Zoya Voskresenskaya
Zoya Ivanovna Voskresenskaya (Rusça; Зоя Ивановна Воскресенская; evlilikte – Rybkina, Рыбкина soyadını aldı); (d. 28 Nisan 1907 - ö. 8 Ocak 1992) Sovyet diplomatı, NKVD dışişleri gizli ajanı ve 1960 ve 70'lerde çocuk kitapları yazan popüler bir yazardı. SSCB Devlet Ödülü sahibi (1968) Voskresenskaya, Skvoz Ledyanuyu Mglu (Buzlu Haze İçinde, 1962) ve Serdtse Materi (Bir Annenin Kalbi, 1965) adlı romanlarıyla tanınıyordu. 1962-1980'de 21 milyondan fazla kitabı SSCB'de satıldı.
Zoya Voskresenskaya | |
|---|---|
 Voskresenskaya on a 2019 stamp of Russia | |
| Doğum | Zoya Ivanovna Voskresenskaya 28 Nisan 1907 Uzlovaya, Tula Oblastı, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Nisan 1992 (84 yaşında) Moskova, Rusya |
| Meslek | diplomat NKVD ajanı yazar |
| Etkin yıllar | 1930lar – 1992 |
| Evlilik | Boris Rybkin |
| Ödüller | Lenin Nişanı Kızıl Bayrak İşçi Nişanı Sovyetler Birliği Devlet Ödülü (1968) |
1980'lerin sonlarında Perestroyka'nın gizliliğin kaldırılması dalgasınım etkisiyle Zoya Voskresenskaya'nın hikayesi kamuoyuna açıklandı. Popüler bir çocuk kitabı yazarının, 25 yıl boyunca Sovyet istihbarat servisinin dışişleri departmanının önde gelen isimlerinden biri olduğu ortaya çıktı. Voskresenskaya'nın savaş zamanı anıları Artık Gerçeği Söyleyebiliyorum 1992'de, yazarın ölümünden 11 ay sonra çıktı.[1]
Biyografi değiştir
Zoya Voskresenskaya, Tula Valiliği'nin Uzlovaya kentinde bir tren istasyonu şef yardımcısının ailesinde doğdu. İlk yıllarını Aleksin'de geçirdi. Babası o on yaşındayken öldü ve annesi üç çocuğuyla birlikte Smolensk'e taşındı. Zoya, 14 yaşında Smolensk Valiliği'nin 48. Çeka taburunda kütüphaneci olarak çalışmaya başladı. İki yıl sonra, 1923'te, genç suçlulara yönelik yerel bir önleyici çalışma topluluğunda öğretmen ve siyasi komiser olarak görevlendirildi. Ardından Smolensk'teki bölgesel bir Komünis Parti ofisine transfer edildi. 1928'de Voskresenskaya Moskova'ya taşındı ve Ağustos 1929'da OGPU (Tüm-Birlik Devlet Siyasi İdaresi) dışişleri bürosuna katıldı. İlk görevi 1930'da Mançurya'daki Harbin'deydi. İki yıllık keşif çalışmasının ardından Letonya'nın Riga şehrine ardından Almanya ve Avusturya'ya taşındı.[1]
1935'te Voskresenskaya, Helsinki'de Intourist firması yetkilisi 'Irina' kılığında Sovyet gizli ajanı olarak, kısa süre sonra evleneceği Büyükelçilik meclis üyesi (ve NKVD Albayı) Boris Rybkin ile birlikte çalışmaya başladı. Kış Savaşı patlak verdiğinde, Zoya Voskresenskaya Moskova'ya döndü. Burada sonraki birkaç yıl içinde Sovyet İstihbarat servisinin önde gelen analistlerinden biri oldu. Almanya'daki Rote Kapelle de dahil olmak üzere çeşitli yerleşim gruplarının çalışmalarını koordine etti. 1940 yılında gizli bir raporla Joseph Stalin'e yaklaşan Nazi Almanyası işgali hakkında bilgi verdi.
Büyük Vatanseverlik Savaşı patlak verdiğinde Voskresenskaya, işgal altındaki topraklara gönderilmek üzere sabotajcıları ve partizan savaş liderlerini hazırlayan Pavel Sudoplatov liderliğindeki gruba katıldı. SSCB'nin Batı sınırına gönderilen ilk keşif birimi onun tarafından eğitildi. Voskresenskaya, bir tren istasyonu muhafızı kisvesi altında işgal altındaki topraklara gönderilmeye hazırlanıyordu. 1941'in sonlarında o ve Rybkin İsveç'e gönderildiler. Burada ("hanımefendi Yartseva" olarak) Alexandra Kollontay'nin eşliğinde Sovyet büyükelçiliğine girdi. Gizli bir ajan olarak çeşitli keşif gruplarını ve bireysel ajanları koordine etmeye devam etti ve Nazi Almanyası'nın İsveç sınırı yakınındaki nakliye manevralarına ilişkin verileri topladı. Yakın işbirliği içinde çalışan her iki kadın da daha sonra İsveç'in savaş boyunca tarafsız kalması, Finlandiya'nın ise koalisyondan ayrılması ve Eylül 1944'te SSCB ile barış anlaşmasını imzalamasıyla itibar kazandı.[1]
Savaştan sonra Voskresenskaya Moskova'da çalışmaya devam etti ve 1940'ların sonlarında Sovyet İstihbaratının Alman departmanının başına geçti. 1947'de kocası Boris Rybkin, iddiaya göre Prag yakınlarında bir araba kazasında öldü. Voskresenskaya resmi versiyonu kabul etmeyi reddetti ancak davayı kişisel olarak soruşturma iznini alamadı.[2]
1953'te Stalin'in ölümünün ardından NKVD saflarında geniş çaplı tasfiyeler başladı. Pavel Sudoplatov'un tutuklanmasına öfkelenen Voskresenskaya, eski patronunu savunmak için konuştu. Hemen emeklilik işlemi başlatıldı. Ancak NKVD subayı olarak kalmak için özel ayrıcalık istedi ve teğmen rütbesinde küçük bir departmanın başkanı olarak Vorkuta çalışma kampına gönderildi.[1]
Edebiyat kariyeri değiştir
Voskresenskaya, 1955 yılında İçişleri Bakanlığı'ndan albayı rütbesiyle emekli oldu ve edebiyat kariyerine başladı. Çocuklar için yazan sanatçı, 1960'lı yıllarda Skvoz Ledyanuyu Mgly (Buzlu Pusun İçinden, 1962), Vstretcha (Karşılaşma, 1963), Serdtse Materi ( Maria Ulyanova'yı konu alan Bir Annenin Kalbi, 1965) romanlarıyla adından söz ettirdi. Son roman 1965'te beyazperdeye uyarlandıDevochka v Burnom More (Fırtınalı Denizdeki Kız, 1969), Dorogoye Imya (Sevgili İsim, 1970) diğer eserleridir. Zoya Voskresenskaya, 1962-1980 yılları arasında yayınlanan 21,6 milyon kopyayla Sovyet çocuk edebiyatının önde gelen isimlerinden biri haline geldi. Kitaplarından birçoğu okulların ders dışı okuma listelerinde yer aldı.
1980'lerin sonlarında, Stalin dönemine ait istihbarat belgelerinin çoğunun gizliliği kaldırıldığında, Voskresenskaya'nın hikayesi kamuoyuna açıklandı. Zaten ölümcül hasta olduğundan anı yazmaya başladı. Teper Ya Mogu Skazat Pravdu (Artık Gerçeği Söyleyebilirim) 1992'de, yazarın 8 Ocak'taki ölümünden 11 ay sonra çıktı. Novodeviçy Mezarlığı'na gömüldü.[2]
Popüler kültürde değiştir
- Ian Fleming'in Rusya'dan Sevgilerle filmindeki Rosa Klebb karakteri kısmen The Sunday Times için hakkında bir makale yazdığı Voskresenskaya'ya dayanıyordu.[3][4]
Dış bağlantılar değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d Mikhaylov, Andrey (17 Mayıs 2012). "Zoya Voskresenshaya. Perom I shpagoy (With Pen and Sword)" (Rusça). Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
- ^ a b Simonova, Oxana. "Zoya Voskresenskaya: the beauty, the writer, the Intelligence agent" (Rusça). Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
- ^ Macintyre, Ben (2008). For Your Eyes Only. Londra: Bloomsbury Publishing. ISBN 978-0-7475-9527-4., p. 93.
- ^ Halloran, Bernard F (1986). Essays on Arms Control and National Security. Washington, DC: Arms Control and Disarmament Agency. OCLC 14360080., p. 163.