Salmas Muharebesi (1616)
Salmas Muharebesi, 1615-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.
| Salmas Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1615-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı | |||||||
 Salmas Türbesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı Devleti |
 Safevî Devleti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Yahya Bey |
Pir Budak Han (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 5.000 | 5.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Hafif | 1.000 ölü, 1.000 yaralı, 500 esir | ||||||
Van Beylerbeyi Tekeli Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı eyalet ordusu, 1616 yılında Safevî Devleti'nin Tebriz Valisi Pir Budak Han komutasındaki İran eyalet ordusu karşısında Salmas kenti yakınlarında büyük bir zafer kazandı.
Muharebe öncesi değiştir
Osmanlı İmparatorluğu ve Safevî Devleti arasında 1612 yılında imzalanan Nasuh Paşa Antlaşması uyarınca Safevîlerin her yıl vergi olarak göndermekle yükümlü oldukları 200 yük ipek ilk iki sene Osmanlılara teslim edildi, ancak bu vergi üçüncü sene İran Şahı Abbas tarafından kesilince Osmanlı İmparatorluğu da Safevî Devleti'ne yeniden savaş açtı.
Sadrazam Öküz Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1615 yılında İran cephesine harejet ettiyse de, mevsimin gecikmesi nedeniyle ordunun Doğu Anadolu'da kışlayıp seferin 1616 yılında düzenlenmesine karar verildi. 1616 yılında ise Osmanlı ordusu ilk hedefi olan Revan'ı kuşattı (11 Eylül).[1]
Bu esnada ise Safevîlerin Tebriz yakınlarındaki Karnıyarık Kalesi'nin hâkimi Şahkulu Melilanoğlu Gazi Bey isyan ederek Safevîleri zora sokmuştu. Bu ayaklanmayı bastırmak için kuvvet ayırmak zorunda kalan Şah Abbas, Tebriz Valisi Pir Budak Han'ı görevlendirdi.[2] Osmanlılar ise Şahkulu Melilanoğlu Gazi Bey'e yardım amacıyla İran sınırını geçtiler.
Muharebe değiştir
Van Beylerbeyliği'ne bağlı Hakkâri Emiri İran topraklarına girerek Urmiye civarında bir Safevî birliğini imha etti.[3]
Van Beylerbeyi Tekeli Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı eyalet askerleri Yahya Bey'in birlikleriyle birleşti ve bölgeye gelen Pir Budak Han komutasındaki İran eyalet ordusunu Salmas'ta karşıladı.[4]
Yaklaşık 5.000 askere sahip Pir Budak Han'ın emrinde üç Safevî Hanı da vardı.[5] Muharebede, Osmanlılar Safevî eyalet ordusunu kesin bir yenilgiye uğratırken, yaklaşık 1.000 İran askeri öldü, 500'ü ise esir alındı. Ölen İranlılar arasında komutan Pir Budak Han da vardı.[6]
Muharebe sonrası değiştir
Osmanlı birliklerinin Salmas ve Nahçıvan'da kazandıkları zaferlere rağmen, Sadrazam Öküz Mehmed Paşa komutasındaki ana Osmanlı ordusu Revan kuşatmasında başarılı olamadı ve iki ülke arasında sulh müzakereleri başladı. Mutabakata varılamaması üzerine, Osmanlılar 1618'de bu defa Damat Halil Paşa komutasındaki bir orduyla yeni bir sefer düzenlediler.
Kaynakça değiştir
- ^ "Osmanlı-Safevi Münasebetleri", Özer Küpeli, İstanbul (2014), s.101
- ^ "Öküz Mehmed Paşa’nın Kafkasya Seferi", Enes Ağar, Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, c.2, Kafkasya Özel Sayısı, ISSN: 2149-9535, s.9
- ^ "Hakkâri Emirliği (1130-1849)", İhsan Akın, 100. Yıl Üniversitesi, Van (2019), s.50
- ^ Hakkari İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, "Osmanlıların Bölgeye Gelişi ve Hakkari Sancağı"
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.8, s.163
- ^ "Naima Tarihi", Naima Mustafa Efendi, (nşr., Zuhuri Danışman), İstanbul (1968), c.2, s.684