Ustaclu Muhammed Han
Ustaclu Muhammed Han (ö. 1514), Türkmen komutan, Safevilerin Diyarbekir valisi. Şah İsmail'in Anadolu ve Mezopotamya'daki fetih ve genişlemelerinde kilit rol oynamıştır.[1] Şah İsmail, Dulkadiroğlu Alâüddevle Bey'in üzerine yürürken Diyarbekir Valisi Emir Bey şehri Şah'a teslim etti. Bunun üzerine Şah Diyabekir valiliğine Ustaclu Muhammed Han'ı getirdi.[2][3] Ustaclu Muhammed Han, Ulaş Bey'in kardeşi Mirza Bey'in oğlu ve Şah İsmail'in kız kardeşlerinden birisinin kocasıydı.[3][4]
Çaldıran Muharebesi'nden iki ay önce I. Selim Sivas'a geldi. Muazzam yaklaşımın farkında olan Muhammed Han Ustaclu, Diyarbekir'deki valilik koltuğundan çekildiğinde, ilerleyen haftalarda doğuya doğru Osmanlı'nın ilerlemesini yavaşlatan alanı harabeye çevirdi.[5]
Ustaclu Muhammed Han, 23 Ağustos 1514 tarihinde belirleyici bir savaşın gerçekleştiği gün iki Safevi komutanı arasında yer aldı; diğeri Osmanlı savaş biçimlerini ilk elden deneyimleyen Nur Ali Halife idi.[6] Muhammed Han Osmanlı ordusunun güçlü olduğunu bu sebepten ötürü yüz yüze savaşılmaması gerektiğini ifade etti, ancak bu öneriye Durmuş Han şiddetle karşı çıktı.[6] Daha sonra Durmuş Han, Safevi saldırısı için hem Muhammed Han hem de Nur Ali Halife'nin bahsettiği şeylere kıyasla tamamen farklı bir öneride bulundu; Şah İsmail bu öneriyi kabul etti.[6] Durmuş Han'ın taktiği nedeniyle, Çaldıran'daki Osmanlı ordusunun yeniçeri ve topçu silahlarının çoğunu içeren ve yıkıcı etkisi ile kullanılacak olan merkezi bozulmadan kaldı.[7] Safevî ordusunun sol kanadını komuta eden Muhammed Han öldürüldü ve adamları kargaşaya düştü.[7]
Kaynakça değiştir
- Özel
- ^ Floor & Herzig 2012, s. 64.
- ^ Nejat Göyünç, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt:09; sayfa:466
- ^ a b Floor & Herzig 2012, s. 55.
- ^ Floor 2008, s. 290.
- ^ McCaffrey 1990, s. 656-658.
- ^ a b c Savory 2007, s. 41.
- ^ a b Savory 2007, s. 42.
- Genel
- Floor, Willem M. (2008). Titles and Emoluments in Safavid Iran: A Third Manual of Safavid Administration, by Mirza Naqi Nasiri. Washington, DC: Mage Publishers. s. 180. ISBN 978-1933823232.
- Floor, Willem; Herzig, Edmund, (Ed.) (2012). Iran and the World in the Safavid Age. I.B. Tauris. s. 55. ISBN 978-1780769905.
- McCaffrey, Michael J. (1990). "ČĀLDERĀN". Arşivlenmiş kopya. Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 6. ss. 656-658. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2017.
- Savory, Roger (2007). Iran Under the Safavids. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521042512.