Çınaraltı (dergi)
Çınaraltı, 1941-1948 yılları arasında yayımlanmış haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi.
| Editör | Orhan Seyfi Orhon ve Yusuf Ziya Ortaç |
|---|---|
| Kategoriler | Dergi, süreli yayın |
| İlk sayı | 9 Ağustos 1941 |
| Son sayı | 9 Haziran 1948 |
| Ülke | Türkiye  |
| Dil | Türkçe |
Orhan Seyfi Orhon ve Yusuf Ziya Ortaç tarafından çıkarılan dergi bazı aralıklarla 9 Ağustos 1941- 9 Haziran 1948 tarihleri arasında toplam olarak 161 sayı yayımlanmıştır.[1] Adını Ziya Gökalp'in 5 Haziran 1922 tarihli Küçük Mecmua'da yayımlanan ilk makalesinin başlığından alır. “Dilde, Fikirde, İşde Birlik” sloganı ile yayına atılmıştır.[2] Yayınlandığı dönemde‚ Türkçülük ve Milliyetçilik idealini benimseyen fikir ve sanat mecmualarının başında gelmiştir.
Dergide çeşitli edebî eserlerin yanı sıra Türkçülük, milliyetçilik, Türk medeniyeti ve kültürü, dil, edebiyat, tarih, Türk sanatları, ticaret ve iktisat, musiki, tiyatro, resim gibi farklı ilgi alanlarına dair makalelere yer verilmiştir.[1]
Yayın Hayatı değiştir
Derginin yayın hayatı üç devreden oluşur.[3] Orhan Seyfi Orhon tarafından 9 Ağustos 1941'de yayına başlayan ve 28 Mart 1942 tarihli 34. sayıda yayın faaliyetinin geçici olarak durdurulan dergi 66. sayıdan itibaren Orhan Seyfi ve Yusuf Ziya Ortaç tarafından birlikte çıkarılmış; ama bu birliktelik 73. sayıda son bulmuştur. 130. sayıdan itibaren (18 Mart 1944) ebadı küçültülen dergiden Türkçü sloganlar kaldırılır. Birinci evre 146. sayı ile son bulur.
İkinci evrede dergi bir gazete görünümünü almıştır. Dört sayı süren bu devrede yönetime Yusuf Ziya Ortaç tekrar katılır.
Üçüncü evrede derginin sahibi ve başyazarı Yusuf Ziya Ortaç'tır. Dergi 17 Mart- 9 Haziran 1948 tarihleri arasında 11 sayı daha çıktıktan sonra kapanmıştır.
Yazarlar değiştir
Dergide şiir, hikâye, hâtıra ve makaleleri yayımlanan belli başlı isimler şunlardır: Mehmet Emin Yurdakul, Behçet Kemal Çağlar, Yahya Kemal, Şükûfe Nihal, Yusuf Ziya Ortaç, Nihal Atsız, Halide Nusret Zorlutuna, Orhan Seyfi Orhon, Edip Ayel, Zeki Ömer Defne, Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Mithat Cemal, Fazıl Ahmet Aykaç, Feyzi Halıcı, Nihat Boztepe, Mehmet Çınarlı, Namık Orkun,Zeki Velidi Togan, Besim Atalay, Enver Behnan Şapolyo, İsmail Hami Danişmend, Peyami Safa, Altemur Kılıç.
Edebi faaliyetler değiştir
Dergide üç roman tefrika edilmiştir: 33.-70. sayılarda Yusuf Ziya Ortaç'ın 'Göç adlı romanı, 71. -123. sayılarda Orhan Seyfi Orhon'un Çocuk Adam adlı romanı, 124.-142. sayılarda Halide Nusret Zorlutuna'nın Beyaz Selvi romanı. Ayrıca Tarık Buğra'nın Yalnızların Romanı adlı eseri 3 sayı yayımlanabilmiştir.
Pek çok önemli hikâyeciye sayfalarında yer veren dergide Adnan Giz, tarihi hikâyeleri ile dikkat çeker. 1948'de çıkan sayılarda Tarık Buğra derginin daimi hikâyecidisidir.[2] Vecdi Bürün dergide roman eleştirileri yayımlamıştır. Çeşitli yazıların bibliyografya türünde yazılar yayımladıkları özellikle tarihi eserlerin tanıtıldığı görülür. Halk şiiri şeklinde, hece vezninde, memleket konulu, sade dilde, didaktik şiirlere yer verilmiş, Garip şiiri ve Toplumcu Gerçekçi şiir yerilmiştir.[2]
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Necati Tonga, "İki Bacanağın İki Kardeş Mecmuası: Akbaba ve Çınaraltı", Değirmen Yüzyılın Dergileri 1900-2000 Özel Sayısı, Ocak-Haziran" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014.
- ^ a b c "Gökay Durmuş, Çınaraltı'nın Faaliyet Sahası, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 34, 2013" (PDF). 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014.
- ^ Kazım Yetiş, Çınaraltı, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi