Vikipedi

Taipei

Tayvan'ın başkenti

Taipei (Çince: 臺北市 veya 台北市; pinyin: Táiběi shì; Pe̍h-ōe-jī: Tâi-pak Chhī; "Kuzey Tayvan Şehri"), Tayvan'ın başkenti ve özel şehirlerinden biridir. Şehir ülkenin kuzeyinde yer almakta olup çevresinde Yeni Taipei şehri bulunmaktadır. Şehrin nüfusu 31 Mart 2016 tarihi itibarı ile 2,7 milyonun üzerinde olup Yeni Taipei ile Keelung şehirleri ile birlikte 7.047.167 milyon nüfuslu Taipei-Keelung metropol alanını oluşturmaktadır.[1]

Taipei
臺北市
Özel şehir
Taipei şehri
Taipei bayrağı
Bayrak
Taipei arması
Arma
Çin Cumhuriyeti üzerinde Taipei
Taipei
Taipei
Taipei'nin Tayvan'daki konumu
Ülke Tayvan
İdare
 • Belediye başkanıKo Wen-je
Yüzölçümü
 • Özel şehir271,80 km²
Nüfus
 (2016)
 • Özel şehir2,704,495
 • Yoğunlukoto/km²
 • Metropol
7,047,167
Zaman dilimiUTC+08.00 (NST)
Posta kodu
(0)2
Alan kodu100-116
Resmî site
www.tcc.gov.tw

Taipei, Tayvan'ın siyasi, ekonomik, eğitim ve kültür merkezidir ve önemli bir yüksek teknoloji endüstrisi bölgesidir.[2] Aynı zamanda yapıldığı dönemde dünyanın en yüksek binası olan Taipei 101'e de ev sahipliği yapmaktadır.

Şehre Songshan ve Taoyuan havaalanları hizmet vermektedir. Taipei'de Taipei 101, Çan Kay Şek Anıt Mezarı, Dalongdong Baoan Tapınağı, Hsing Tian Kong, Lungshan Manka Tapınağı, Ulusal Saray Müzesi, Başkanlık Ofisi Binası, Taipei Konuk Evi gibi dünyaca ünlü binalara da ev sahipliği yapmaktadır. Ximending ve Shilin başta olmak üzere ülkedeki gece pazarları da dünyaca ünlüdür.[3]

Tarihçe değiştir

Başlangıçta Taipei bölgesinde Ketagalab kabilesinden insanlar yaşamaktaydı. Daha sonra 1709 yılında bölgeye Çinliler yerleşmiştir. 1895 yılında Birinci Çin Japon Savaşı'ndan sonra Şimonoseki Antlaşması ile Tayvan Japonya'nın hakimiyetine geçti. II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1945 yılında tekrar Çin yönetimine geçti. 1949 yılında Çin İç Savaşı'nı komünistlerin kazanması sonucu milliyetçiler ile yaklaşık iki milyon kişi Tayvan'a kaçtı ve Taipei Çin Cumhuriyeti'nin geçici başkenti ilan edildi.

İklim değiştir

  Taibei (Taipei) iklimi  
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 33,8 31,8 35,0 36,2 38,2 38,9 39,7 39,3 38,6 36,8 34,3 31,5 39,7
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 19,6 20,7 22,9 26,7 30,1 32,9 35,0 34,4 31,6 27,8 24,9 21,1 27,3
Ortalama sıcaklık (°C) 16,6 17,2 19,0 22,5 25,8 28,3 30,1 29,7 27,8 24,7 22,0 18,2 23,5
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 14,4 14,7 16,2 19,4 22,8 25,3 26,8 26,6 25,2 22,6 19,8 16,1 20,8
En düşük sıcaklık (°C) −0,1 −0,2 1,4 4,7 10,0 15,6 19,5 18,9 13,5 10,2 1,1 1,8 −0,2
Ortalama yağış (mm) 93,8 129,4 157,8 151,4 245,2 354,6 214,2 336,5 336,8 162,6 89,3 96,9 2.368,5
Kaynak: Tayvan İklim Bürosu[4]

i

Coğrafya değiştir

Taipei, kuzey Tayvan'da Taipei Havzası'nda yer almaktadır.[5] Güneyde Xindian ve batıda Tamsui nehirleri ile sınırlanmıştır. Şehrin kuzeydoğusunda ise Qixing Dağları ile Datung Dağı yer almaktadır.[6] Şehrin yüzölçümü ise 271.80 km²'dir.

Taipei musondan etkilenmiş ılıman dönecealtı iklimine (Köppen: Cfa)[7] sahiptir. Yazlar uzun sıcak ve nemli, kışlar ise kısa ılık ve oldukça sisli geçmektedir. Yıllık ortalama sıcaklık 23,3 °C ve ortalama yağış miktarı ise 3027,8 mm'dir.

 
 
Taipei'in panoramik görünüşü
 
 
Xinyi semtinden Taipei'in akşamki panoraması

İdari bölümler değiştir

 
Taipei'nin semtleri

Taipei şehri idari olarak 12 semte ayrılmaktadır.[8]

Adı Hanzi Hanyu Pinyin Wade-Giles Pe̍h-ōe-jī Nüfus (2016) Yüzölçümü (km²)
Beitou 北投區 Běitóu Pei-t'ou Pak-tâu 257,922 56.8216
Da'an 大安區 Dà'ān Ta-an Tāi-an 312,909 11.3614
Datong 大同區 Dàtóng Ta-t'ung Tāi-tông 131,029 5.6815
Nangang 南港區 Nángǎng Nan-kang Lâm-káng 122,296 21.8424
Neihu 內湖區 Nèihú Nei-hu Lāi-ô͘ 287,726 31.5787
Shilin 士林區 Shìlín Shih-lin Sū-lîm 290,682 62.3682
Songshan 松山區 Sōngshān Sung-shan Siông-san 209,689 9.2878
Wanhua 萬華區 Wànhuá Wan-hua Báng-kah 194,314 8.8522
Wenshan 文山區 Wénshān Wen-shan Bûn-san 275,433 31.5090
Xinyi 信義區 Xìnyì Hsin-yi Sìn-gī 229,139 11.2077
Zhongshan 中山區 Zhōngshān Chung-shan Tiong-san 231,286 13.6821
Zhongzheng 中正區 Zhōngzhèng Chung-cheng Tiong-chèng 162,549 7.6071

Ekonomi değiştir

 
 
Ünlü Hürriyet Meydanı şehrin turistik bir mekanıdır.

Tayvan'ın başkenti olarak Taipei ülkedeki hızlı ekonomik gelişmenin merkezinde olmuştur ve günümüzde dünyanın önemli yüksek teknoloji ve bileşenlerinin üretim merkezlerinden biri haline gelmiştir.[9] Şehirde elektronik ürünler ve bileşenler, elektrikli makine ve cihazlar, basılı malzeme, hassas ekipmanlar ve gıda ürünlerinin imalatının yanı sıra ülkenin çoğu önemli tekstil ve konfeksiyon fabrikaları bulunmaktadır. Turizm, yerel ekonominin küçük ancak önemli bir bileşeni olup 2008 yılında şehri yaklaşık 3 milyon yabancı ziyaret etti.[10]

Tarihi ve turistik yerler değiştir

 
Longshan Tapınağı

Ulaşım değiştir

 
Ximen metro istasyonu

Taipei metrosu 1996 yılında açılmıştır. Şehre Taoyuan'da yer alan Taoyuan Uluslararası Havalimanı ile Songshan semtinde yer alan Taipei Songshan Havalimanı hizmet vermektedir.

Kardeş şehirler değiştir

Taipei'nin aşağıdaki şehirler ile kardeş şehir antlaşması bulunmaktadır:[11][12]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b "鄉鎮市區人口及按都會區統計" (Çince). İçişleri Bakanlığı. 2013. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016. 
  2. ^ "Taiwan tech industry faces up to South Korea's Samsung". The Seattle Times. Nisan 2013. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016. 
  3. ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  4. ^ "Taipei İklim Verileri". Tayvan İklim Bürosu. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  5. ^ "About Taipei – Taipei Profile". Department of Information and Tourism, Taipei City Government. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2016. 
  6. ^ "Geography/Population". Taipei City Government. 29 Mart 2004. 27 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2016. 
  7. ^ "Köppen−Geiger Climate Classification". 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016. 
  8. ^ "Administrative Districts". Taipei City Government. 15 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016. 
  9. ^ Kwok, R. Yin-Wang (2005). Globalizing Taipei: the political economy of spatial development. Routledge. s. 163. ISBN 0-415-35451-X. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2016. 
  10. ^ "Euromonitor International's Top City Destination Ranking". 20 Ocak 2010. 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2016. 
  11. ^ Taipei Sister city list 10 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Taipei City Council
  12. ^ a b c d "Taipei City Council". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  13. ^ "Seoul -Sister Cities [via WayBackMachine]". Seoul Metropolitan Government (archived 2012-04-25). 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  14. ^ "Sister Cities International (SCI)". Sister-cities.org. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  15. ^ "Phoenix Sister Cities". Phoenix Sister Cities. 24 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  16. ^ "Miasta partnerskie Warszawy". um.warszawa.pl. Biuro Promocji Miasta. 4 Mayıs 2005. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  17. ^ "Sister Cities". Dallas-ecodev.org. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  18. ^ "Twin cities of Riga". Riga City Council. 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 
  19. ^ "Partnerská města HMP". Portál „Zahraniční vztahy“ [Portal "Foreign Affairs"] (Çekçe). 18 Temmuz 2013. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2016. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Taipei&oldid=29731774" sayfasından alınmıştır