Milattan önce 9 yüzyılda Urartılar bu bölgeye hakim olmaya başlamış ve M.Ö 753 yılında kökü Oğuzlara dayanan SAKA İSKİT Türkleri bu bölgeye yerleşmişlerdir. M.Ö 665 yıllarında çoruh nehri havzasına yerleşen Saka Türklerinin HESPERİT VE İSPİRİRİZ boyları bu bölgeye İspir adını koymşlardır.Diğer yandan İspir şehir merkezine girişte bütün görkemi ile yükselen İspir kalesi o yıllarda yapılmış olup, milli Türk damgası olarak tarihe geçmiştir. 1048 yılında Selçuklulara kapılarını açan ilçemiz 1071 Malazgirt zaferiyle Seçuklu egemenliğine girmiştir.1215 yılında İç kale mescidi ile Şehirdere çayı kenarındaki Tuğrulşah mescidi atabey Erdem şah tarafından yaptırılmıştır. daha sonra karakoyunlular ve şah ismail hakimiyetine giren İspir ve yöresi 1514 yılında çaldıran zaferi ile yavuz sultan selim tarafından alınmış ve ondan sonra Osmanlı imparatorluğunun bir sancağı haline gelmiştir. ilçe merkezinde bulunan Yavuz Sultan Selim Camii Çaldıran seferi dönüşünde Yavuz Sultan Selim Han tarafından yaptırılmıştır. 1. Dünya savaşına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan İspir 1916-1917 tarihleri arsında Rus işgali altında kalmış bu arada Ermeniler korkunç katliamlar yapmıştır. Nihayet ispir halkı aralarında Müftü başkapan, Ahbirikli Hacı Necip Bey ,Firuz Bey, Şeyhin Hacı Bey,Cenkerli Ekşioğlu Hacı Süleyman Bey, Kompurlu Hacı Tosun Bey, Konbanatlı Mustafa Bey, Danzutlu Mustafa Hoca, Sakulalı Hasan Efendi, Müftü Mustafa Başkapan’ın oğlu Müftü Ali Başkapan, Kumbasar Süleyman Bey, Çalmaşurlu Bektaş Ağa, Yağcı Hafız Efendi, Fısırıklı Mail Bey ve Şamil Ağalar’dı mücadele ekibinin başında gelenler bu kuvvetle 25 şubat 1918 tarihinde ilçemizi düşman işgalinden kurtarmıştır. Şirin beldemiz Dede korkut hikâyelerinin Bamsı beyrek bölümüne , Köroğlu destanlarına ,Akkoyunlu mezarlarının bulunduğu Koçdahında harabeleri bulunan ve viranşehir oarak bilinen yerin 60,000 nüfüslu bir şehir olduğu bahseder.
=== Kültür ===
Kültür olarak geniş bir alana yayılmıştır.Bir yandan Erzurum kültürü bir yandan iklim yakınlığından dolayı karadeniz kültürü vardır.İnsanı iş için ne kadar diğer şehirlere göç etmiş olsada kültüründen kopmamıştır.Her sene lobiya şenlikleri İspirin kurtuluşu Erzurumun kurtuluşunu kutlayarak kültütürünü yaşatmaktadır.Köy derneğimiz İstanbulda faaliyet göstermektedir.Derneğimiz sene içinde iftar günleri,piknik günleri düzenlemekte ve birlik ve beraberliği sağlamakta.
