Rok

Satranç terimi

Rok, (Farsçaرخ rukh) Satranç'ta şah ve kalelerle gerçekleştirilen özel bir hamledir. Rok hamlesinde şah, aynı renkteki kalelerden birine doğru iki kare ilerletilir ve yaklaştığı kale, şahın üzerinden atlayarak şahın bir kare yanına geçer. Genelde şahı koruma altına almak üzere yapılır.

Küçük Rok - Şah tarafı: O-O
Büyük Rok - Vezir tarafı: O-O-O
a8 b8 c8 d8 e8 kd f8 g8 h8 rd
a7 b7 c7 d7 e7 f7 g7 h7
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2
a1 rl b1 c1 d1 e1 kl f1 g1 h1
İki renk de rok yapmadan önceki durum
a8 b8 c8 d8 e8 f8 rd g8 kd h8
a7 b7 c7 d7 e7 f7 g7 h7
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2
a1 b1 c1 kl d1 rl e1 f1 g1 h1
Beyaz vezir tarafından, siyah ise şah tarafından rok yaptıktan sonraki durum

Gereklilikler değiştir

  • Rok hamlesi ancak aşağıdaki koşulların tümü sağlandığında yapılabilir:
    1. Şah ve kale daha önce oynamamış olmalıdır,
    2. Şah ile kale arasında taş olmamalıdır,
    3. Rok yapacak tarafın şahı tehdit altında olmamalıdır,
    4. Şah, rok hamlesi sırasında tehdit altındaki karelerden geçmemelidir,
    5. Hamle sonucunda şah tehdit altında kalmamalıdır (bu kural satranç oyununda her hamle için geçerlidir),
    6. Şah ve kale aynı yatay sırada olmalıdır.[1]
  • Rok hamlesinin aşağıdaki durumlarda yapılamayacağını düşünmek genellikle yapılan bir hatadır:
    1. Şah oyunda daha önce tehdit altında kalmış olabilir (Daha önce 'şah' çekilmiş olabilir). Şah rok hamlesi sırasında tehdit altında değilse oyunun önceki aşamalarının bir önemi yoktur.
    2. Rok hamlesi sırasında ilgili kale tehdit altında olabilir. Kalenin tehdit altında olması roka engel değildir.
    3. Kale rok hamlesi sırasında tehdit altında olan bir kareden geçebilir (Bu durum yalnızca büyük rokta mümkündür).

Dip notlar değiştir

  1. ^ FIDE tarafından 1972 yılında eklenen bu koşuldan sonra e kolonundaki piyonun son sıraya kadar ilerleyip kaleye terfi etmesi durumunda dikey rok yapılması önlenmiştir. Bu tür rok yapma ilk olarak Max Pam tarafından "keşfedilmiş" ve FIDE tarafından yasaklanmadan önce Tim Krabbé tarafından kullanılmıştır.