Venedik Tersanesi

Venedik Tersanesi (İtalyanca: Arsenale di Venezia, İngilizce: Venetian Arsenal); Venedik Tersane bir tersanesi ve savaş gemilerine ait toplanma yeri olup, Venedik İmparatorluğu'nda yönlendirme rolü oynadı. Burası Venedik'in en önemli alanlarından biridir.

Canaleto vasıtasıyla tersaneye giriş, 1732.

Bizans stili müessesesi sekizinci yüzyıl kadar erken var olmuş olabilir. Buna rağmen günümüzdeki yapı için genellikle 1104 yılında Ordelafo Faliero hükümdarlığı döneminde başlamış olduğu söylenir. Gerçi böyle kesin tarih için bir kanıt yoktur. Tersane on üçüncü yüzyıl başlarına göre kesinlikle vardı ve ondan Dante'nin İlahi Komedya'sındaki Inferno (cehennem) bölümünde bahsedilir. İsim olasılıkla Arapça lisanından Dar al Sina’a ("Dockyard") (tersane) kelimesinden gelir ve kavram Bizansca olduğu kadar islamcaydı.

Başlangıçta devlet tersanesi sadece özel olarak inşa edilmiş savaş gemilerini muhafaza etmek için çalışıyordu fakat 1320 yılında Yeni Tersane (Arsenal Nuovo) inşa edildi. Bu tersane öncekinden oldukça genişti. Tüm devlet savaş gemilerini ve ticari gemileri üretebilecek onları bir yerde muhafaza edebilecek yetenekteydi. Tersane doğal olarak ip üretiminin merkezi haline geldi.

Venedikliler, tersanede savaş gemilerinin üretiminde yeni bir metot geliştirdiler. Bu sistem eskisinden daha hızlı olup daha az ağaç gerektiriyordu. Tersane on altıncı yüzyılın başlarında verimliliğinin en üst noktasında iken 16.000'in üzerinde kişiyi istihdam ediyor ve açıkça görülebileceği gibi günde hemen hemen bir gemi inşa edebilecek yetenekteydi ve onu silahla donatabilecekti. Yeni bir savaş gemisi olan galleyin toplama bandında seri üretimine başlama hazırlığı sanayi devrimine kadar tekrar görülmedi.

Tersane kadrosu ayrıca 1370'li yıllarda topa tutma bombardımanının başlangıcı ile ve Cenova'ya karşı sayısız küçük silahların kullanılmasından birkaç yıl sonra yeni ateşli silahları geliştirdi. El silahlarından olan tabancalardaki gelişmeler onların tüfek ağzı hızlarına öncülük etti (ve bundan dolayı onların kabiliyeti zırhı delerek ok yayının üstüne geldi). Venedikli lider Bartolomeo Colleoni'ye genellikle tersanenin yeni daha hafif ağırlıktaki toplarını askeri manevralarda kullanım için kundak üzerine monte eden ilk kişi olması nedeniyle şeref verilir.

Tersanenin ana kapısı Porta Manga, yaklaşık 1460 yılında inşa edildi ve Venedik'te inşa edilecek olan ilk neoklasik yapı olacaktı. Olasılıkla Jacopo Bellini'nin bir dizaynı olup, Antonio Gambello tarafından yapıldı. 1687 yılında Yunanistan'dan alınan iki aslan yanına eklendi. Arslanlardan biri, (Pire arslanı olarak bilinir) on birinci yüzyılda İskandinav paralı askerleri tarafından upuzun runik alfabe yazısıyla oyulması suretiyle şeklinin bozulmasıyla göze çarpar.

On altıncı yüzyılın sonları, tersanenin teknik ressamları büyük gemileri ağır donanma topları için bir platform olarak denediler. En etkilisi galleass (Türkiye'de "mahon" olarak bilinir) idi ve bu savaş gemisi İnebahtı Deniz Savaşı'nda kullanılmış olup; eski ticaret gemisi "great galley" den (büyük kalyon) geliştirilmişti. Çok kocaman idi, kürekle de seyir edebilirdi ve hareket eden tekerlekler üzerine monte edilmesiyle modern tarzda gerçekte yüzen bir istihkamdı. Buna karşın yavaş ve kaba ve hantaldı. Bu nedenle az miktarda inşa edildi. Ayrıca tersanede, seyir eden silahlı savaş gemisi olan Kalyonlar geliştirildi. Bunlar büyük deniz savaşlarında faydalıydılar fakat küçük körfezlerde faydalı olamıyorlardı.

Arsenal Novissimo 1473 yılında başlatıldı. Tersane bir toplama bandına benzer bir sistem yaratmaya olanak verdi ki tersanenin yeni alanlarında eski tersanede donatılmadan önce tekne gövdeleri inşa edildi. Tersanenin önemli parçaları Napolyon döneminde tahrip edildi ve daha sonra tersane günümüzde bir deniz üssü olarak kullanılacak yetenekte yeniden inşa edildi.

Güncel olarak, tersanedeki kimi kapalı ve açık mekânlar yılın belirli aylarında sergi, araştırma ve etkinlik alanları işlevleriyle Venedik Bienali yerleşkesi olarak kullanılmaktadır. Tersanedeki Sale d'Armi binası, 2014 yılından beri Venedik Bienali kapsamındaki Türkiye Pavyonu sanat ve mimarlık sergilerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Arsenal

Dış bağlantılar

• thetis - What is the Arsenale
• Satellite image from Google Maps13 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.