Tulumbacı Bahriye
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Tulumbacı Bahriye (d.1875, İstanbul- ö. ?), tulumbacı
Tulumbacı Bahriye | |
|---|---|
| Doğum | 1875 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | ? |
| Meslek | Tulumbacılık |
| Tanınma nedeni | Türkiye'nin bilinen tek kadın tulumbacısı |
Türkiye'nin bilinen tek kadın tulumbacısıdır. Hayat öyküsü, itfaiyecilik mesleğinin cinsiyeti olmadığını gösteren bir mesel olarak anlatılmaktadır.[1][2] Üsküdarlı Vasıf Hoca (Vasıf Hiç) ve Üsküdarlı Aşık Razi, Tulumbacı Bahriye’yi anlatan ve destan yazan halk şairleridir.
Yaşamı değiştir
1875 yılında İstanbul'da doğdu.[3] Annesi Fitnat Hanım, babası Baha Bey'dir. Küçüklanga'da bir kulübede büyüdü.[4] Annesini küçük yaşta kaybetti. Bir Paşa oğlu olan Baha Bey, geçmişte bir randevu evinde çalışan Fitnat Hanım ile yaptığı evlilikten ötürü ailesinin konağına alınmadığı için badanacılık, hamallık gibi işler yapardı ve içkiye çok düşkün idi.[5] Bahriye ve ağabeyi Bahri ile ilgilenmedi. Bahriye, mahallenin erkek çocukları ile oynayarak büyüdü. Dokuz-on yaşlarında iken tulumbacıların arasına girdi, yangınlara gitmeye başladı. Kavgacı, küfürbaz, eli sopalı biri olarak yetişti.
Bahriye'nin karakterini ve güzelliğini tulumbacı kahvesi işletmiş olan halk şairi Vasıf Hoca (Vasıf Hiç) abartılı bir şekilde anlatmıştır.[4] Üsküdarlı Aşık Razi ise tahmini 1890 yılında, Tulumbacı Bahriye 16-17 yaşlarında iken onun yaşantısını ve özelliklerini anlatmıştır.[4] Anlatılanlara göre Yenikapı iskelesinde denize düşen bir neferi denize atlayıp kurtarması başlangıçta mutaassıp insanlar tarafından tepki ile karşılandı ise de sonradan tahlisiye (can kurtarma) madalyası ile ödüllendirildi.
Tahminen 1893 yılında babasını kaybeden Bahriye, babasından kalan han ve dükkânların kirası ile geçindi. Sakalık yapan İlyas adında bir genç ile evlendirildi. İlyas Efendi, evlendikten sonra Rumeli Demiryolu idaresinde bekçilik yaptı. 1894 yılında İsmail adını verdikleri oğulları doğdu. Çocukları üç yaşında iken eşi memleketine gidip Bahriye'yi terk etti.
Tulumbacı Bahriye, oğlu İsmail'i tek başına büyüttü. İsmail, 1912'de gönüllü olarak Balkan Savaşı'na katıldı, Edirne'nin işgalinden sonra kurşuna dizilerek öldürüldü. Bahriye, oğlunun ölümünden kısa bir süre sonra kendisini asarak intihar etti. Pertevniyal Camisi'nde kılınan namazın ardından kaldırılan cenazesine binlerce tulumbacının katıldığı anlatılır.[5]
Kaynakça değiştir
- ^ "Trabzon'da geleceğin itfaiyecileri yetişiyor". Haber61.net. 16 Şubat 2021. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Tulumbacı Bahriye'nin torunları geri döndü". Cumhuriyet. 21 Ekim 2021. 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Kılıç, Abdurrahman (Nisan 2020). "İlk Kadın İtfaiyeci Tulumbacı Bahriye". Yangın ve Güvenlik Dergisi 214. Sayı (Nisan 2020). 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ a b c Kılıç, Abdurrahman (Haziran 2020). "İlk Kadın İtfaiyeci Tulumbacı Bahriye". Toplumsal Tarih dergisi. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "İlk kadın itfaiyeci Tulumbacı Bahriye". Bianet. 22 Ağustos 2020. 23 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.