Süleyman Seba
Süleyman Rıza Seba (5 Nisan 1926, Sakarya - 13 Ağustos 2014, İstanbul), Abhaz asıllı[3] Türk futbolcu, MİT mensubu,[4][5][6] spor yöneticisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 30. başkanıdır. Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 1984 ile 2000 yılları arasında kesintisiz başkanlığını yaptı. Hakkı Yeten ile birlikte Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün iki onursal başkanından biridir.
| Süleyman Seba | |
|---|---|
| |
| 30. Beşiktaş JK Başkanı | |
| Görev süresi 1 Nisan 1984[1] - 26 Mart 2000 | |
| Yerine geldiği | Mehmet Üstünkaya |
| Yerine gelen | Serdar Bilgili |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Süleyman Rıza[2] 5 Nisan 1926 Hendek, Sakarya, Türkiye |
| Ölüm | 13 Ağustos 2014 (88 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Feriköy Mezarlığı, İstanbul |
| Vatandaşlığı | Türkiye Cumhuriyeti |
| Yaşadığı yer | İstanbul |
| Bitirdiği okul | Kabataş Erkek Lisesi (orta öğrenim) İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (yüksek öğrenim) |
| Mesleği | Futbolcu |
| Takma adı | Onursal Başkan |
| Kişisel bilgileri | |||
|---|---|---|---|
| Mevkisi | Sağ açık | ||
| Numarası | 7 | ||
| Altyapı kariyeri | |||
| 1943-1946 | Beşiktaş | ||
| Profesyonel kariyeri* | |||
| Yıllar | Takım | Maç | (Gol) |
| 1946-1954 | Beşiktaş | 185 | (44) |
| Millî takım kariyeri | |||
| 1952 |
 Türkiye | 1 | (0) |
|
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. | |||
Biyografi değiştir
İlk yılları değiştir
5 Nisan 1926 tarihinde Hendek'te doğan Süleyman Seba, ilkokulu Sakarya'da okuduktan sonra liseyi okumak için İstanbul'a geldi. Bir süre Galatasaray Lisesi'nde okuduktan sonra Beşiktaş semtindeki çoğu yakın arkadaşının da öğrencisi olduğu Kabataş Erkek Lisesi'ne geçti. O yıllarda Kabataş Erkek Lisesi Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün genç takımları için önemli bir kaynaktı. Mezun olduğu Kabataş Erkek Lisesi'nin futbol takımında futbola başladı. Lisedeki ilk yıllarında Beşiktaş Genç Takımı'na girdi. Beşiktaş'ta oynadığı sırada Mimar Sinan Üniversitesi Fransız Filolojisine başlamasına rağmen eğitimine devam etmedi.[7]
Futbolculuk kariyeri değiştir
Seba, 1946'da Refik Osman Top döneminde A takıma yükseldi. 1946-47 sezonunda ilk İstanbul Ligi maçına sezonun ilk maçı olan Fenerbahçe derbisiyle çıktı. 4-3 yenildikleri maçta bir gol kaydetti. İlk sezonunda 9 maçta 6 gol atmıştı. O sezon Millî Küme'de şampiyonluk yaşayarak kariyerinin ilk şampiyonluğunu kazandı.
1947-48 sezonu Seba'nın geçirdiği en etkili sezondu. Sezona Başbakanlık Kupası'yla başlasalar da Seba o maçta forma şansı bulamamıştı. Ancak İstanbul Ligi'nde 14 maçta 8 gol atıp, takımının en golcü ikinci ismiydi. Ancak İstanbul ikincisi olmuşlardı.
1949-50 sezonunda kariyerinin ilk İstanbul Ligi şampiyonluğunu kazandı. 14 maçın hepsinde forma giyen Seba, bir gol atmıştı. Bu sezondan sonra 1950-51 ve İstanbul Profesyonel Ligi adına geçiş yapılan 1951-52 sezonunda da forma şansı buldu. Ancak 1951-52 sezonunda sakatlığı nedeniyle sadece 3 maç forma giyebilmişti. 1952-53 sezonunda da 9 maçta forma giyip 2 gol kaydetti. 1954'te 28 yaşındayken menisküs sebebiyle futbolu bıraktı.
1947 yılında BJK İnönü Stadyumu'nun açılışı sebebiyle Beşiktaş ile İsveç'in AIK takımı yapılan maçta bu stattaki ilk golü atarak tarihe geçti. 1950'de Beşiktaş'ın ABD turnesinde de yer aldı.
Millî takım kariyeri değiştir
Süleyman Seba, kısa süren futbol hayatı nedeniyle sadece 15 Mayıs 1952'de Yunanistan karşısında Türkiye millî futbol takımı forması giydi. Türkiye'nin 1-0 kaybettiği maçın önemi Futbol Federasyonu'nun millî takımı temsil etme hakkını Beşiktaş'a vermiş olmasıydı.
Yöneticilik kariyeri değiştir
1957'de Beşiktaş'a üye oldu. Altı sene sonra 1963'te ilk kez yönetim kurulunda yer aldı. Bundan sonra çeşitli dönemlerde aralıklarla kulüpte yöneticilik yaptı. 1984 yılında çok zor bir dönemde Mehmet Üstünkaya'dan yönetimi devraldığı başkanlık görevini 2000 yılına kadar devam ettirdi.
16 yıl süren Başkanlığı boyunca 8 kongrede rakiplerine sürekli üstünlük sağladı. Süleyman Seba başkanlığı döneminde kazanılan kupalar şu şekildedir:
- 5 Süper Lig
- 4 Türkiye Kupası
- 4 Cumhurbaşkanlığı Kupası
- 2 Başbakanlık Kupası
- 6 Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası
Bu başarılar dışında istikrarlı bir şekilde başarıyı daim kılmıştır. 16 sezonun beşinde futbol takımı şampiyon olmuş, sekizinde ise ikinci olmuştur. Futbol takımının altın dönemini yaşadığı bu dönemde Süleyman Seba'ya gelen eleştiri, amatör branşlara aynı ilgiyi göstermemesi olmuştur.
Seba, 1992-93 sezonunun sonunda Galatasaray'ın Ankaragücü takımını 8-0 yenerek averajla şampiyon olması üzerine "şerefli ikincilik" terimini literatüre sokmuştur.[8]
Sportif başarılar dışında 1980'lerin başında maddi yönden son derece sıkıntılı olan kulübü yönetimi boyunca tesis zengini ve maddi açıdan zengin bir kulüp haline gelmiştir. Seba döneminde Akaretler'deki BJK Plaza, Fulya Stadı ve Kamp Tesisleri Yeşilköy, Pendik ve Çilekli tesisleri, BJK Koleji yapılırken, BJK İnönü Stadyumu da, 1998'de 49 yıllığına Beşiktaş'a devredildi.
Beşiktaş'a büyük hizmetlerde bulunan Seba, 1999-2000 sezonunda futbol takımının gösterdiği kötü performans sonucu tribün ve muhalefetin tepkisini çekmesi üzerine 2000 yılı Mart ayındaki kongrede aday olmamış ve yerine Serdar Bilgili seçilmiştir. Bu kongrede kongre üyeleri oybirliği ile Hakkı Yeten'den sonra Beşiktaş'ın ikinci onursal başkanı olarak Süleymen Seba'yı seçmiştir. Seba'nın son sezonunda futbol takımı ligi ikinci sırada bitirmiştir.
Başkanlığı bıraktığı 2000 yılında anısına Akaretler ile Maçka semtleri arasında uzanan Spor Caddesinin adı Süleyman Seba Caddesi olarak değiştirildi.
Seba'dan sonraki 15 sezonda Beşiktaş futbol takımı, ligi sadece iki kere şampiyon olarak, bir kere de ikinci olarak bitirmiştir. 16. sezonda, futbol takımı Seba sonrası üçüncü şampiyonluğunu yaşamıştır.
Seba, spor yaşamının dışında Millî İstihbarat Teşkilatı İstanbul Bölge Müdürlüğünde görev yaptı.
Seba, 13 Ağustos 2014 tarihinde bir süredir sağlık sorunları nedeniyle tedavi gördüğü hastanede, 88 yaşında hayatını kaybetti.
Başarıları değiştir
Futbolcu olarak değiştir
- Beşiktaş
Başkanlığı dönemindeki futbol takımı puan tablosu değiştir
| Sezon | Sıra | Maç | Gal | Ber | Mağ | Ag | Yg | Avj | Puan | Teknik Direktör |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1984-1985 | 2 | 34 | 19 | 12 | 3 | 49 | 19 | 30 | 50 |  Branko Stankoviç
|
| 1985-1986 | 1 | 36 | 22 | 12 | 2 | 65 | 21 | 44 | 56 | Branko Stankoviç
|
| 1986-1987 | 2 | 36 | 23 | 7 | 6 | 67 | 26 | 41 | 53 | Miloş Milutinoviç
|
| 1987-1988 | 2 | 38 | 22 | 12 | 4 | 68 | 29 | 39 | 78 |  Gordon Milne
|
| 1988-1989 | 2 | 36 | 25 | 8 | 3 | 81 | 21 | 60 | 83 | Gordon Milne
|
| 1989-1990 | 1 | 34 | 23 | 6 | 5 | 77 | 20 | 57 | 75 | Gordon Milne
|
| 1990-1991 | 1 | 30 | 20 | 9 | 1 | 63 | 24 | 39 | 69 | Gordon Milne
|
| 1991-1992 | 1 | 30 | 23 | 7 | 0 | 58 | 20 | 38 | 76 | Gordon Milne
|
| 1992-1993 | 2 | 30 | 19 | 9 | 2 | 68 | 23 | 45 | 66 | Gordon Milne
|
| 1993-1994 | 4 | 30 | 16 | 6 | 8 | 58 | 30 | 28 | 54 | Gordon Milne  Christoph Daum
|
| 1994-1995 | 1 | 34 | 24 | 7 | 3 | 80 | 26 | 54 | 79 | Christoph Daum
|
| 1995-1996 | 3 | 34 | 22 | 3 | 9 | 74 | 46 | 28 | 69 | Christoph Daum
|
| 1996-1997 | 2 | 34 | 22 | 8 | 4 | 88 | 26 | 62 | 74 | Rasim Kara
|
| 1997-1998 | 6 | 34 | 13 | 9 | 12 | 56 | 41 | 15 | 48 |  John Toshack
|
| 1998-1999 | 2 | 34 | 23 | 8 | 3 | 58 | 27 | 31 | 77 | John Toshack Karl-Heinz Feldkamp
|
| 1999-2000 | 2 | 34 | 23 | 6 | 5 | 74 | 27 | 47 | 75 | Hans Peter Briegel
|
Süleyman Seba'nın başkanlığı altında Beşiktaş JK futbol takımı 16 sezonda ve toplam 538 maçta; 339 galibiyet (%63,0) ve 129 beraberlik (%24,0) almış, toplam 1084 gol (2,01 gol/maç) atıp 426 gol (0,79 gol/maç) yemiştir. 16 sezonun yedisinde Gordon Milne teknik direktör olmuştur.
Kaynakça değiştir
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021.
- ^ Özkan, Tuncay. MİT'in Gizli Tarihi. İstanbul: Alfa Yayıncılık, 2003. s. 638.
- ^ "Siyah beyaz bir film gibi biraz…". Türkiye. 17 Ağustos 2014. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014.
- ^ "'Asala operasyonunda yoktum'". Aksiyon, sayı 503. 26 Ağustos 2004. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Şerefli ikincilik! 5 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Osman Aslan, Fotomaç, 13 Temmuz 2011
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Süleyman Seba ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Mackolik.com'da Süleyman Seba
- TFF.org'da Süleyman Seba
- Süleyman Seba biyografisi 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Süleyman Seba'nın ayrıntılı şekilde hayatı
| Sportif görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Hakkı Yeten
|
Beşiktaş 3. kaptanı 1948-1954 |
Sonra gelen: Recep Adanır
|
| Önce gelen: Mehmet Üstünkaya |
Beşiktaş JK 30. Başkanı 1984-2000 |
Sonra gelen: Serdar Bilgili |