Zofia Rydet (5 Mayıs 1911 - 24 Ağustos 1997),[1] Polonya'daki her haneyi belgelemeyi amaçlayan "Sosyolojik Kayıt"[2] projesiyle tanınan Polonyalı bir fotoğrafçıydı. 1978'de 67 yaşında "Sosyolojik Kayıt" üzerinde çalışmaya başladı ve 1997'deki ölümüne kadar 20.000'e yakın fotoğraf çekti.[3] Resimlerin çoğu düzenlenmemiş olarak kaldı. Fotoğraflarında ağırlıklı olarak çocuk, erkek, kadın, çift, aile ve yaşlı portrelerini kullandı. Rydet, konularını geniş açılı bir lens ve flaş kullanarak doğrudan fotoğraflama eğilimindeydi.

Zofia Rydet
Dosya:Photo of Zofia Rydet.jpg
Rydet, 1950'ler.
Genel bilgiler
Doğum5 Mayıs 1911(1911-05-05)
Ölüm24 Ağustos 1997 (86 yaşında)
Gliwice, Polonya
UyrukLeh
[zofiarydet.com Resmî sitesi]

Kişisel hayatı değiştir

Rydet, Stanisławów'da doğdu. Snopków'daki Główna Szkoła Gospodarcza Żeńska'ya katıldı. Genç bir kadın olarak Orbis Polonya Seyahat Ofisi için çalıştı ve kırtasiye dükkanı işletmek gibi çeşitli meslekler dallarında görev yaptı.[1]

Hayatının orta yaşlarına geldiğinde fotoğrafçılıkla ilgilenmeye devam etti. 1954'te Gliwice Fotoğraf Topluluğu'na katıldı ve becerilerini geliştirdi.[1][2]

Çalışmaları değiştir

1961'de Rydet, Mały człowiek (Küçük Adam) adlı büyük bir fotoğraf sergisi açtı. Rydet'in Küçük Adam'daki amacı, tıpkı yetişkinler gibi çocukların da hayatlarında iyi ve kötü deneyimler yaşadıklarını göstermekti. Ayrıca toplumsal meselelerin ve politikaların çocukları nasıl etkileyebileceğini göstermek istedi. Rydet, çocukları kaygısız bir klişe olarak değil, insan olarak göstermek istedi.[4]

1965 yılında gerçekleştirdiği sergisindeki eserler Wojciech Zamecznik tarafından düzenlendi ve bir kitap haline getirildi.[2] Aynı yıl Polonya Sanat Fotoğrafçıları Birliği'ne üye oldu.[1]

Czas prezemianija'da (Zamanın Geçidi, 1963-1977), Rydet bir dizi portresinde yaşlılığın haysiyetini ve zarafetini belgeledi.[5] 1976'da Rydet, Excellence de la Fédération Internationale de l'Art Photographique (EFIAP) ile ödüllendirildi.[1]

1978'de Rydet, "Zapis Socjologiczny" ("Sosyolojik Kayıt") üzerinde çalışmaya başladı.[2] Proje, Polonya genelinde, özellikle Podhale, Yukarı Silezya ve Suwałki bölgesinden sıradan evlerde çekilen binlerce siyah beyaz fotoğraftan oluşmaktaydı.[2][3][6]

Hayatının son yıllarında, fotoğraf makinesiyle seyahat edemeyecek kadar zayıfladığı için, Rydet bir araç olarak fotoğraf kolajına yöneldi ve fotoğraflarını kesip düğmeler, kumaşlar gibi ürünler oluşturdu.[6]

Rydet'in Sosyolojik Kayıtlarına ilişkin ilk büyük sergisi 2015 yılında Modern Sanat Müzesi, Varşova[6] ve Jeu de Paume, Château de Tours'da gerçekleşti.[7] Fotoğrafları Museum of Modern Art, New York,[8] Art Institute of Chicago,[9] Centre Georges Pompidou, Paris[10] ve National Museum of Modern Art, Kyoto'nun daimi koleksiyonlarında sergilendi.[11]

Rydet, 24 Ağustos 1997'de Gliwice'de öldü.[1]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c d e f "Zofia Rydet". zofiarydet.com. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2018. 
  2. ^ a b c d e "Zofia Rydet". culture.pl. Adam Mickiewicz Institute. 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2018. 
  3. ^ a b "Zofia Rydet: the woman who tried to photograph every house in Poland – in pictures". The Guardian. 8 Aralık 2015. 2 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2018. 
  4. ^ "Zofia Rydet". Culture.pl (İngilizce). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020. 
  5. ^ Medea muckt auf : Radikale Künstlerinnen hinter dem Eisernen Vorhang = The Medea insurrection : radical women artists behind the Iron Curtain. Altmann, Susanne,, Lozo, Katarina,, Wagner, Hilke, 1972-, Staatliche Kunstsammlungen Dresden,, Wende Museum (Culver City, Calif.). Köln. 3 Mayıs 2019. ISBN 978-3-96098-527-3. OCLC 1099843511. 
  6. ^ a b c "Zofia Rydet. Record, 1978-1990 - Museum of Modern Art in Warsaw". artmuseum.pl (İngilizce). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 
  7. ^ "Zofia Rydet". Le Jeu de Paume (İngilizce). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 
  8. ^ "Photographer Zofia Rydet's Unfinished Sociological Record". post (İngilizce). 22 Ağustos 2017. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 
  9. ^ "Zofia Rydet". The Art Institute of Chicago (İngilizce). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 
  10. ^ "Zofia Rydet's "Sociological Record" archive goes online - Announcements - Art & Education". www.artandeducation.net. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 
  11. ^ "The Independent Administrative Institution National Museum of Art - Collections". search.artmuseums.go.jp. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 

Bibliyografya değiştir

  • Adam Mazur, 'Zofia Rydet, "Zapis, 1978-1990"', Szum : sztuka polska w rozszerzonym polu. Nr 11 (2015/2016), s. 159-161.
  • Barbara Panek-Sarnowska, Socjologiczność fotografii Zofii Rydet, Zielona Góra : Lubuskie Towarzystwo Fiotograficzne, 2005. 8391578674ISBN 8391578674
  • Centre régional de la photographie Nord-Pas-de-Calais, Aspects de la photographie polonaise : Stanislaw Michalski, Zofia Rydet, Maciej Plewinski, Wojciech Prazmowski. Douchy-les-Mines : Centre régional de la photographie Nord Pas-de-Calais, [1988?] 2904538135
  • Krzysztof Jurecki; Elżbieta Fuchs; Katarzyna Bilicka; Alina Kwiatkowska; Joanna Holzman; Muzeum Sztuki (Łódź), Zofia Rydet (1911-1997) : fotografie : Muzeum Sztuki w Łodzi, 2 czerwca 1999 - 31 lipca 1999, Łódź : Muzeum Sztuki, ; 1999. 838793707XISBN 838793707X
  • Marcin Łakomski; Anda MacBride; Krzysztof Pijarski; Muzeum Sztuki Nowoczesnej (Warszawa), Object lessons : Zofia Rydet's "Sociological record", Warsaw : Museum of Modern Art, 2017. 9788364177378ISBN 9788364177378
  • Stefan Czyżewski; Mariusz Gołąb; Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo, Zofia Rydet po latach, 1978-2018, Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020. 9788381426282ISBN 9788381426282, 9788381429498
  • Zofia Rydet, Julia Staniszewska, Kryzsztof Kościuczuk, Galeria Asymetria (Warszawa), Zofia Rydet / Julia Staniszewska : mały człowiek - oczekiwanie, Warszawa : Fundacja Archeologia Fotografii, 2011. 9788392886273ISBN 9788392886273
  • Zofia Rydet, Wojciech Nowicki, Muzeum w Gliwicach, Zofia Rydet : Zapis socjologiczny 1978-1990, Gliwice : Muzeum w Gliwicach, [2017]. 9788389856913ISBN 9788389856913