Tükenmez kalem

Tükenmez kalem ya da kısaca tükenmez, içindeki borucuktaki özel ve koyu kıvamdaki mürekkebi, ucunda bulunan bilye sayesinde yüzeye aktaran modern bir yazım aracı. Kullanılabilirliği ve bulunabilirliği ile günlük yaşamda yaygın bir kullanıma sahiptir. En yaygın mürekkep renkleri mavi, siyah ve kırmızı olup diğer renklerde yazan tükenmez kalemler de üretilmektedir.

Tükenmez kaleme "tükenmez" denmesinin nedeni, onunla yaklaşık iki-üç kilometre uzunluğunda bir çizgi çizilebilmesidir.^[1] Tipik bir tükenmez kalemin içindeki ince plastik tüpün boyutları 2 mm (iç çap), 3 mm (dış çap) ve 120 mm'dir (uzunluk).

Tarihi değiştir

30 Ekim 1888 tarihinde Amerikalı denizci John Loud, derilerini işaretlemek için ucunda bilye bulunan mürekkepli kalemi icat etti ve ilk patentini aldı.^[2]^[3] Bu buluşu, 1935 yılında gazete editörü olan Macar László József Bíró ve kimyager kardeşi geliştirdi. Biro Kardeşler, buldukları kalemi tanıştıkları Arjantin Başkanı Augustine Justo'ya gösterdi ve başkanın teşvik etmesiyle kardeşler, Arjantin'de fabrika kurdular. Yapılan ikinci denemede başarılı oldular. Chicago'lu Milton Reynolds, Arjantin'de gördüğü bu kalemleri, Amerika Birleşik Devletleri'nde perakende olarak satmaya başladı. 1940'larda artan tükenmez kalem üreticileri arasında rekabet oluşmaya başladı.

II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan Hava Kuvvetleri, uçuş personeli için tükenmez kalemi tercih etti çünkü 3 bin metre yüksekteki basınçta diğer kalemlerin mürekkebi akıyordu.

Standartları değiştir

ISO'nun tükenmez kalemler için yayımladığı standartları şunlardır:

ISO 12756: 1998: Resim ve yazı gereçleri - tükenmez kalem - Sözcük^[4]
ISO 12757-1: 1998: Tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Genel kullanım^[5]
ISO 12757-2: 1998: Tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Belge kullanımı (DOC)^[6]
ISO 14145-1: 1998: Rulo tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Genel kullanım^[7]
ISO 14145-2: 1998: Rulo tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 2: Belge kullanımı (DOC)^[8]

Resim galerisi değiştir

Tükenmez kalemin bilyeli ucu
Tükenmez kalem yüzeye mürekkep aktarırken
Bir tükenmez kalem ve kapağı
Tükenmez kalemle yapılmış tek renkli bir çizim

Kaynakça değiştir

^ Tüzüner, Perihan Özcan. "Tükenmez dedikse...". Yeni Aktüel. Cilt 15. ss. s. 7.
^ Collingridge, M. R. et al. (2007) "Ink Reservoir Writing Instruments 1905–20" Transactions of the Newcomen Society 77(1): pp. 69–100, sayfa 69
^ Great Britain Patent No. 15630, 30 Ekim 2008
^ "ISO 12756:1998 - Drawing and writing instruments - Ball point pens and roller ball pens - Vocabulary". Iso.org. 12 Haziran 2009. 13 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
^ "ISO 12757-1:1998 - Ball point pens and refills - Part 1: General use". Iso.org. 12 Haziran 2009. 16 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
^ "ISO 12757-2:1998 - Ball point pens and refills - Part 2: Documentary use (DOC)". Iso.org. 12 Haziran 2009. 25 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
^ "ISO 14145-1:1998 - Roller ball pens and refills - Part 1: General use". Iso.org. 12 Haziran 2009. 26 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.
^ "ISO 14145-2:1998 - Roller ball pens and refills - Part 2: Documentary use (DOC)". Iso.org. 12 Haziran 2009. 1 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.

[1] Tüzüner, Perihan Özcan. "Tükenmez dedikse...". Yeni Aktüel. Cilt 15. ss. s. 7.

[2] Collingridge, M. R. et al. (2007) "Ink Reservoir Writing Instruments 1905–20" Transactions of the Newcomen Society 77(1): pp. 69–100, sayfa 69

[3] Great Britain Patent No. 15630, 30 Ekim 2008

[4] "ISO 12756:1998 - Drawing and writing instruments - Ball point pens and roller ball pens - Vocabulary". Iso.org. 12 Haziran 2009. 13 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.

[5] "ISO 12757-1:1998 - Ball point pens and refills - Part 1: General use". Iso.org. 12 Haziran 2009. 16 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.

[6] "ISO 12757-2:1998 - Ball point pens and refills - Part 2: Documentary use (DOC)". Iso.org. 12 Haziran 2009. 25 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.

[7] "ISO 14145-1:1998 - Roller ball pens and refills - Part 1: General use". Iso.org. 12 Haziran 2009. 26 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.

[8] "ISO 14145-2:1998 - Roller ball pens and refills - Part 2: Documentary use (DOC)". Iso.org. 12 Haziran 2009. 1 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]