrılır ve fikri sorulurdu.
[[Divan-ı Hümayun]] [[II. Mahmut|2.Mahmut]] dönemi'de kaldırılarak yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kuruldu.
=== Yerel Yönetimler ===
Osmanlı Devleti yönetim birimleri bakımından büyükten küçüğe aşağıdaki gibidir.
'''Yönetim Birimleri'''
* [[Vilayet]] ([[Eyalet]])
* [[Sancak (yönetim bölümü)|Sancak]] (İl veya birkaç il birarada)
* [[Kaza]] ([[ilçe]])
* [[Nahiye]] ([[Bucak]])
* [[Karye]] ([[köy]])
'''Yönetenler'''
* Vilayeti [[Beylerbeyi]], son dönemlerde [[Vali]]
* Sancağı [[Sancakbeyi]] yönetmekteydi.
== Din ==
Osmanlı Devleti'nde [[İslam]]iyet baskın din olmakla birlikte, İslam inancında "[[semavi dinler]]" olarak kabul edilen [[Musevilik]] ve [[Hıristiyanlık]] dinlerinin mensupları, ''[[millet (Osmanlı Devleti)|millet sistemi]]'' sayesinde o dönemde batı ülkelerinde azınlık dinlerine gösterilen hoşgörünün üzerinde bir rahatlık içinde yaşamayı sürdürdüler. Hristiyanlığın [[Ortodoks]] ve [[Gregoryen Kilisesi|Gregoryen]] kiliseleri millet sistemi içinde meşru bir şekilde örgütlenmiş durumdaydı. Bu inançlara mensup kişiler, kendi dini kurallarına göre yargılanırdı.
Buna karşılık millet sistemine dahil olmayan dinlerin, devlet içinde meşru bir varlığı bulunmuyordu.
=== Hilafet ===
{{Anamadde|Hilafet}}
[[Hilafet]] veya Halifelik, İslami siyasi ve hukuki yönetim makamına ve yönetime verilen isimdir. Halife ise Hilafet makamındaki kişiye denir. İslamiyet [[Peygamber]]i [[Muhammed]]'in ölümünden sonra makam bir süre daha bir yönetim biçimi olarak varlığını sürdürmüş olsa da zamanla daha çok İslami bir toplumu veya İslam Devleti'ni vurgulamak için kullanılan bir terim olmuştur.
Halifelik daha çok müslümanların [[Sünnî]] kanadının temsilcisi olarak kabul görmüştür. [[Şiilik|Şiî]] kanadı büyük ölçüde Sünnî hilafet yönetimi altında yaşasa da Halife'yi kabul etmemişlerdir. Halifeliği Şiî'likteki ya da [[Alevilik]]'teki [[İmamet]]'ten farklı kabul etmek gerekir. İmamet teokratik bir özellik taşımasına rağmen, Halifelik teokratik bir özellik taşımamıştır. Halifeler yetkilerini saltanat dahi olsa [[Ümmet]]'in biat'ı ile devralmışlar, yönetim işlerini de büyük ölçüde danışmaya dayalı olarak yürütmüşlerdir. Bu anlamıyla teokratik olmaktan öte dünyevîdir.
Halife, ilk zamanlarda İslam toplumunda ilerigelenlerin seçimiyle başa geldiği halde, [[Emevi]] ailesine geçmesinin ardından saltanat şeklini almıştır. [[Abbasiler|Abbasi Hanedanı]]'ndan gelen halifelerin 10. yüzyılda zayıflamasına kadar devlet başkanı görevini yürüten halife, bu dönemde siyasi gücün yerel hükümdarların eline geçmesinin ardından sadece ruhani önder veya İslami toplulukların onursal lideri haline gelmiştir. Abbasiler döneminde [[Bağdat]]'ta yaşayan halife, [[Moğollar]]ın 1258 yılında Bağdat'ı yağmalamaları sonucunda [[Mısır]]'a [[Memluk]] himayesine kaçmış, 16. yüzyılın başında [[Yavuz Sultan Selim]]'in Memluklar'a son vermesiyle birlikte İstanbul'a taşınmıştır. Daha sonra Osmanlı Hanedanı'na geçen halifelik, 29 Ekim 1923'te [[Türkiye Cumhuriyeti]]'nin kurulmasıyla fiilen hilafetin olmamasına rağmen resmen halifeliğin varisi Türkiye olmuştur. 3 Mart 1924 tarihinde laiklik ilkesi gereğince halifelik [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]] tarafından resmen kaldırılmıştır.
=== Misyonerlik faaliyetleri ===
{{Anamadde|Osmanlı'da misyonerlik}}
1820 yılında başlayan ve [[Kurtuluş Savaşı (Türkiye)|Kurtuluş Savaşı]]'na sonuna kadar süren zaman içerisinde Osmanlı Devleti'nde [[misyonerlik]] faaliyetleri çok hızlı bir şekilde gelişmiştir. Misyonerlik faaliyetlerini bu denli başarılı olmasında şüphesiz Osmanlı Devleti'nin [[Islahat Fermanı]] ile verdiği ayrıcalıklar, [[kapitülasyon]] anlaşmaları ile verilen ayrıcalıklar ve Osmanlı Devleti'nin bölgelerine ilgi göstermemesi etkili olmuştur. Başlangıçta kendilerine [[Anadolu]]'da hedef bulamayan misyonerler daha sonra [[Ermeniler]]e odaklanıp çalışmalarında başarılı olmuşlardır. Açtıkları okullardan mezun olanların başarılı olmaları bu okulların etkilerini artırmıştır. Hatta zamanla [[Türkiye Türkleri|Müslüman Türkler]] dahi çocuklarını bu okullara göndermişlerdir.
Misyonerlerin genel hedef kitleleri, İslamiyet'in yaygın olduğu bölgeler olmuştur. Bu çalışma Osmanlı Devleti ile sınırlı kalmayıp [[Afrika]] Kıtası, [[Arap Yarımadası]], [[İran]] ve [[Orta Asya]] halklarına yönelik bir çalışmadır.
== Ekonomik yapı ==
{{Anamadde|Osmanlı İktisâdi Yapısı}}
Son padişaha kadar bütün Osmanlı paralarının üzerinde Kostantiniye ibaresi kullanılmıştır. [[Kurtuluş Savaşı]]'nda [[Yunanlar]]ın bunu ilk [[Doğu Roma]] İmparatoru [[I. Konstantin]] yerine Yunan Kralı [[I. Konstantin (Yunanistan)|I. Konstantin]]'i kastederek kullanmaları üzerine kullanılmasından vazgeçilmiştir.
== Ordu ==
{{anamadde|Osmanlı Askeri Teşkilatı}}
Osmanlı ordu teşkilatı [[Anadolu Selçukluları]], [[İlhanlılar]] ve [[Memluklular]] devletlerinin askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur.
[[Osmanlı Devleti]] Ordusu'nun Başkomutanlık görevini [[Hakan]]lar yapmışlardır.
Yaya ve atlılardan oluşturulan ordunun atsız kısmı "yaya”, süvarileri ise "müsellem” şeklinde adlandırılmıştı. [[Kapıkulu Ocağı|Kapıkulu Ocakları]]'nın kuruluşuna kadar savaşlarda fiili olarak hizmet gördüler.
Osmanlı Devleti'nin temeli atılırken süvari olan beylik kuvvetlerinin yerine vezir '''Alâaddin Paşa''' ile '''Kadı Cendereli Kara Halil''''in tavsiyeleriyle Türk gençlerinden oluşan ayrı ayrı biner kişilik yaya ve müsellem isimleriyle muvazzaf ade ve süvari kuvveti kuruldu.
[[Dosya:Topcu arma.jpg|150px|thumb|left|Topcu arması]]
=== Kara Kuvvetleri ===
{{anamadde|Osmanlı Ordusu}}
Yaya ve müsellemlerin temelini attığı ordu teşkilatı zamanla kuvvet ve sınıflara ayrılmıştır. Osmanlı ordusu başlıca 3 ana kuvvetten oluşmaktadır. Bunlar; [[Kapıkulu Ocağı]], [[Eyalet Askerleri]], [[Akıncılar]]dır.
[[Kapıkulu Ocağı]], [[Osmanlı Devleti]]'nin sürekli [[Osmanlı Ordusu|ordusunu]] oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına verilen addır. Kapıkulu ocaklarının kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askeri gücünü [[yayalar]] ve [[müsellem]]ler oluşturuyordu.
=== Deniz Kuvvetleri (Donanma) ===
{{anamadde|Osmanlı Donanması}}
[[Dosya:Kadırga Minyatür.jpg|270px|right|thumb|Bir minyatürde Osmanlı kadırgası.]]
[[Osmanlı Devleti]]'nin denizcilikle ilgilenmeye başlaması [[İzmit]] ve Gemlik taraflarının, daha sonra da Karesi ilinin alınması ile başlamaktadır. [[Karesi Beyliği]] [[gemi]]lerinden faydalanılarak, [[Rumeli]]'ye geçen Osmanlı, 1390 yılında [[Gelibolu]]'da önemli bir tersane yapmıştır.
[[Saruhanoğulları Beyliği|Saruhan]], [[Aydınoğulları Beyliği|Aydın]] ve [[Menteşeoğulları Beyliği|Menteşe]] beylikleri gibi denizde kıyısı olan beylikler, Osmanlı Devleti'nin idaresine girince, onların tersanelerinden de istifade edilmişti.
Bu yıllarda Türk Denizciliği'nin ilk ismi [[Çaka Bey]] [[İzmir]]'de donanmasını kurmuş, daha sonra ise kızını Kılıçarslan ile evlendirmiştir.
Ayrıca daha sonralardan donanmaya kadırga isimli gemiler girdi. Kadırga hem küreği hem de yelkeni olan gemidir.
=== Hava Kuvvetleri ===
{{anamadde|Osmanlı Hava Kuvvetleri}}
[[Dosya:BALKANHARBINDEHARLANTAYYAREMIZ-1912.jpg|thumb|300px|left|Balkan Harbinde Türk Pilotları, 1912]]
Harbiye Nazırı [[Mahmut Şevket Paşa]] tarafından 1909'da temelleri atılan Osmanlı Hava Kuvvetleri, resmi olarak 1 Haziran 1911 tarihinde Fen Kıtaları Müstahkem Genel Müfettişliği 2. Şubesi bünyesinde ''Havacılık Komisyonu'' adıyla faaliyete geçirilmiştir. Havacılık Komisyonu'nun temellerini [[Fransa]]’dan satın alınan biri 25, biri de 50 beygirlik iki uçak oluşturmuştur.
{{Osmanlı Askeri Teşkilatı}}
{{Osmanli Tarihi Zaman Cizelgesi}}
== Osmanlı topraklarındaki şu anki devletler ==
{{anamadde|Eski Osmanlı topraklarında şu an bulunan devletler listesi}}
Osmanlı İmparatorluğu'nun sahip olduğu topraklar üzerinde şu an toplam 34 ülke vardır. Ayrıca Osmanlı 8 ülkeyi [[Hilafet]]en kendisine bağlamıştır.
== Kaynakça ==
{{Kaynakça|2}}
== Ayrıca bakınız ==
{{Portal|Osmanlı İmparatorluğu}}
{{Kardeşlinkler}}
* [[Osmanlı Sadrazamları Listesi]]
* [[Kaptan-ı Deryaların listesi]]
* [[Osmanlı Devleti'nde modernleşme]]
* [[Osmanlı Devleti'nde demiryolu yöntemi]]
== Dış bağlantılar ==
* [http://www.yalovaolay.com/haber/video/26-hayat-veren-videolar-osmanli-kurulus.html Osmanlı Kuruluş Videosu]
* [http://www.osmanliedebiyati.com Osmanli Edebiyati.com] Osmanlı Edebiyatı Çalışmaları Bibliyografyası Veritabanı, Osmanlı dönemi edebiyatı üzerine yapılmış ve yapılmakta olan tezler, kitaplar, makaleler, bildiriler ile projeleri içeren, bilgi girilebilen ve ücretsiz olarak ulaşılabilen iki dilli (Türkçe) websitesidir.
* [http://www.ottomanliterature.com Ottoman Literature.com] Osmanlı Edebiyatı Çalışmaları Bibliyografyası Veritabanı, Osmanlı dönemi edebiyatı üzerine yapılmış ve yapılmakta olan tezler, kitaplar, makaleler, bildiriler ile projeleri içeren, bilgi girilebilen ve ücretsiz olarak ulaşılabilen iki dilli (Ingilizce) websitesidir.
* [http://www.osmanlimedeniyeti.com OsmanliMedeniyeti.com] Osmanlı Kültür ve Medeniyeti
* [http://www.theottomans.org/turkce/index.asp The Ottomans.org] (Türkçe)
* [http://www.dilbilimi.net/osmanli_arastirmalari.htm İnternet Ortamında Osmanlı Araştırmaları Kaynakları]
* [http://www.ahiskaturkleri.com Ahıska Türklerinin Gündemi]
* [http://www.osmanli.org.tr Osmanlı Araştırmaları Vakfı]
* [http://trboard.org/modules/makale/makale.php?id=23 Sultanlar ve İlgilendikleri Sanat Dalları]
* [http://www.lahana.org/blog/index.htm Osmanlı İmparatorluğu hakkında 450+ makale ve makale özeti ('''Türkçe'''-'''İngilizce''')]
* [http://www.barbaros.biz/DOWNLOAD.htm Osmanlı İmparatorluğu Resimleri] "Osmanlı Resimleri Arşivi"
* [http://www.blackgrup.com/tarih/5393-osmanli-devleti-hakkinda-hersey.html/ Osmanlı İmparatorluğu Tüm bilgiler]
{{Osmanlı}}
{{I. Dünya Savaşı}}
[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu| ]]
[[Kategori:Tarihteki Türk devletleri]]
[[Kategori:Türk hanedanları]]
[[Kategori:I. Dünya Savaşı]]
{{Link FA|ja}}
{{Link FA|mk}}
{{Link FA|zh}}
{{Link GA|ar}}
{{Link GA|lv}}
{{Link GA|no}}
{{Link GA|zh-classical}}
{{Link SM|ar}}
{{Link SM|sl}}
[[af:Ottomaanse Ryk]]
[[als:Osmanisches Reich]]
[[am:የኦቶማን መንግሥት]]
[[an:Imperio Otomán]]
[[ar:الدولة العثمانية]]
[[arz:امبراطوريه عثمانيه]]
[[ast:Imperiu Otomanu]]
[[az:Osmanlı İmperiyası]]
[[bat-smg:Uosmanu imperėjė]]
[[be:Асманская імперыя]]
[[be-x-old:Асманская імпэрыя]]
[[bg:Османска империя]]
[[bn:উসমানীয় সাম্রাজ্য]]
[[br:Impalaeriezh otoman]]
[[bs:Osmanlijsko Carstvo]]
[[ca:Imperi Otomà]]
[[ckb:دەوڵەتی عوسمانی]]
[[crh:Osmanlı Devleti]]
[[cs:Osmanská říše]]
[[cy:Ymerodraeth yr Otomaniaid]]
[[da:Osmanniske Rige]]
[[de:Osmanisches Reich]]
[[diq:İmparatoriya Usmanıcan]]
[[el:Οθωμανική Αυτοκρατορία]]
[[en:Ottoman Empire]]
[[eo:Otomana Imperio]]
[[es:Imperio otomano]]
[[et:Osmanite riik]]
[[eu:Otomandar Inperioa]]
[[fa:امپراتوری عثمانی]]
[[fi:Osmanien valtakunta]]
[[fiu-vro:Osmannõ riik]]
[[fr:Empire ottoman]]
[[fy:Osmaanske Ryk]]
[[ga:Impireacht Otamánach]]
[[gl:Imperio Otomán]]
[[he:האימפריה העות'מאנית]]
[[hi:उस्मानी साम्राज्य]]
[[hif:Ottoman Samrajya]]
[[hr:Osmansko Carstvo]]
[[hu:Oszmán Birodalom]]
[[hy:Օսմանյան կայսրություն]]
[[ia:Imperio Ottoman]]
[[id:Kesultanan Utsmaniyah]]
[[io:Otoman imperio]]
[[is:Tyrkjaveldi]]
[[it:Impero ottomano]]
[[ja:オスマン帝国]]
[[jv:Kakaisaran Ottoman]]
[[ka:ოსმალეთის იმპერია]]
[[kk:Османлы империясы]]
[[km:ចក្រភព អូតូម៉ង់]]
[[kn:ಆಟಮನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ]]
[[ko:오스만 제국]]
[[ku:Împeratoriya Osmanî]]
[[ky:Осмон Империясы]]
[[la:Imperium Ottomanicum]]
[[lad:Imperio Otomano]]
[[lb:Osmanescht Räich]]
[[lt:Osmanų imperija]]
[[lv:Osmaņu impērija]]
[[mk:Отоманска Империја]]
[[ml:ഓട്ടൊമന് സാമ്രാജ്യം]]
[[mn:Османы эзэнт гүрэн]]
[[mr:ओस्मानी साम्राज्य]]
[[ms:Empayar Uthmaniyyah]]
[[mt:Imperu Ottoman]]
[[mwl:Ampério Outomano]]
[[my:အော့တမန် အင်ပိုင်ယာ]]
[[mzn:عوسمانی]]
[[nds:Osmaansch Riek]]
[[nl:Ottomaanse Rijk]]
[[nn:Det osmanske riket]]
[[no:Det osmanske rike]]
[[oc:Empèri Otoman]]
[[os:Османты импери]]
[[pl:Imperium osmańskie]]
[[pnb:سلطنت عثمانیہ]]
[[pt:Império Otomano]]
[[rmy:Otomano Thagaripen]]
[[ro:Imperiul Otoman]]
[[roa-tara:'Mbere Ottomane]]
[[ru:Османская империя]]
[[scn:Mpiru uttumanu]]
[[sco:Ottoman Empire]]
[[sh:Otomansko Carstvo]]
[[simple:Ottoman Empire]]
[[sk:Osmanská ríša]]
[[sl:Osmansko cesarstvo]]
[[so:Dawlada Cosmaniya]]
[[sq:Perandoria Osmane]]
[[sr:Османско царство]]
[[stq:Osmaniske Riek]]
[[sv:Osmanska riket]]
[[sw:Milki ya Osmani]]
[[ta:உதுமானியப் பேரரசு]]
[[th:จักรวรรดิออตโตมัน]]
[[tk:Osman imperiýasy]]
[[tl:Imperyong Otomano]]
[[tt:Госман империясе]]
[[ug:ئوسمان ئىمپېرىيىسى]]
[[uk:Османська імперія]]
[[ur:سلطنت عثمانیہ]]
[[uz:Usmonlilar imperiyasi]]
[[vec:Inpero Otoman]]
[[vi:Đế quốc Ottoman]]
[[war:Imperyo Otomano]]
[[yi:אטאמאנישע אימפעריע]]
[[yo:Ilẹ̀-Ọba Òttómánì]]
[[za:Osman Daeqgoz]]
[[zh:奥斯曼帝国]]
[[zh-classical:鄂圖曼帝國]]
[[zh-min-nan:Osman Tè-kok]]
[[zh-yue:鄂圖曼帝國]]
| |||