Washington Denizcilik Antlaşması
Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Ekim 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Washington Deniz Antlaşması veya Beş Güç Antlaşması, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Japon İmparatorluğu, Üçüncü Fransa Cumhuriyeti ve İtalya Krallığı devletleri arasında donanma hakkında Washington Konferansı'nda imzalanmış bir antlaşmadır. İmza tarihi 6 Şubat 1922'dir. Silahlanma yarışını I. Dünya Savaşı'ndan sonra durdurmak amacını taşımaktadır.
1930 ve 1936 yıllarında Londra'da yapılan konferanslar ile antlaşmanın bazı şartları değiştirilmiştir. Antlaşmayı II. Dünya Savaşı öncesinde bozan ilk devlet Japon İmparatorluğu olmuştur, İtalya ise gizli bir şekilde bozmuştur. Nazi Almanyası, bu donanma antlaşmalarında yer almamıştı ve donanması Versay Antlaşması ile kısıtlanmıştı. Fakat II. Dünya Savaşı öncesinde o da kısıtlamayı çiğnedi. Böylece Washington Denizcilik Antlaşması'nın geçerliliği kalmadı.
Geçmiş değiştir
I. Dünya Savaşı'ndan sonra Birleşik Krallık, Dünya'nın en güçlü donanmasına sahip duruma gelmişti. İkincisi ABD'nin ve üçüncüsü de Japon İmparatorluğu'nun elinde idi. Savaş sonrasında bile silahlanma yarışına girilmişti ve yeni kruvazörlerin çalışmalarına başlanmıştı. ABD, dört zırhlı ve dört kruvazör; Japonya sekiz zırhlı ve sekiz kruvazörü denize indirmek için çalışmalara başladı. Birleşik Krallık, dört büyük muharebe kruvazörünü denize indirmek üzere çalışmalara başladı. Bu silahlanma yarışı, I. Dünya Savaşı öncesinde yaşanan Alman-İngiliz deniz rekabeti gibiydi.
Antlaşmanın hükümleri değiştir
| Ülke | En büyük savaş gemisi | En büyük uçak gemisi |
|---|---|---|
| Birleşik Krallık | 525.000 ton | 135.000 ton |
| ABD | 525.000 ton | 135.000 ton |
| Japonya | 315.000 ton | 81.000 ton |
| Fransa | 175.000 ton | 60.000 ton |
| İtalya | 175.000 ton | 60.000 ton |
Kaynakça değiştir
Bu bölümdeki linkler en son 27 Ağustos 2011 tarihinde görüntülenmiştir.
- The word "ton" in the . . . Treaty, except in the expression "metric tons", shall be understood to mean the ton of 2240 pounds (1016 kilos). Treaty, Section II, Part IV, Definitions, Standard Displacement. 25 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Conference on the Limitation of Armament"3 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ABD'nin dış ilişkileri, Dept. of State. (6 Şubat 1922).