Çin Güvenlik Seddi
Çin Güvenlik Seddi (Basitleştirilmiş Çince: 防火长城, Geleneksel Çince: 防火長城; pinyin: Fánghuǒ Chángchéng) (ÇGS), İnternet'i yerel olarak regüle etmek için Çin Halk Cumhuriyeti tarafından uygulanan yasama eylemleri ve teknolojilerin birleşimidir. Sistemin Çin'deki internet sansüründeki rolü, seçilen yabancı web sitelerine erişimi engellemek ve sınır ötesi internet trafiğini yavaşlatmaktır.[1] ÇGS, yabancı bilgi kaynaklarına erişimin sınırlandırılmasını, yabancı internet araçlarının engellenmesini (Google Arama,[2] Facebook,[3] Twitter,[4] Wikipedia,[5][6] ve diğerleri) ve mobil uygulamalar ile yabancı şirketlerin yerel yasalara uymasını sağlamaktadır.[7][8]
ÇGS, sansürün yanı sıra, yerli şirketleri[9] öne çıkartmakta ve yabancı internet şirketlerinden gelen ürünlerin etkinliğini azaltarak Çin'in dâhilî internet ekonomisinin gelişimini etkilemektedir.[10] Çin hükûmeti tarafından ÇGS'nin kontrolünü sürdürmek için uygulanan teknikler arasında Ai Weiwei'nin tutuklanmasının ardından yaptıkları gibi terimlerle ilişkin arama sonuçlarının değiştirilmesi veya küresel şirketlere içerikleri kaldırmaları için baskı yapılması yer alır. Örneğin Quartz adlı haber kuruluşu 2019-20 Hong Kong protestolarını rapor ettikten sonra Çin, Apple'a içeriği kaldırması için dilekçe vermiş ve haber uygulaması Çin App Store'dan kaldırılmıştır.[11][12]
ÇGS, Altın Kalkan Projesi'nin bir parçası olarak daha önce SIIO tarafından işletiliyordu. Güvenlik duvarı, 2013 yılından bu yana Çin Komünist Partisi'nin kararlarını uygulayan Çin Siberuzay Yönetimi (CAC) tarafından işletilmektedir.[13]
"Tek ülke, iki sistem" ilkesinde belirtildiği gibi, Çin'in Hong Kong ve Macau gibi özel idari bölgeleri kendi hükûmet ve yasal sistemlerine ve bu nedenle yüksek derecede özerkliğe sahip oldukları için güvenlik seddinden etkilenmezler. Bununla birlikte, ABD Dışişleri Bakanlığı, Çin hükûmetinin bu bölgelerdeki İnternet kullanımını yakından izlediklerini bildirmiştir.[14]
EtimolojiDeğiştir
Çin Güvenlik Seddi terimi, güvenlik duvarı ve Çin Seddi kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş olup bir basılı kaynakta ilk olarak 1997'de Geremie Barme tarafından kullanılmıştır.[15][16] 1996 yılında ise CNN'in Pekin merkezli Redfish Group ile röportajı sırasında kullanılmıştır.[17][18]
KaynakçaDeğiştir
- ^ Mozur (13 Eylül 2015). "Baidu and CloudFlare Boost Users Over China's Great Firewall". The New York Times (İngilizce). 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2017.
- ^ "google.com is blocked in China | GreatFire Analyzer". en.greatfire.org. 5 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
- ^ "How China's social media users created a new language to beat censorship on COVID-19". Amnesty International (İngilizce). 6 Mart 2020. 3 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ "China Blocks Access To Twitter, Facebook After Riots". Washington Post. 19 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
- ^ "Wikipedia founder defends decision to encrypt the site in China". The Verge. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2018.
- ^ Skipper (7 Aralık 2015). "China's government has blocked Wikipedia in its entirety again". International Business Times UK. 3 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2018.
- ^ Mozur (5 Ekim 2014). "To Reach China, LinkedIn Plays by Local Rules". The New York Times. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2017.
- ^ Branigan (28 Haziran 2012). "New York Times launches website in Chinese language". The Guardian. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2017.
- ^ "China's scary lesson to the world: Censoring the Internet works". The Washington Post. 23 Mayıs 2016. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017.
- ^ "America wants to believe China can't innovate. Tech tells a different story". The Washington Post. 19 Temmuz 2016. 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017.
- ^ "Apple removes 'Quartz' news app from Chinese App Store". 9to5Mac (İngilizce). 9 Ekim 2019. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.
- ^ "Apple removes Quartz news app from the Chinese App Store over Hong Kong coverage". The Verge (İngilizce). 9 Ekim 2019. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.
- ^ "How China's Internet Police Control Speech on the Internet". Radio Free Asia (İngilizce). 11 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ "China (includes Tibet, Hong Kong, and Macau) - Hong Kong". U.S. Department of State (İngilizce). 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2018.
- ^ Lanfranco (9 Eylül 2005). "The China Yahoo! welcome: You've got Jail!". UPI (İngilizce). 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2017.
- ^ Barme (6 Ocak 1997). "The Great Firewall of China". Wired. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- ^ Koppel (9 Şubat 1996). "China Roadblocks the Internet". CNN (İngilizce). 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ Magistad (14 Mayıs 1996). "Internet Cafe". NPR (İngilizce). 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
Okuma listesiDeğiştir
- Griffiths, James, "The Great Firewall of China: How to Build and Control an Alternative Version of the Internet", Zed Books (May 2019).
- Nilekani, Nandan, "Data to the People: India's Inclusive Internet", Foreign Affairs, vol. 97, no. 5 (September / October 2018), pp. 19–26.
- Segal, Adam, "When China Rules the Web: Technology in Service of the State", Foreign Affairs, vol. 97, no. 5 (September / October 2018), pp. 10–14, 16–18.