Silahdar Damat Mehmed Paşa
Silahdar Damat Mehmed Paşa (ö. 1737 Halep), I. Mahmud saltanatında 1 Ekim 1730 - 22 Ocak 1731 tarihleri arasında üç ay yirmi bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.
| Silahdar Damat Mehmed Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 1 Ekim 1730 - 22 Ocak 1731 | |
| Hükümdar | I. Mahmud |
| Yerine geldiği | Nevşehirli Damat İbrahim Paşa |
| Yerine gelen | Kabakulak İbrahim Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İstanbul |
| Ölüm | 1737 Halep |
Hayatı değiştir
Silahdar Damat Mehmed Paşa İstanbullu Türk asıllıdır. Babası Hantal Hafif olarak tanınan kavaf mesleğinden bir esnaftı.[1] Çocukluğunda Enderun'a önce kiler odasına alındı. Sonra çavuşluğa yükselip hasodaya nakloldu ve orada kiler kethüdası oldu. III. Ahmet'in silahdarı Boşnak Mehmet Ağa vezirlikle Anadolu Eyalet valisi görevine geçince, Mehmet Ağa'ya, o döneme kadar uyulan enderun nizamına aykırı olarak, 6 Aralık 1624'te birdenbire silahdarlık görevi verildi.
Silahdar Mehmet Ağa 22 Mayıs 1728'de III. Ahmet'in henüz 9 yaşında olan kızına nişanlandı. Aynı zamanda kendisine vezirlik rütbesi verildi. Ağustos 1727 kubbealtı vezirliğine yükseltildi ve arpalık olarak Erzurum eyalet valiliği verildi. 1730'da çıkan Patrona Halil İsyanı sonucunda Nevşehirli Damat İbrahim Paşa sadrazamlıktan azledilip katlini takiben cesedinin isyancılara teslim edilmesi olayından sonra tahttan indirilen III. Ahmet'e son sadrâzam oldu.[1]
Silahdar Mehmed Paşa, I. Mahmut'un cülusu üzerine sadarette bırakıldı. Patrona Halil ve ayak takımı İstanbul'da başlarına buyruk bir idareye başladılar. Yeni padişah onların gücünü azaltmak için şeyhülislam ve kazaskerlerin kefil olmasıyla serseri ayak takımı sayısı azaltıldı. Ama Patrona Halil yine şehir denetimleri sürdürmekte ve hatta padişah huzuruna silahlı olarak çıkıp ona nasihatlarda bulunmaktaydı. Kasım ayında taraftarları arasında sürtüşmeler olduğu için Patrona Halil, Sadaret kaymakamı olmayı istedi. Bunun üzerine kaptan-ı derya Canım Hoca Mehmed Paşa bunların elemine edilmesi için bir plan hazırladı. Kapıcılar kethudalığına tayin edilen Kabakulak İbrahim Ağa bunu uygulamaya başladı. 23 Kasım'da Divan-ı Humayun genel gündemli bir toplantı yapmak için Patrona Halil ve yakın arkadaşları çağrıldı. Burada 25 Kasım'da çok gizli bir toplantı yapılması kararlaştırıldı. O gün güya bu gizli toplantıya gelen Patrona ve yandaşları silahları alınarak Sünnet Odası'na alındılar ve bir baskınla öldürüldüler. Ama bazılarının direnmesi dolayısıyla Enderun avlusu ve Sofa-i Hümayun muharebe meydanına döndü. Öldürülen asilerin kesik başları ve cesetleri arabalarla Saraydan çıkarıldılar. Zorbalar dağıldılar ve yaşayanlardan pek çoğu Anadolu'ya kaçtı. Sadrazam İstanbul'da sıkı bir denetime başlayıp serserileri yakalamaya başladı ve 2000'den fazla şüpheli şahıs yakalandı; bazıları idam edilip diğerleri Anadolu'ya sürüldüler.[2]
Kabakulak İbrahim Ağa'ya hizmeti karşılığı olarak ilk defa vezirlik rütbesi ve Halep valiliği verildi. Ama I. Mahmut, onu sadarete getirmek istemekteydi. 22 Ocak 1731'de Silahtar Mehmet Paşa, üç ay kadar sadrazamlık yaptıktan sonra, bu görevden azledildi. Yerine Kabakulak İbrahim Paşa sadrazam tayin edildi.
Silahdar Damat Mehmed Paşa'ya ise Halep valiliği verildi. Halep'ten sonra Mart 1733'te Diyarbakır valiliğine naklolundu. Bu tayinin nedeni kendisine gönderilen fermanda bildirildi. Nadirşah'ın Musul ve Şehrizor Eyaleti (modern Kerkük ve civarı) taraflarını tehdit ettiği ve buna karşı koymaya muktedir bir vezirin Diyarbakır valiliğinde bulunması gerekmekteydi. Silahdar Damat Mehmet Paşa Eylül 1733'te ikinci defa Halep valisi oldu. Yine o yıl Aralık ayında Sayda valiliğine ve Temmuz 1735'te Bağdat valiliğine getirildi.[1]
İran'la yapılan geçici barıştan sonra İran serdarı olan Hasan Paşazade Ahmed Paşa Bağdad valisi olarak tâyin edildi. Silahdar Damat Mehmet Paşa'ya ise Haziran 1736'da Anadolu eyalet valiliği verildi. Eylül 1736'da ise üçüncü defa Halep valisi yapıldı. Silâhdar Damat Mehmet Paşa bu görevde iken 1737'de Halep'te öldü.[1]
Değerlendirme değiştir
Vakar sahibi, doğru bir kişi idi.
"Hadikatü-l Vüzera Zeyli" ve ondan naklen "Enderuni Ata", Silahdar Damat Mehmed Paşa'nın ehliyetli bir devlet adamı olduğunu bildirmektedirler.
"Subhi Tarihi"'nde ise Silahdar Damat Mehmed Paşa'nın sarayda yetişmiş olup cok fazla idari tecrübe görmeden birden sadarete gelmesi dolayısıyla memleket durumuna vuküfsuz olduğunu belirtmektedir.
Kaynakça değiştir
Dış bağlantılar değiştir
- Danışmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Buz, Ayhan (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
- Uluçam, Müjdat "Mehmed Paşa (Silahdar, Damat)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.167 ISBN 975-08-0072-9
- Tektaş, Nazim (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [1]7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa |
 Osmanlı Sadrazamı 1 Ekim 1730 - 22 Ocak 1731 |
Sonra gelen: Kabakulak İbrahim Paşa |