Tasavvuf'ta Şehâdet
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Tasavvuf'ta Şehâdet değiştir
“Şehâdet” kavramının hazır olma, bilme ve bildirme gibi lügavî anlamları,[1] disiplinlerarasında bir değişme göstermezken terim olarak farklılıklar arz etmektedir. Tasavvuf ilmine de yansıyan şehadet kavramı burada da farklı bir anlam kazanmıştır. Buna göre, şehâdet, Allah’ın zâtını müşâhade etmek ve onda fenâ olmaktır. Çünkü Allah’tan başka şâhit ve görülen yoktur. Bir tek o vardır; fark birleşmekle anlaşılabilir.[2] Ayrıca Tasavvufta dile getirilen "şehâdet alemi" terimi dünya alemine delâlet eder.[3]
Tasavvuf’ta “Şâhit”in Çeşitli Tanımlamaları değiştir
Tasavvufta “şâhit”, temel olarak yukarıda belirttiğimiz anlamını yansıtmakla birlikte görülenin sûreti, lezzet, bilgi, fenâ vb. şekilde tanımlamaları veya anlamları da vardır. Bunlara kısaca bakacak olursak:
1- Müşâhade Sonucunda Nefste Kalan Sûret değiştir
Şâhit, müşâhade edenin nefsinde müşâhade ettiği şeyin sûretinin kalmasıdır. Şâhit, görülenin müşâhade esnasında nefste meydana gelen şeydir. Böylece o görmenin verdiğinden başka bir izlenim verir.[4]
2- Lezzet ve Bilgi değiştir
Şâhit, müşâhadenin lezzetini veren şeydir. Tanrı’nın kalpteki şâhitleri, ilâhi ilimler ve rabbâni tavsiyelerdir. Bu şâhitler, müşâhade makamından ayrıldıktan sonra kulun kalbinde kalan şeylerdir. Ayrıca bu şâhit sayesinde ârifler için lezzet meydana gelir. Böylece kalplarinde vecdlerini idrak etmeleri sayesinde kendilerindeki hitap farklılaşır.[5]
3- Fenâ değiştir
Fenâ iki türlüdür: kendisi gittikten sonra şâhdidini bulduğumuz şey, doğru fenâ; ardında şâhit bırakmayan ve kalbin uyuması olarak adlandırılan doğru olmayan müşâhade/fenâ. Fenâ, Allah’tan başka ne gören/şâhit ne de görülen olmadığını müşâhde etmektir. Mümkünlerin zâtlarındaki ilâhî tecelli, nitelikleri verir. Ne şâhit vardır ne de görülen. Şeriatların lisanları, tecellilerin delilleridir. Tecelliler ilâhî isimlerin delilleridir.[6]
Kaynakça değiştir
- ^ el-Hâkim, Suad (2005). İbnû’l-Arabî Sözlüğü,. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık. s. 578.
- ^ İbn Arabî, Abū 'Abd Allah Muhammad b. 'Ali b. Muhammad b. al-'Arabi al-Hātimī al-Tā’ī. Fütûhâtu’l, Mekkiyye. Beyrut: Dâru’s-Sadr. s. 105.
- ^ Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. s. 195.
- ^ İbn Arabî. futuhâtu'l-Mekkiyye. s. 567.
- ^ İbn Arabî (1943). Resâil-u İbn Arabî: "Kitâbu'ş-Şâhid". Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arab,. s. 1.
- ^ halil, Hüseyin (2015). Kur'ân'da Şehâdet. Bursa: (Yazılma aşamasında). ss. 88-90.