Sibirya (kıta)

Sibirya (Angaraland veya kısaca Angara ve Angarida olarak da bilinir),^[1] Sibirya'nın merkezindeki eski bir kratondur. Günümüzde Orta Sibirya Platosu'nu oluşturan bu bölge, Geç Karbonifer-Permiyen'de Pangea ile kaynaşmadan önce tek başına bir kara kütlesiydi. Pasif bir kıta kenarı olan Verkhoyansk Denizi, bugün Doğu Sibirya Ovası olarak bilinen yerde, Sibirya Kratonu'nun doğusunu çevreliyordu.^[2]

Angaraland ismi, Paleozoyik sırasında Kuzey Yarımküre'de yanlış bir şekilde iki büyük kıta olduğuna inanan Avusturyalı jeolog Eduard Suess 1880'lerde seçildi. Bunlar sırasıyla Kuzey Amerika ve Avrupa'nın bir yarımadayla bağlı olduğu (=Grönland ve İzlanda) "Atlantis" ve adını Sibirya'daki Angara Nehri'nden alan "Angara-land", yani Doğu Asya'ydı.^[3]

Paleozoyik tarih değiştir

Yaklaşık 470 milyon yıl önce, Ordovisiyen Dönemi'nin ortasında, Dünya'daki kıtaların ve okyanusların haritası (SI=Sibirya, LA= Laurentia, BA= Baltika )

Sibirya, Karbonifer Dönemi boyunca küçük bir kıta olan Kazakistanya ile çarpışana kadar, Erken Paleozoyik sırasında tek başına bir kıtaydı. Kazakistanya ile çarpışmasını takiben Geç Karbonifer - Permiyen sırasında Avroamerika/Lavrusya ile çarpışarak Pangea'yı meydana getirdi.^[4]

Kaynakça değiştir

^ Klets, A. G.; Budnikov, I. V.; Kutygin, R. V.; Biakov, A. S.; Grinenko, V. S. (2006). "The Permian of the Verkhoyansk–Okhotsk region, NE Russia". Journal of Asian Earth Sciences. 26 (3): 258-268. Bibcode:2006JAESc..26..258K. doi:10.1016/j.jseaes.2005.10.001. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
^ Permian 7 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.bivalve mollusks of Northeast Asia, Fig. 1
^ Sprague de Camp, L. (1970). Lost Continents: The Atlantis Theme in History, Science, and Literature. Courier Corporation. ISBN 9780486226682. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015.
^ Xu, Yan; Han, Bao‐Fu; Liao, Wen; Li, Ang (March 2022). "The Serpukhovian–Bashkirian Amalgamation of Laurussia and the Siberian Continent and Implications for Assembly of Pangea". Tectonics (İngilizce). 41 (3). doi:10.1029/2022TC007218. ISSN 0278-7407.

Dış bağlantılar değiştir

Blakey, R. "Global Earth History: Sedimentation, Tectonics, and Paleogeography of Asia". Northern Arizona University. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015. (Asya'nın diğer kısımları dahil Sibirya tarihi)

[1] Klets, A. G.; Budnikov, I. V.; Kutygin, R. V.; Biakov, A. S.; Grinenko, V. S. (2006). "The Permian of the Verkhoyansk–Okhotsk region, NE Russia". Journal of Asian Earth Sciences. 26 (3): 258-268. Bibcode:2006JAESc..26..258K. doi:10.1016/j.jseaes.2005.10.001. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.

[2] Permian 7 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.bivalve mollusks of Northeast Asia, Fig. 1

[3] Sprague de Camp, L. (1970). Lost Continents: The Atlantis Theme in History, Science, and Literature. Courier Corporation. ISBN 9780486226682. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015.

[4] Xu, Yan; Han, Bao‐Fu; Liao, Wen; Li, Ang (March 2022). "The Serpukhovian–Bashkirian Amalgamation of Laurussia and the Siberian Continent and Implications for Assembly of Pangea". Tectonics (İngilizce). 41 (3). doi:10.1029/2022TC007218. ISSN 0278-7407.

[1]

[2]

[3]

[4]