Türk (mitoloji)
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Ekim 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Türk, Turok veya et-Turk (Arapça: الترك ابن يافث), Türk ve Arap mitolojilerine göre tarihen yaşamış ve şimdi de nesillerini devam ettiren tüm Türk halklarının efsanevi atası. Efsaneye göre Türk, Yafes'in oğludur. Yafes ise hem Kitâb-ı Mukaddes'te hem de Kur'an'da adı geçen Nuh'un oğludur. Ebu'l Gazi Bahadır Han'ın "Şecere-i Türkî" ("Türklerin nesil şeceresi") kitabına göre Türk Yafes'in 8 oğlundan biridir ve Yafes, Türk'ü veliahdı ilan etmiştir. Yafes Türk'ü veliaht atadıktan sonra diğer oğullarına onu kendisinden sonra hükümdar bilip ona biat etmelerini vasiyet etmiştir. Efsaneye göre Oğuz Türklerinin atası Oğuz Han Türk'ün soyundandır.
| Türk | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Türkistan Kağanlığı'nın 1. Hanı | |||||
 Et-Turk ibn-i Yafes (Taberî'nin "Peygamberlerin ve kralların tarihi" kitabına çəkilmiş resim) | |||||
| |||||
| Hanedan | Yafesîler | ||||
| Babası | Yafes | ||||
Tarihi kaynaklarda Yafes'in oğlu Türk değiştir
Et-Teberi (IX-X. yüzyıllar arası) "Peygamberlerin ve kralların tarihi" Yafes'in soyundan gelenler arasında et-Turk'un adını sayar. Diğer bir kitapta ise İbn-i İshak (VIII. yüzyıl) yine Türk'ün adını çeker. X. yüzyıla ait bir anonim tarafından yazılmış "Muhtasar el-ecaib" kitabında Yafes'in soyundan gelenlere et-Turk'u da katar. Tarih, ilahiyat ve hekimlik hakkında Arapça eserler yazan İskenderiye keşişi II. Eutychius veya Said ibn-i Batrik et-Turk'u Yafes'in soyundan gelenler arasında sayar.
Modern çağda değiştir
XIX. yüzyıl Azerbaycan tarihçisi Abbaskulu Ağa Bakıhanov "Gülistan-i İrem" kitabında Türk'ü şöyle açıklar:
"Yafes'in büyük oğlu ve veliahdı olup adaletli ve itaatkâr hükûmdardı. Bütün Yafes soyu onun adıyla "Türk" adlanır. Babasının vefatından sonra, kendisi için Türkistan'da kaynaklı birçok otlaklar seçmiştir. Önce ağaç, kamış ve ottan kendisi için karargah, daha sonra hayvan derisinde çadır ve otağ düzeltmiştir. Bu yer "Suluk" ismini taşıyor, "Zafername"de ise "Sulukay" gibi adlandırılmıştır."
Ebulgazi Han'a göre Türk'ün yedinci kuşağında ikizler doğdu: Tatar ve Moğol. Ebu'l-Gazi'ye göre bu ikizlerin babası İlihan Türkistan'ı iki kısma ayırır. Türkistan'ın doğusu Tatar'ın, batısı ise Moğol'un olur.
Bu mâlumatlardan sonuç çıkararak bazı ilim adamları "Moğol" sözünün Türk sözü olduğunu ve moğolların ilk önce bir Türk boyu olup, sonra bir millet olarak ayrıldığını, yani moğol halklarının (halhalar, buryatlar, kalmıklar, oyratlar ve diğerleri) Türk kökenli olduğunu ifade etmektedirler.