Ren Şelalesi
Ren Şelalesi (Almanca: Rheinfall, İtalyanca: Cascate del Reno, Fransızca: Chutes du Rhin), İsviçre'nin Schaffhausen kantonunda yer alan Avrupa'nın en büyük şelalesidir.[1] 150 metre genişliğinde ve 23 metre yüksekliğindeki şelale Ren, Rhone ve İnn nehirlerini besler. Schaffhausen şehir merkezine 4 km. mesafede bulunan şelale aynı zamanda turistlerin yoğun ilgisini çeker.
| Ren Şelalesi | |
|---|---|
 Ren Şelalesi'nden bir görüntü | |
 | |
| Genel Bilgiler | |
| Ülke(ler) | İsviçre |
| Bölge(ler) | Schaffhausen, Zürih |
| Koordinatlar | 47°40′46″K 8°36′59″D / 47.67944°K 8.61639°D |
| Akarsu | Ren nehri |
| Yükseklik | 23 m (75 ft) |
| Genişlik | 150 m (490 ft) |
| Tür | Çağlayan |
| Debi | 250 m3/s (8.800 cu ft/s) - kış 600 m3/s (21.000 cu ft/s) - yaz |
| Wikimedia Commons | |
  Ren Şelalesi  Ren Şelalesi | |
Tanımlama değiştir
Konstanz Gölü'nden Basel'e giden yol üzerinde yer alan Ren nehrinin yukarı bölgesi yol boyunca yer alan kayalardan dolayı sık sık daralır ve Ren Şelalesi'nde bir şelale halini alır.
Ren şelalesi 23 metre yüksekliğinde 150 metre genişliğindedir. Derinliği ise bazı bölümlerde 13 metreye ulaşır. Ortalama su akış hızı saniyede 373 metreküptür. Yaz aylarında akış hızı saniyede 700 metreküpe kadar çıkar. Bugüne kadar ölçülmüş en yüksek akış hızı 1965'te 1250 metreküp, en düşük akış hızı ise 1921'de 95 metreküp olmuştur. 1880, 1913 ve 1953 yıllarında da akış oldukça azalmıştır.
Ren Şelalesi Avrupa Aal balığı dışındaki balıklar açısından yukarıya doğru gidilebilir değildir. Sadece bu balıklar, şelalenin kenar bölgelerindeki kayaların üzerinden yukarıya doğru kıvrıla kıvrıla gidebilirler.
Oluşum değiştir
Ren Şelalesi'nin bulunduğu bölgedeki kayalık altyapının oluşumu şelalenin oluşmasından çok daha önce buzul çağında gerçekleşti. 500.000 yıl önce sıcaklıkların düşmesi sonucunda orta Avrupa'da ilk buzul hareketliliği başladı ve bugünkü doğa yapısını biçimlendirdi. Buzul çağının sonuna doğru, 200.000 yıl önce Ren nehri Schaffhausen'den batıya doğru akmaya başladı. Bu erken dönem nehir yatağı Alplerden gelen çakıllarla doldu.
Bundan 120.000 yıl önce ise nehir Schaffhausen'den güneye doğru bir kıvrım oluşturdu ve yeni bir kanal daha oluşturdu. Bu yatak da çakıl taşlarıyla doldu. Ren nehrinin bir kısmı hala bu kanaldan akmaktadır.
Buz çağının son periyodunda ise Ren nehri geniş bir yay çizerek güneye doğru akar hale geldi, sert kireçtaşı yatağının üzerinde şu anki haline ulaştı. Şu anki şelale bundan 14.000 yıl ile 17.000 yıl öncesi bir dönemde oluştu. Nehir hem bu sert kireçtaşı hem de buzul döneminde kolayca aşınan çakılların üzerinden akmaya başladı. Şelalenin ortasında duran yüksek kayalık, önceki kanalın orijinal kireçtaşı komşu kayalıklarından bir kalıntıdır. Bu kaya yıllar boyunca çok az aşınmıştır, çünkü Konstanz gölünden göreli olarak oldukça az miktarda tortu akmaktadır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Water sources 9 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. swissworld.org