Birlikte evrim: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
21. satır:
=== Sinek kuşu ve ornitofil bitkiler ===
[[Dosya:Colibri-thalassinus-001-edit.jpg|right|thumb|
[[File:Hummingbird.ogg|thumb|220px|[[Copiapó|Copiapó, Şili]]'de bir sinek kuşu]]
▲[[Dosya:Colibri-thalassinus-001-edit.jpg|right|thumb|Sinek kuşlarından [[Yeşil menekşekulaklı]] ''(Colibri thalassinus)'' etkileşimde olduğu çiçekle beslenirken]]
[[Dosya:Xanthopan morgani with whip like spur.jpg|thumb|220px|[[Xanthopan morgani|Afrika güvesi]] (''Xanthopan morgani''), birlikte evrimleştiği çiçeklerden nektar emmek için hortum benzeri uzun bir çıkıntıya sahiptir]]▼
Kolibri olarak da bilinen [[sinek kuşu]] ile ornitofil (tozlaşmayı kuşlarla yapan) çiçekler, [[mutualizm]]e dayanan karşılıklı bir ilişki geliştirmişlerdir. Çiçekler, kuşların beslenmesi için uygun olan [[nektar]]a ve kuşların görüş özelliğine göre evrilmiş parlak renklere sahip olup formları da kuş gagalarına uygun bir şekilde gelişmiştir. Bunun yanında, çiçeklerin açma zamanı ile sinek kuşlarının üreme mevsimlerinin birbirlerine denk gelen bir zamana düştüğü de tespit edilmiştir.
Satır 30 ⟶ 28:
Kolibriler, [[Phaethornithinae]] ve [[Trochilinae]] olmak üzere, iki alt familyası bulunan Trochilidae ailesini oluştururlar. Her alt familya, belirli bir takım çiçekle birlikte evrildiler. Trochilinae, [[İki çenekliler|iki çenekli]] bitki türlerini tercih ederken, birçok Phaethornithinae türleriyse, [[Bir çenekliler|tek çanaklı]] çiçekler ile ilişkilidir.<ref name="Stiles"/>
=== Orkideler ve Afrika güvesi ===
▲[[Dosya:Xanthopan morgani with whip like spur.jpg|thumb|220px|[[Xanthopan morgani|Afrika güvesi]] (''Xanthopan morgani''), birlikte evrimleştiği çiçeklerden nektar emmek için hortum benzeri uzun bir
Angraecinae türü [[orkide]]ler ile Afrika [[güve]]leri (''Xanthopan morgani''), güveler çiçeklerdeki nektarlarla beslenmeye bağımlı olduğu, çiçekler de üreyebilmek için güvelerin polenlerini yaymasına ihtiyaç duyduğu için birlikte evrim geçirmişlerdir. Bu birlikte evrim, çiçeklerde uzun ve derin bir çelenk yapılanmasına, güvelerde ise uzun bir emici hortumun oluşmasına yol açmıştır.
Darwin orkidesi olarak da bilinen ''[[Angraecum sesquipedale]]'' ile sfenks güvesi arasındaki şaşılası evrimsel ilişkinin zaman içinde nasıl evrilmiş olabileceğine dair, Darwin ve Alfred Russel Wallace, bunun kısa çelenk çıkıntılı bir orkide ile uzun çelenk çıkıntılı bir orkidenin dikkate alınıp karşılaştırılması ve değerlendirilmesiyle anlaşılabileceğini öne sürmüşlerdir.<ref>Rodríguez-Gironés, Miguel A.; Santamaría, Luis (September 2007). "Resource Competition, Character Displacement, and the Evolution of Deep Corolla Tubes". ''The American Naturalist'' (The University of Chicago Press) '''170''' (3): 455–464. [[doi]]: [http://dx.doi.org/10.1086%2F520121 10.1086/520121]. [[ISSN]] [http://www.worldcat.org/issn/00030147 00030147]. [[PMID]] [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17879195 17879195].</ref> Eğer güve kısa çıkıntılı çelenke sahip bir orkideyi döllerse, güvenin emmme hortumu kolaylıkla çiçek borusunun içine ulaşabilir ve nektarı elde edebilir. Ancak, güvenin hortum çıkıntısı çiçeğin çelenk çıkıntısından daha uzun olduğu için güvenin kafası çiçeğe dokunmayacak ve bu şekilde bir döllenme de olmayacaktır.<ref>Cox, Paul Alan; Grubb, Peter J. (29 August 1991). "''Abiotic Pollination: An Evolutionary Escape for Animal-Pollinated Angiosperms [and Discussion]''". Philosophical Transactions: Biological Sciences (The Royal Society) '''333''' (1267): 217–224. [[doi]]: [ http://dx.doi.org/10.1098%2Frstb.1991.0070 0.1098/rstb.1991.0070].</ref> Buna karşı, daha uzun çıkıntıya sahip bir orkide ise, güve hortumunun tüm uzunluğu çiçek çıkıntısına uyduğu ve kafasının çiçek tozlarına dokunmasına izin vereceği için döllenecek ve bu şekilde tozlaşma gerçekleşecektir. Sonuç olarak, uzun dış çıkıntılarına sahip olan çiçekler, zaman içinde daha çok çoğalacak ve popülasyonda daha yaygın hale gelecektir.<ref>Lecoufle, Marcel (1982). "The Angraecum sesquipedale and Pollinization". ''Orchid Digest'' '''46''' (3): 99–102.</ref> ''A. sesquipedale'' orkidesi bu şekilde, karşılıklı etkileşim içinde çok uzun bir çıkıntı geliştirmiştir. Çiçek çıkıntısı uzadıkça, sfinks güvesi de buna bağlı olarak, gittikçe uzayan bir emme hortumu geliştirmek zorunda kalmıştır.
== Kitaplar ==
| |||