Vikipedi

Udmurtya ve Tataristan'daki Yahudilerin tarihi

Udmurtya ve Tataristan Yahudileri, karma Türkçe konuşan (İdil Tatarları, Kreşinler, Başkurtlar, Çuvaşlar), Fin-Ugor dillerini konuşan (Udmurtlar, Çirmişler) ve Rusça konuşan nüfusun bulunduğu bölgelerde oluşmaya başlayan Aşkenazi Yahudilerinin özel bölgesel etnokültürel grubudur. 1807'den itibaren Yahudi halkı da Sarapulsky Uezd'in (ağırlıklı olarak İjevsk, Votkinsk, Sarapul'da) sanayi ve idari merkezlerinde ikamet etmeye başladı.[1] Bu zamana kadar bu bölgedeki Yahudiler (18. yüzyıldan itibaren) sadece Kazan'da yaşıyordular. Bölgede Yahudi cemaatlerinin oluşması, ancak 26 Ağustos 1827'de Rusya İmparatoru I. Nikolay'ın Yahudilere zorunlu askerlik getirilmesine ilişkin kararnamesiyle mümkün olmuştur.[2][3]

Aşkenazi Yahudileri ilk olarak 1830'larda Udmurtya Cumhuriyeti topraklarında ortaya çıktı.[4][5][6][7] Aynı dönemde Tataristan topraklarında yaşamaya başladılar.[3]

Coğrafi, etnokültürel ve dilsel özellikler

değiştir

Başlangıçta Aşkenazi Yahudilerinin büyük çoğunluğu, işçilerin yerleşim yeri olan İzhevsky Zavod'da (günümüzde İjevsk)[4][5][6][8][9] ve Uezd şehri Sarapul'da[8][10] (her iki yerleşim yeri de o zamanlar Vyatka Guberniyasına bağlı Sarapulsky Uezd'in bir parçasıydı,[11][12] şu anda Udmurtya'daki en büyük iki şehirdir[13]) ve Kazan şehrinde yaşıyordu.[8]

Yerel tarihçi ve dilbilimci A. V. Altyntsev, bölgedeki Yahudileri kültürel ve dilsel özellikler bakımından iki bölgesel gruba ayırdı: 1) Udmurtya topraklarında ve Tataristan'ın kuzeyinde yaşayan Udmurt Yahudileri; 2) Esas olarak Kazan şehrinde ve onun etrafında yaşayan Tatar Yahudileri veya Kazan Yahudileri. Altyntsev'e göre, Udmurt Yahudileri 1930'lara kadar Udmurtya Yidiş'i temelinde yerel şive oluşturmuştu ve 1970-1980'lere kadar Udmurt şivesi ikiye bölündü, dilbilimsel alt gruplar şunlardı: Merkezi alt grup ve güney alt grubu. Udmurt şivesinin karakteristik özelliklerinden biri, dikkat çekici sayıda Udmurt ve Tatarca alıntı kelimelerdir.[14][15][16][17] Udmurt vös'as '"Udmurt etnik dinindeki pagan rahip" + Yidiş dorf "köyü", Udmurtya'nın Alnashsky Bölgesi'ndeki Kuzebaevo'nun Udmurt köyünde,[18][19] günümüze kadar pagan ibadetlerinin yapıldığı güneydeki Udmurtlara ait bir Yahudi unvanıdır.[20][21][22][23][24]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Шепталин А.А., "Немцы". Удмуртская Республика: Энциклопедия. Ижевск: Издательство "Удмуртия", 2000. С. 513. 5-7659-0732-6 (Rusça)
  2. ^ Шумилов Е.Ф., "Евреи: элита инженерная, торговая, медицинская..." Свое дело. 2001. №11. С. 18-19. (Rusça)
  3. ^ a b Казань. 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Электронная еврейская энциклопедия. = אתר האנציקלופדיה היהודית בשפה הרוסית (Rusça)
  4. ^ a b Шумилов Е.Ф., "Евреи: элита инженерная, торговая, медицинская..." Свое дело. 2001. №11. С. 18. (Rusça)
  5. ^ a b Карпенко И., "В окрестностях Хаимграда". 7 Mart 2016 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Лехаим. 2009. №1 (201). (Rusça)
  6. ^ a b Шумилов Е.Ф., "Евреи на Ижевском оружейном заводе". 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
  7. ^ Ренев Е.,"Шалом. Народ Торы в старом Ижевске. 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Инвожо. 2012. № 8. С. 47. (Rusça)
  8. ^ a b c Altyntsev A.V., "The Concept of Love in Ashkenazim of Udmurtia and Tatarstan", Nauka Udmurtii. 2013. № 4 (66), p. 131. (Алтынцев А.В., "Чувство любви в понимании евреев-ашкенази Удмуртии и Татарстана". 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Наука Удмуртии. 2013. №4. С. 131: Комментарии.) (Rusça)
  9. ^ Ренев Е.,"Шалом. Народ Торы в старом Ижевске. 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Инвожо. 2012. № 8. С. 46-47. (Rusça)
  10. ^ Пюрияйнен Д.М., "Население уездного города Сарапула во второй половине XIX - начале XX в.: социокультурный аспект" 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. : автореф. дис. на соиск. учен. степ. канд. ист. наук. Ижевск, 2009. С. 18. (Rusça)
  11. ^ "Памятная книжка и адресъ-календарь Вятской губернiи на 1916 годъ. " 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Вятка: Изданiе губернскаго статистическаго комитета, 1916. C. 78. (Rusça)
  12. ^ Гришкина М.В., "Сарапульский Уезд.". Удмуртская Республика: Энциклопедия. Ижевск: Издательство "Удмуртия", 2000. С. 623-624. 5-7659-0732-6 (Rusça)
  13. ^ "Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года." 14 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Таблица 29. (Rusça)
  14. ^ Goldberg-Altyntsev A.V., "A short ethnographic overview of the Ashkenazic Jews' group in Alnashsky District of Udmurt Republic". 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Die Sammlung der wissenschaftlichen Arbeiten der jungen jüdischen Wissenschaftler. Herausgegeben von Artur Katz, Yumi Matsuda und Alexander Grinberg. München, Dachau, 2015. S. 51.
  15. ^ Гольдберг-Алтынцев А.В., "Краткий этнографический обзор группы ашкеназских евреев в Алнашском районе Удмуртской Республики / пер. с англ. яз. А.Й. Каца." 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jewish studies in the Udmurt Republic: Online. Part 1. Edited by A. Greenberg. February 27, 2015 published. P. 3. (Rusça)
  16. ^ Goldberg-Altyntsev A.V., "Some characteristics of the Jews in Alnashsky District of Udmurt Republic." The youth. The creativity. The science. Edited by V. Cox, A. Katz and A. Greenberg. Trenton, 2014, p. 28. (גאלדבערג-אלטינצעוו א.ו., ". איניגע באזונדערהייטן פון די יידן אין אלנאשסקער רייאן פון ודמורטישע רעפובליק" 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The youth. The creativity. The science. = Die Jugend. Die Kreativität. Die Wissenschaft. = נוער. יצירתיות. מדע Edited by V. Cox, A. Katz and A. Greenberg. Trenton, 2014. P. 28.) Şablon:Yi icon
  17. ^ Altyntsev A.V., "The Concept of Love in Ashkenazim of Udmurtia and Tatarstan", Nauka Udmurtii. 2013. № 4 (66), p. 132. (Алтынцев А.В., "Чувство любви в понимании евреев-ашкенази Удмуртии и Татарстана". 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Наука Удмуртии. 2013. №4. С. 132: Комментарии.) (Rusça)
  18. ^ Altynzew A.W., Tuganaew W.W., "Die kurze Charakteristik des ökologischen Zustands des udmurtischen sakralen Orts Lud neben dem Dorf Kusebajewo im Rajon Alnaschi der Udmurtischen Republik ". 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Die Sammlung der wissenschaftlichen Arbeiten der jungen jüdischen Wissenschaftler / Herausgegeben von Artur Katz, Yumi Matsuda und Alexander Grinberg. München, Dachau, 2015. S. 17. (Almanca)
  19. ^ Goldberg-Altyntsev A.V., Tuganaev V.V. "Brief ecological overview of south-Udmurt sacral territory Lud near the village Kuzebaevo of Alnashsky District of Udmurt Republic". 22 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The modern rural economy: Actual issues of development. Edited by J. Johnson. Topeka, 2014. P. 39.
  20. ^ Шутова Н.И., "Дохристианские культовые памятники в удмуртской религиозной традиции: Опыт комплекстного исследования". 25 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ижевск: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, 2001. С. 49-58, С. 265-267 (Rusça)
  21. ^ Altyntsev A.V., Tuganaev V.V., "A short description of ecological state of udmurt sacred place Lud near the village Kuzebaevo in Alnashsky District of Udmurt Republic." 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Сельскохозяйственные науки и агропромышленный комплекс на рубеже веков: сборник материалов X Международной научно-практической конференции. Под общ. ред. С.С. Чернова. Новосибирск: Издательство ЦРНС, 2015. С. 8.
  22. ^ Kosareva I.A., "On Lud and Kuala social-cult groups of the Udmurts. " Herald of Chelyabinsk State University. 2011. № 34 (249). P. 13-15. (Косарева И.А., "О социально-культовых группах Луда и Куалы у удмуртов ." 5 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Вестник Челябинского государственного университета. 2011. № 34 (249). С. 13-15.) (Rusça)
  23. ^ Kosareva I.A., "The spread of Bulda cult and the problem of discovering ethnographic subdivisions of Southern Udmurts ." Herald of Chelyabinsk State University. 2011. № 34 (249). P. 17-18. (Косарева И.А., "Распространение культа Булды и проблема выявления этнографических подразделений южных удмуртов." 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Вестник Челябинского государственного университета. 2011. № 34 (249). С. 17-18.) (Rusça)
  24. ^ Овсянникова Е., "Кузёбай вӧсьёс." Инвожо. 2001. №12. 60-68-тӥ б. Şablon:Udm icon
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Udmurtya_ve_Tataristan%27daki_Yahudilerin_tarihi&oldid=30236699" sayfasından alınmıştır