Körüklü Çizme Ustası (Sayacı, Sökmenci)

Günümüzde kaybolmakta olan mesleklerden biri de körüklü çizme üretimidir. Günümüzde çok tercih edilmese de geçmişte sürekli kullanılmıştır. Somut olmayan kültürel miras olarak düşünülür. Körüklü çizme üretimi geleneksel yöntem ve teknikler ile yapılır. Körüklü çizmeler günümüz de efe aksesuarı olarak kullanılmaktadır. Zeybek, kızan, halk oyunu ekipleri ve deve güreşi festivallerinde yörük kültürünü yaşatmak isteyen kişiler tarafından kullanılır. Batı Anadolu halkının kültürel simgesi haline gelmiştir.

Körüklü çizme, işlenmiş deriden yapılan körüklü ve körüksüz iki farklı türü bulunan bir ayakkabı çeşididir. Mertliğin ve asaletin değerini temsil eden bir kültürel değer haline gelmiştir zamanla. Tamamen el işçiliği ile yapılmaktadır. Geleneksel körüklü çizme ustaları Batı Anadolu'un somut olmayan kültürel miraslarından birisidir. Maddiyat dışında geçmiş tarih ile bir bütün şeklinde olan ve günümüze kadar ulaşan manevi bir unsurdur.

Körük sınıflandırmaları, üretildikleri bölgeye göre farklı isimler almışlardır. Örnek olarak körüklü Söke çizmesi, körüklü Tavas çizmesi bulundukları bölge ile özdeşleşmiştir.

Körüklü çizme üretimi, Kurtuluş savaşından sonra mübadele sırasında Girit'ten Söke'ye göç eden bir çizme ustası tarafından Ege Bölgesi'nde farklı teknikler uygulanarak geliştirilmiş zanaattır. Üretiminde en önemli malzeme dana ve keçi derisidir. Dana derisi dış yüzeyinde, keçi derisi ise iç yüzeyinde kullanılır. Üretim genellikle saya ve monteleme olarak iki ayrı bölümden oluşur. Ayağı yazın serin kışın sıcak tutmaktadır. Tercih edilme sebeplerinden bazıları; ata binmeyi kolaylaştırması ve romatizmayı engellemesi de vardır. Üretimin ilk etabında mezura ile kişinin beş farklı ayak bölgesinde ölçüler alınmaktadır. Herkesin ayak ölçülerini farklılığı sebebiyle ölçü alınmadan üretim gerçekleşmez. Ölçülere göre üretim yapılması mesleğin ustalık göstergesidir.

Körüklü çizmenin korunması, üretimindeki en önemli sorun çırak yetiştirilememesidir. Diğer sorunlardan biri de derinin muhafaza edilmesidir, uygun koşullarda muhafaza edilemeyen deri de bozulmalar meydana gelir. Geleneksel sanatlar arasında körüklü çizme ustası vardır ve somut olmayan kültürel miras olarak kaybolmaktadır. SOKÜM (Somut olmayan kültürel miras) kapsamında kayıtlı körüklü çizme ustaları vardır. Fakat tüm ustalar kayıtlı değildir.